3. Derde pijler: Energietransitie
3.4 Lokaal
In 2018 is het programmaplan duurzaamheid en klimaat BErgeijkENERGY opgesteld. Het program-maplan BErgeijkENERGY richt zich op energietransitie en hoe Bergeijk invulling gaat geven aan het bereiken van energieneutraliteit.
BErgeijkENERGY is opgedeeld in 5 thema’s:duurzaam wonen, werken, mobiliteit, gemeente en groot-schalige energieopwekking.
In de raad van 20 november 2018 is dit plan voor de jaarschijven 2018 en 2019 vastgesteld.
Vanuit de Raad is hierbij gevraagd om in het vervolg dezelfde thema’s aan te houden als de Klimaat-monitor. De Klimaatmonitor is de monitoringsportaal van het Rijk voor wat betreft de uitwerking van de gegevens van lokaal en regionaal klimaat-en energiebeleid.
De Klimaatmonitor presenteert cijfers over CO2 uitstoot en energieverbruik in de volgende onderver-deling:
-Gebouwde omgeving (woningen, commerciële dienstverlening en publieke dienstverlening) -Verkeer en vervoer
-Industrie, Energie, Afval en Water -Landbouw, bosbouw en visserij -Hernieuwbare energie
Om de prestaties op ieder thema goed te kunnen volgen zullen we de indeling van de Klimaatmonitor in de volgende presentaties van programmaplan BErgeijk ENERGY en de jaarlijkse uitvoeringspro-gramma’s aanhouden. Dit houdt in dat we wat schuiven met de inhoud van de thema’s zoals in BErge-ijk ENERGY beschreven. Het thema “Duurzame gemeente” gaat zo onder de gebouwde omgeving, publieke dienstverlening vallen. De resultaten van de subsidieregeling Duurzame energie moeten uitgesplitst worden in een energiebesparende en een energieopwekkende kant. De energiebesparing valt onder de bebouwde omgeving terwijl de energieopwekking valt onder hernieuwbare energie.
We hebben deze onderverdeling in dit jaarverslag reeds aangehouden.
Resultaat CO2 en Energieverbruik Bergeijk
De gegevens van de klimaatmonitor komen van verschillende bronnen en hebben verschillende door-looptijden totdat zij openbaar gemaakt kunnen worden op deze portal. Om die reden kunnen begin 2019, ten tijde van het opstellen van dit milieujaarverslag, de gegevens getoond worden tot en met 2016, voor sommige tot 2017.
De trends in het energiegebruik van Bergeijk worden weergegeven in TJ (Terajoule), een maat voor energie die het mogelijk maakt verschillende energiedragers als aardgas, elektriciteit, warmte en voer-tuigbrandstoffen bij elkaar op te tellen.
Het totale energieverbruik in Bergeijk in 2016 is 1562 TJ. In het milieujaarverslag van 2017 vermeldde we een verbruik van 1566 TJ. Gedurende het jaar krijgt de Klimaatmonitor bijgestelde gegevens door, vandaar dat hier een afwijkend getal vermeld wordt als vorig jaar. Het totale energieverbruik van 2017 wordt pas in april bekend.
Het totaal aan hernieuwbare energie is 121 TJ in 2016. In totaal wordt er in 2017 14 TJ aan zonne-stroom opgewekt.
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/Energiegebruik/Totaal-bekend-energiegebruik--404/
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/Energiegebruik/Totaal-bekend-energiegebruik--41/
Milieujaarverslag 2018
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/CO2-Uitstoot/Totaal-bekende-CO2-uitstoot--579/
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/CO2-Uitstoot/CO2-uitstoot-per-sector--38/
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/Energieneutraal/
Thema 1: Duurzame Gebouwde omgeving
Dit programma richt zich op de besparing van het energieverbruik bij woningen, publieke en commer-ciële dienstverlening. De projecten, zoals beschreven in het uitvoeringsprogramma BErgeijk Energy 2018, die erop gericht zijn om het energieverbruik terug te dringen in de gebouwde omgeving zijn de volgende:
Milieujaarverslag 2018 a. Woningen
Subsidie duurzame energie voor particulieren gemeente Bergeijk
De Subsidieverordening duurzame energie voor particulieren gemeente Bergeijk stimuleert inwoners om duurzame maatregelen te nemen. In onderstaande tabel is te zien over het jaar 2018 hoeveel subsidieaanvragen voor duurzame energiebesparing er zijn gehonoreerd, voor welke maatregelen en hoeveel subsidie er vergeven is. Daarnaast wordt ook bijgehouden hoeveel de totale investering be-draagt van subsidieaanvragers voor het nemen van de maatregelen. Hiermee wordt de ‘multiplier’
berekend, oftewel: hoeveel meer wordt er door huiseigenaren geïnvesteerd ten opzichte van het sub-sidiebedrag.
