die hij nooit had gehouden, nooit had willen houden, maar die men gevonden had
op zijn studeerkamer. ‘The most servile lawyers’, schrijft Macaulay, ‘were forced to
admit that there were great difficulties both as to the facts and as to the law. Bacon
was employed to remove those difficulties. He was employed to settle the question
of law bytampering with the judges, and the question of fact by torturing the prisoner.’
Toonde Baco daarmede alleen, dat hij niet boven zijn tijd stond? In geenen deele,
antwoordt Macaulay. Baco toonde, dat hij bij zijn tijd ten achteren was, want, wat
het eerste aangaat: Sir Edward Coke heeft geschreven: ‘I will not thus declare what
may be my judgment by these auricular confessions ofnew and pernicious tendency,
andnot according to the customs of the realm.’ Dus, vraagt Macaulay, ‘is it possible
to imagine that Coke could have been startled at an invitation to confer with the
crown lawyers, and could have pronounced the practicenew, if it had really been
an established usage?’ En wat de tortuur van Peacham betreft, ‘the fact is, volgens
Macaulay, that the practice of torturing prisoners was then generally acknowledged
by lawyers to be illegal, and was execrated by the public as barbarous.... It is well
known that in 1628 the judges decided that Felton, a criminal, who neither deserved
nor was likely to obtain any extraordinary indulgence, could not lawfully be put to
the question.’
Uit Speddings onderzoek of kritiek blijkt (om met het belangrijkste te beginnen):
1o. in den tijd van Eduard IV, Maria, Elisabeth, Jakob, en gedurende de dertien
eerste jaren van Karel I, was het een gewone zaak, dat de ‘Council’ onderzoek
vergunde en leidde door middel van de pijnbank, ten aanzien van personen, verdacht
van ‘state offences’. Nooit heeft de ‘Council’ aan de wettigheid er van getwijfeld;
evenmin wordt iets vernomen omtrent twijfel van anderen.
2o. in 1628 werd niet uitgemaakt, dat Felton niet ‘lawfully’ op de pijnbank kon
worden gebracht, maar dat dit niet kon geschieden ‘by the law’. Een beschuldigde
kon namelijk ook op de pijnbank gebracht worden ‘by the kingsprerogative’. Twaalf
jaren na de beslissing van 1628 ging men dan ook met het toepassen van de
tortuurkrachtens koninklijk prerogatief voort: een prerogatief, dat dan ook inderdaad
door die beslissing niet werd aangetast. De Koning had zelf die beslissing uitgelokt,
‘for (said he) if it might be done by law, hewould not use his prerogative in this point’.
Maar de vraag des Konings bewijst juist, dat in 1614, het jaar van de vervolging van
Peacham, de kwestie of de pijnbank al dan nietook door de wet werd toegestaan,
nog niet was uitgemaakt.
3o. Sir Edward Coke heeft nooit gezegd, dat ruggespraak van de kroon met de
rechters vóór een proces nieuw en niet gebruikelijk was. Wat hij nieuw en niet
gebruikelijk noemt, is dit: eer het proces begon, wenschte de Koning het gevoelen
der rechters te vernemen over de vraag of Peacham zou vervolgd worden.
Gewoonlijk werd zulk een vraag aan het rechterlijk kollege, niet aan deindividuëele
rechters, voorgelegd. De Koning had zijne redenen om ditmaal van deze gewoonte
af te wijken. Daar kwam Sir Edward Coke tegen op, maar Baco beantwoordde zijn
bezwaar met de opmerking, dat de eed der rechters medebracht, ‘to counsel the
king without distinctionwether it were jointly or severally’. Ten slotte gaf Sir Edward
Coke toe en bracht hij aan den Koning zijn individuëel gevoelen uit. Hij heeft dit
later, in andere gevallen, nog meer dan eens gedaan.
Dat hij begonnen was met bezwaar te maken, is niet onverklaarbaar. Aan de
volgzaamheid zijner ambtgenooten gewoon, kon Coke er niet op gesteld zijn, aan
dezen hunne zelfstandigheid verzekerd te zien, hetgeen natuurlijk het geval zou
wezen, van het oogenblik dat elk hunner zijn gevoelen afzonderlijk had uit te brengen.
4o. De preek van Peacham was niet de preek van den eerste den beste. Hij was
leeraar bij de Puriteinen. Preeken waren in dien tijd watleading-articles heden ten
dage zijn. Reeds werd hij, naar men recht heeft te
gelooven, vervolgd om een andere reden. Hierom werd er huiszoeking bij hem
gedaan. Zij leidde tot de ontdekking van stukken, gericht tegen den Koning en
ambtenaren van den Staat, en van een preek, die in het kort samenvatte wat die
stukken behelsden. Tekst en gebed stonden er boven, zoodat zij geheel gereed
was om te worden uitgesproken, ‘the whole forming a violent invective against the
iniquities, coupled it would seem with warnings.... of judgment to come, in the shape
of sudden death to the king, massacre of his officers, or risings of the people’. Uit
allerlei gegevens leidt Spedding af, dat de preek was, ‘at least an unusual strong
specimen of licentious writing against the government.’ De instruktie van de zaak
heeft niet al het licht verschaft dat men wenschte, zoodat er 18 Januari 1614 een
bevelschrift werd gegeven, geteekend uit Whitehall, volgens hetwelk Ds. Peacham,
indien hij voortging met zijne onvoldoende antwoorden en inlichtingen, moest worden
‘put to the manacles.’ Dat bevelschrift was onderteekend door den Aartsbisschop
van Canterbury en de overige leden van den ‘Privy Council’. Het bevelschrift was
gericht onder anderen tot Baco. Het werd uitgevoerd. Baco was dus bij de tortuur
aanwezig, gelijk zijn ambt medebracht. Dat is al wat wij weten. Of hij er persoonlijk
voor of tegen was, daarvan is niets bekend. Schrijft Macaulay: ‘he went to listen to
the yells of Peacham’, dan geeft hij slechts een nieuwe proef van de levendigheid
zijner verbeelding. Baco was niet eens de ‘principal examiner’. Wij weten alleen
‘that he professed regret that they were driven to make their way through questions’.
Men voege daarbij, dat, nu geheel afgescheiden van de vraag of Baco in beginsel
al dan niet voor de pijnbank was gestemd, Spedding met veel waarschijnlijkheid uit
enkele aanwijzingen opmaakt, dat Baco in dit bijzondere geval niets
goeds van de pijnbank verwachtte en dit van den aanvang af den Koning geenszins
In document
Allard Pierson, Verspreide geschriften. Eerste reeks. Deel 1. 1882-1890 · dbnl
(pagina 160-164)