cases contact kunnen hebben (bv. meer potentiële contacten in een versoepelde lockdown) en de mate waarin de manuele tracing met digitale tracing wordt ondersteund. Sommige inschattingen spreken over 15 werkdagen per case om te tracen. Dat zou bij 78 besmettingen in Vlaanderen per dag (stand 11/6) werk voor 1.170 tracers impliceren86.
Vlaanderen heeft de aanvankelijke tracingplannen bijgesteld. Vlaanderen kreeg op 20 april samen met de andere deelstaten de opdracht om manuele contact tracing te organiseren van personen die mogelijk COVID-19-positief zijn. Hiervoor zouden 1.200 personen nodig zijn: 900 die zouden werken vanuit callcenters en 300 op het terrein87. Vlaanderen sloot hiervoor een overeenkomst met een callcentrum, een verbond van mutualiteiten en een consultant om deze op 11/5 operationeel te hebben. Later werd de behoefte aan 1200 tracers bijgesteld naar 730, dan naar 45088. Momenteel zouden er daarvan slechts een honderdtal contact tracers actief zijn,
86 250 nieuwe gevallen op 25/05/2020 (sciensano). Waarbij 15 dagen best op één dag, eerder dan verschillende dagen voor één contact. Pueyo T. (28/4/2020). Coronavirus: How to Do Testing and Contact Tracing - Part 3 of Coronavirus: Learning How to Dance. https://medium.com/@tomaspueyo/coronavirus-how-to-do-testing-and-contact-tracing-bde85b64072e
87 De Morgen (29/4/2020). Vlaanderen wil medewerkers van callcenters omscholen tot coronaspeurders.
https://www.demorgen.be/nieuws/vlaanderen-wil-medewerkers-van-callcenters-omscholen-tot-coronaspeurders~bb98d518/ ; Agentschap Zorg en Gezondheid (21/4/2020). Vlaanderen bereidt contact tracing binnen exitstrategie voor. https://www.zorg-en-gezondheid.be/vlaanderen-bereidt-contact-tracing-binnen-exitstrategie-voor
88 Knack (18/5/2020). Trends blijven in dalende lijn. https://www.knack.be/nieuws/belgie/trends-blijven-in-dalende-lijn/article-belga-1600513.html ; De Standaard (26/5/2020). Contactonderzoek raakt maar niet gestroomlijnd. https://www.standaard.be/cnt/dmf20200525_04971272
38
de rest staat standby89. De hiervoor gereserveerde 100 mio € zou daarom ook niet volledig nodig zijn90.
Figuur 23: Van de aangekondigde 1.200 tracers zouden er maar 100 actief zijn
Er zou op dit moment te weinig werk zijn voor de contact tracers. Daar worden verschillende mogelijke redenen voor aangehaald:
• Het aantal besmettingen is fors gedaald.
• Slechts een fractie van de personen met een diagnose werd gecontacteerd door een tracer. Beperkte enquêteresultaten uit de Grote Corona-enquête geven aan dat 8 op 38 personen met een corona-diagnose gecontacteerd werden door een tracer (21%)91.
• Het contactonderzoek duurt maar kort: Nu zou een contactonderzoeksgesprek met een betrokkene maar een uur duren92.
• Besmette personen geven weinig contacten door: Blijkbaar zou een besmet persoon aanvankelijk gemiddeld maar één of geen risicocontact signaleren en eind mei drie risicocontacten93, omdat er schroom zou zijn om bekenden in 2 weken quarantaine te plaatsen. Men hoopt dat meer testing voor risicocontacten het aantal meldingen zou doen verhogen om zo tracing succesvoller te maken94.
• Niet alle doorgegeven contacten zouden gecontacteerd worden. Anekdotische informatie hierrond moet evenwel nog geverifieerd worden.