In 2018 is het maximum bedrag per maatregel gewijzigd. Hiervoor is de 'Subsidieverordening duurza-me energie voor particulieren geduurza-meente Bergeijk 2018' in werking getreden.
BeGreen aanmoedigingsprijs
De BeGreen aanmoedigingsprijs is een geldbedrag voor inwoners van Bergeijk om initiatieven te fi-nancieren die Bergeijk duurzamer te maken. In 2018 is het beschikbare bedrag van €5000,- verdeeld over 8 ideeën van inwoners, organisaties en scholen. De ideeën variëren van de aanleg van een dorpsmoestuin of een groen schoolplein tot het beplanten van bermen met bloemen, of het inrichten van een speelplek met circulair speelmateriaal tot het starten van energieneutraal maken van gebou-wen. Ook de promotie van elektrisch rijden en kennisdeling bij bedrijven over duurzaamheid hoorde tot de prijswinnaars.
Deelname Duurzame huizenroute
Tijdens de landelijke Duurzame Huizenroute in november kunnen inwoners hun duurzame huis open-stellen en krijgen daarbij ondersteuning vanuit de organisatie. Daarnaast wordt er een campagne op-gestart om inwoners deze duurzame huizen te laten bezoeken. Hiervoor stellen ze verschillend com-municatie materiaal ter beschikking.
Ook hebben we samen met de andere Kempengemeenten in het voorjaar een thematour Duurzame huizenroute uitgevoerd. De thema’s waren ‘Gasloos wonen’ en ‘Woning van voor 1975’. Hierbij kon-den een drie tal huizen bezocht workon-den.
Duurzaamheidsweek
Van 3 tot en met 10 november 2018 vond de duurzaamheidsweek Bergeijk plaats. In de hele gemeen-te werden verschillende activigemeen-teigemeen-ten georganiseerd om inwoners, scholieren, huizenbezitgemeen-ters en onder-nemers te stimuleren energie te besparen en Bergeijk duurzamer te maken.
- Duurzame huizenroute (2 zaterdagen) - Natuurwerkdag, Waterwingebied Luyksgestel
- Workshop Vogelvoer maken van IVN, gecanceld wegens gebrek aan deelnemers
Resultaten Subsidie duurzame energie besparing voor particulieren 2018 16-1-2019 Aantal
Vloerisolatie 4 € 794 € 999 € 3.969 € 4.993 5,0 2 openstaand
Dakisolatie 4 € 255 € 2.250 € 13.125 € 46.916 20,9 1 openstaand
HR++ glas 28 € 6.693 € 10.138 € 48.213 € 125.990 12,4 13 openstaand
Muurisolatie 73 € 4.939 € 17.502 € 24.495 € 87.513 5,0 15 openstaand
TOTAAL 109 € 12.681 € 30.889 € 89.801 € 265.412
- Workshop Bijenwasdoekjes maken bij Natuurtuin ‘t Loo - 2 maal Energieloket door Kempen Energie
- Filmvertoning “Tomorrow” in de Kattendans
- Voor iedere basisschool een gratis een uitgave uit de kinderboekenreeks ‘de Klimaatjes’
- 3 maal voorlezen aan een klas door wethouders en auteur uit een uitgave van ‘de Klimaatjes’
- Uitreiking BeGreen aanmoedigingsprijs (zie ook Begreen aanmoedigingsprijs)
- Energiek ontbijt De Hofkaemer voor Bergeijkse ondernemers met informatie over duurzame energiemaatregelen
- Kindermiddag bij Kringloop de Kempen
- Opening sportveld met ledverlichting bij Tennispark De Stap in Luyksgestel - Communicatie in Eyckelbergh, gemeente website en social media
Kempenenergie: energiescans en voorlichting
Vereniging KempenEnergie zet zich in om particulieren te helpen energie te besparen en duurzame energie op te wekken. Bergeijk steunt dit initiatief met€ 3.000 per jaar (2017-2021).
Nieuwe leden van Kempenenergie ontvangen een gratis energiescan voor hun woning. Daarnaast organiseren zij in de Kempen het Energieloket waar inwoners persoonlijk advies krijgen. Wekelijks op locaties in Eersel en Bladel en vier maal per jaar in Bergeijk op aanvraag.
Asbestsanering woningen tot 35M²
In 2018 is een start gemaakt met het verwijderen van asbestdaken bij particulieren. Door middel van een speciale actie willen we stimuleren dat asbestdaken tot 35 m² per kadastraal perceel worden ge-saneerd. Vanaf december 2018 kunnen inwoners zich aanmelden voor deze actie die in het voorjaar van 2019 zal worden uitgevoerd.
Pilot Energieneutrale wijk
In 2018 is gestart met het inventariseren en oriënteren op de mogelijkheid om met een pilot te starten hoe we een wijk energieneutraal kunnen krijgen. In 2019 zullen we hiervoor een uitgebreid plan ma-ken. Hiervoor willen we contact zoeken met de juiste stakeholders waar we mee kunnen samenwer-ken om dit plan op te stellen en uit te voeren.
Pilot Tiny Houses
Een inwoner uit Bergeijk heeft een prijs toegekend gekregen in 2017 van € 3.000 voor haar pilot pro-ject Tiny House in Bergeijk; een zeer duurzame kleine woning. In 2018 is voor de plaatsing van het Tiny House door de gemeente Bergeijk een locatie beschikbaar gesteld. Op deze locatie kunnen in totaal drie Tiny Houses geplaatst worden. Inmiddels is de eerste omgevingsvergunning aangevraagd.
Het project wordt door ons gefaciliteerd zodat we op basis van deze pilot kunnen besluiten om een vervolg te starten.
Geluidssanering woningen
Voor woningen langs gemeentelijke en provinciale wegen ligt het initiatief voor geluidsanering bij ge-meenten. Er zijn in Bergeijk nog woningen die gesaneerd moeten worden. Voor het saneren van deze woningen is subsidie aangevraagd door de gemeente en toegezegd bij de ODZOB. In 2019 zal dit een vervolg krijgen. We hopen dit te combineren met energiebesparende maatregelen. In de praktijk komt het er op neer dat bepaalde geselecteerde woningeigenaren kosteloos maatregelen aan hun woning kunnen laten uitvoeren om de geluidsoverlast te minderen. Maatregelen zijn bijvoorbeeld isolatie en dubbelglas plaatsen, veelal aan de straatkant. De woningeigenaar zal wel enige ‘hinder’ ondervinden van deze verbouwing.
b. Publieke en commerciële dienstverlening
Milieujaarverslag 2018
De gemeentelijke organisatie zet zelf stappen in energiebesparing en opwekking en motiveert derden om ook stappen te zetten.
Openbare verlichting LED verlichting
In 2018 zijn 437 armaturen uit de openbare verlichting door LED verlichting vervangen. Daarnaast is langs het fietspad Bisschop Rythoviusdreef dynamische LED verlichting aangelegd. Dit geeft een be-sparing van 28.731kWh per jaar .
Sportvelden LED Verlichting
In 2018 is een start gemaakt met het vervangen van de traditionele sportveldverlichting voor ledver-lichting (fase 1). De volgende sportverenigingen hebben nu de beschikking over LED-verledver-lichting:
- ZSC Westerhoven en KV de Eurogirls;
- WTC Westerhoven;
- TV de Stap Luyksgestel.
Verduurzamen gemeentelijke gebouwen
Een van de doelstellingen van de gemeentelijke klimaatvisie is om de gemeentelijke gebouwen ener-gieneutraal te maken. Om te komen tot een concreet uitvoeringsprogramma en om op lange termijn inhoud te geven aan duurzaamheid zijn energiescans uitgevoerd van de gemeentelijke gebouwen met het grootste energieverbruik.