Er zijn indicaties dat tracing relatief traag gebeurt. Het duurde volgens beperkte enquêteresultaten uit de Grote Corona-enquête 2 tot 10 dagen (mediaan: 3) eer een besmet
89 Knack, (28/5/2020). Contact tracing: aantal oproepen gehalveerd.
https://www.knack.be/nieuws/belgie/contact-tracing-aantal-oproepen-gehalveerd/article-news-1603919.html ; bij agentschap Zorg en Gezondheid
90 De Standaard (3/6/2020). Tracing, de zwakke schakel in het exitplan.
https://www.standaard.be/cnt/dmf20200603_04980282
91 Enquête 27/5, Initiatief van UAntwerpen, in samenwerking met UHasselt en KU Leuven, Beschikbaar op https://corona-studie.shinyapps.io/corona-studie/, geconsulteerd op 4/6/2020
92 Knack (18/5/2020). Trends blijven in dalende lijn. https://www.knack.be/nieuws/belgie/trends-blijven-in-dalende-lijn/article-belga-1600513.html
93 De Standaard (3/6/2020). Tracing, de zwakke schakel in het exitplan.
https://www.standaard.be/cnt/dmf20200603_04980282
94 Knack (18/5/2020). Trends blijven in dalende lijn. https://www.knack.be/nieuws/belgie/trends-blijven-in-dalende-lijn/article-belga-1600513.html
100
450
730
1.200
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
actief bijstelling 2 bijstelling 1 aangekondigde Vlaamse tracers
39
persoon gecontacteerd werd na de diagnose95 en 3 tot 12 (gemiddeld 8) dagen na de start van de symptomen (Figuur 24). Uitgaande van gemiddeld 5 dagen tussen de infectie en de start van de symptomen, bereikten de tracers de gevallen dus pas 8 tot 17 dagen na infectie. Het merendeel van de besmettingen gebeurt evenwel in de eerste 10 dagen na de besmetting, met het hoogtepunt op 5 dagen (Figuur 24). Het is onduidelijk in welke mate deze beperkte data representatief zijn voor de gehele tracingprestaties van Vlaanderen.
Figuur 24: Data voor 8 gevallen wijzen op contact met tracer gem. 8d na start symptomen96
Data- en onderzoeksvragen 3
• Zijn er tracingverslagen?
• Wordt tracing gericht naar zones waar er nu verhoogd incidentie van griepklachten zijn?
• Hoeveel tracers waren er wanneer werkzaam?
• Hoeveel dossiers werden getraced sedert de start van de epidemie?
• Hoeveel dagen na de start van de symptomen konden tracers de patiënt contacteren? Hoeveel dagen na diagnose konden tracers de patiënt contacteren?
• Hoeveel dagen duurde een gemiddeld contactonderzoek? Wat hebben ze gedaan? Wat is verhouding tussen telefonische contacten en het ‘veldwerk’? Hoeveel ervaring bouwden ze op?
• Werden alle doorgegeven contacten ook effectief gecontacteerd of gepoogd te contacteren? Welk aandeel van de contacten van besmette personen konden de tracers tracen? Hoe lang duurde dat?
• Hoe zullen tracers werken bij verdergaande versoepelingen waarbij manuele tracing moeilijker wordt (bv.
evenement met 200 niet-geregistreerde toeschouwers, café- of restaurantbezoek zonder registratie of reservatie)?
• Hoeveel tests werden gedaan na contact met een tracer?
95 De Grote Corona-enquête (27/5). Initiatief van UAntwerpen, in samenwerking met UHasselt en KU Leuven.
https://corona-studie.shinyapps.io/corona-studie/
96 8 gevallen uit de Grote Corona-enquête (27/5/2020). Initiatief van UAntwerpen, in samenwerking met UHasselt en KU Leuven. https://corona-studie.shinyapps.io/corona-studie/, geconsulteerd op 4/6/2020, gecombineerd met data uit Pueyo over besmettingsrisico dat hoog is 5 dagen na besmetting, Chart 15a, Beschikbaar op https://www.lesswrong.com/posts/7KyfKDfJDoCCmbj7G/pueyo-how-to-do-testing-and-contact-tracing-summary, uitgaande van 5 dagen tussen infectie en start van symptomen (niet getoond in de enquêteresultaten)
40
• Hoe verloopt de informatiedoorstroming?
• Hoeveel tracers moeten standby blijven voor een eventuele tweede golf?
• Welke ervaringen uit andere landen kunnen zinvol zijn voor Vlaanderen? Hoeveel tracers hebben andere landen in verhouding met het aantal besmettingen en rekening houdend met eventuele digitale tracingmogelijkheden?