Zo zijn er in 2018 in dit kader de volgende werkzaamheden uitgevoerd:
- Aquinohuis en de kringloopwinkel volledig voorzien van LED-verlichting;
- het tennispaviljoen van TV Tos volledig voorzien van isolerende beglazing.
- Dak van de gymzaal de Zonnesteen te Bergeijk is volledig gerenoveerd met een nieuw isola-tiepakket en dakbedekking. En er zijn 40 pv-zonnepanelen geplaatst met een netto-opbrengst van ca. 10.000 kWh per jaar. Hiermee is het volledige energieverbruik van de gymzaal gecompenseerd.
- 1e fase gemeentehuis is uitgevoerd: het aanbrengen Ledverlichting gemeentehuis (sanitair- en verkeersruimtes).
- 2e fase gemeentehuis is opgestart: het aanbrengen van Ledverlichting in de kantoorruimtes en zal begin 2019 worden uitgevoerd.
Thema 2: Duurzaam Werken
Het programma Duurzaam Werken richt zich op energie besparen in de sector industrie, energie, afval en Water. En in de sector Landbouw, bosbouw en visserij.
Energieke Regio
In 2018 is een nieuw plan opgesteld om het project Energieke Regio De Kempen gedurende 12 maanden op te schalen, met als doelstelling ca. 50 deelnemers (inclusief de huidige 12 deelnemers) in de 5 Kempengemeenten vanuit het project te adviseren over verduurzaming van hun vastgoed. In december 2018 zijn er 49 adviestrajecten uitgevoerd gericht op energiebesparing, of de Erkende maatregelen vanuit de Wet Milieubeheer of Energielabels, of duurzame energieopwekking.
Thema 3: Duurzame Mobiliteit
Duurzame mobiliteit richt zich op het stimuleren van duurzaam personenvervoer en transport. Wan-neer inwoners, of bezoekers van Bergeijk in een elektrische auto rijden willen wij de mogelijkheid beiden om deze ook op te kunnen laden in onze gemeente. Gezien de verwachte groei van elektrisch
vervoer zijn we gestart met het opstellen van beleidsregels en het zoeken van partners in het voorzien van laadpalen in de openbare ruimte. In 2019 zal dit aan de raad worden voorgelegd.
Thema 4: Hernieuwbare energie
Dit programma richt zich op het stimuleren en faciliteren van energieopwekking.
Hierbij kunnen we een onderverdeling maken in de opwekking van duurzame elektriciteit en warmte.
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/Hernieuwbare-Energie/Hernieuwbare-elektriciteit--315/
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/Hernieuwbare-Energie/Hernieuwbare-warmte--314/
Subsidie duurzame energie voor particulieren gemeente Bergeijk
Milieujaarverslag 2018
De Subsidieverordening duurzame energie voor particulieren gemeente Bergeijk stimuleert inwoners om duurzame maatregelen te nemen. In onderstaande tabel is te zien over het jaar 2018 hoeveel subsidieaanvragen voor opwekking van duurzame energie er zijn gehonoreerd, voor welke maatrege-len en hoeveel subsidie er vergeven is. Daarnaast wordt ook bijgehouden hoeveel de totale investe-ring bedraagt van subsidieaanvragers voor het nemen van de maatregelen. Hiermee wordt de ‘multi-plier’ berekend, oftewel: hoeveel meer wordt er door huiseigenaren geïnvesteerd ten opzichte van het subsidiebedrag.
In 2018 is het maximum bedrag per maatregel gewijzigd. Hiervoor is de 'Subsidieverordening duurza-me energie voor particulieren geduurza-meente Bergeijk 2018' in werking getreden.
https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/Dashboard/Woningen/Aantal-adressen-met-PV-panelen-per-100-woningen--230/
Bergeijk Noord-Brabant
Kempenenergie: postcoderoos
KempenEnergie is op verzoek van de gemeente aan de slag gegaan met het organiseren van een postcoderoosproject in Bergeijk. Een aantal mogelijke locaties wordt onderzocht. Het streven is om de eerste postcoderoosregeling in Bergeijk in werking te hebben begin 2019.
Resultaten Subsidie duurzame energie opwekking voor particulieren 2018 16-1-2019 Aantal
Zonnepanelen 204 € 25.500 € 126.435 € 281.223 € 1.301.148 10,3 34 openstaand
Zonneboiler 5 € 750 € 2.998 € 6.220 € 28.839 9,6 1 openstaand
Warmtepomp 17 € 4.468 € 11.969 € 47.014 € 145.862 12,2 5 openstaand
TOTAAL 226 € 30.718 € 141.402 € 334.457 € 1.475.849
Energieopwek op gemeentelijke gebouwen energieneutraal Bij de doelstelling om de gemeentelijke gebouwen ener-gieneutraal te maken hoort ook de opwekking van eigen elektriciteit d.m.v. zonnepanelen
Zo zijn er in 2018 in dit kader de volgende werkzaamhe-den uitgevoerd:
- 204 pv-zonnepanelen geplaatst op het dak van gemeenschapshuis den Eijkholt met een geschatte jaar-opbrengst van 53.000kWh;
- Op het dak van de gymzaal de Zonnesteen te Bergeijk zijn 40 pv-zonnepanelen geplaatst met een net-to-opbrengst van ca. 10.000 kWh per jaar. Hiermee is het volledige energieverbruik van de gymzaal gecompen-seerd.
Notitie en Haalbaarheidsonderzoek grootschalige wind- en zonne-energie De Kempen
De Kempengemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden werken toe naar beleid en toet-singskaders voor grootschalige zonne- en windenergie in de Kempen. Met de komst van grootschalige wind- en zonne-energieprojecten willen de gemeenten een sub-stantieel aandeel leveren in de opwekking van duurzame energie. Specifiek voor zonnevelden en windmolens gaat dit gepaard met zowel een ruimtelijke als een sociale component. Een eerste uitwerking daarvan is beschre-ven in de notitie ‘Grootschalige wind- en zonne-energie De Kempen’.
Met deze notitie maakten we een eerste stap richting gelijke uitgangspunten voor de hele Kempengemeenten.
Dit geeft een gelijk speelveld voor initiatiefnemers in onze gemeenten. Samen met deskundigen op het ge-bied van beleid rond grootschalige wind- en zonne-energieprojecten zijn we hierna verder gegaan. Er is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Provincie Brabant. In deze samenwerkingsovereenkomst wordt de wijze waarop de Kempengemeenten en de provincie Noord-Brabant met elkaar gaan samenwerken om te komen tot grootschalige duurzame energieopwekking in de Kempen vastgelegd. De Rijksdienst voor Onderne-mend Nederland (RVO) en Enexis zijn adviserend en ondersteunend in dit traject.
In de zomer van 2018 is een haalbaarheidsstudie uitge-voerd waarin op technisch, landschappelijke en maat-schappelijk vlak is gekeken naar de mogelijkheden voor grootschalige zonne- en windenergie in de Kempen.
Aanvullend op dit onderzoek wordt ook een onderzoek
verricht naar de mogelijkheden en omvang van een afdracht van grootschalige wind- en zonne-energie in de Kempengemeenten aan een zonne-energiefonds.
Tijdens de raadsvergaderingen in december 2018 hebben de vijf raden van Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden gekeken naar de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek, inge-stemd met het vervolgproces met de twee belangrijke stappen, te weten: het uitvoeren van een
plan-Milieujaarverslag 2018
MER en het starten van een participatietraject, om te komen tot beleid voor grootschalige zonne- en windenergie in de Kempen.
Overige activiteiten
De bovenbeschreven aanpak van de energietransitie in Bergeijk is onder andere gericht op het voor-komen van klimaatverandering (klimaatmitigatie). Doel is de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden Celsius houden, met 1,5 graad als streven.
Maar naast klimaatmitigatie moeten we ons ook bezig houden met klimaatadaptatie. Want ondanks alle maatregelen die we nemen en gaan nemen zullen we de gevolgen van de klimaatverandering merken.
In Bergeijk zijn we daarom aan de slag met ons gebied waterrobuust en klimaatbestendig te maken.
We koppelen steeds meer bebouwing af van het bestaande riool. Daarmee zorgen we dat regenwater in de bodem kan infiltreren en de bodem minder snel verdroogd. Ook zorgt het ervoor dat tijdens hevi-ge rehevi-genbuien, die steeds vaker voorkomen, de riolen vol raken en hevi-gebruik moeten maken van over-stortten, hierdoor ontstaat vervuiling.