Toelichting per milieu-thema Uitputting abiotische grondstoffen
De meest negatieve score die gehaald kan worden is de score van de primaire grondstoffen. Het meest positief scoort op dit thema het gebruik van secundaire grondstoffen..
Aantasting landschap
Winning van landzand, kalksteen voor cement en grind heeft grote gevolgen voor het land-schap.
Brandstofverbruik
Bij het breken van steenachtige materialen tot funderingsmaterialen en voor het maken van cement voor gebonden funderingen is vrij veel energie nodig. Voor primaire grondstoffen wordt deze energie toegerekend aan de grondstoffen en wordt de score -100 gegeven, voor secundai-re niet en wordt de scosecundai-re 0 gegeven. Asfaltgranulaatcement uit teerhoudend asfaltgranulaat bestaat grotendeels uit secundair materiaal, maar er wordt ook primair materiaal toegevoegd.
Daarom is de score -20 gegeven.
Emissie naar bodem
Bouwstoffen uit de bijzondere categorie en categorie 2 bouwstoffen zouden een hogere emissie veroorzaken als ze niet in cementbeton of asfalt worden toegepast. Hier gaat het om funderingsmaterialen.
Van asfaltgranulaat dat teer bevat zou eventueel een funderingslaag kunnen worden gemaakt.
Niet-teerhoudend asfaltgranulaat moet zoveel mogelijk warm worden hergebruikt. Voor teerhoudend asfaltgranulaat is toepassing in een asfaltgranulaatcement funderingslaag een mogelijkheid. Hierbij kunnen echter emissies optreden die duidelijk hoger zijn dan de emissies vanuit de overige funderingsmaterialen.
Permanent ruimtebeslag
Zowel een zandwinput als en stortplaats zullen permanent de bestemming van een bepaald gebied beïnvloeden. Gebruik van secundaire grondstoffen heeft daarom ook vanwege dit thema de voorkeur.
(Licht)gebonden funderingslagen
STAP 1: Voorkeursreeks (Licht)gebonden funderingslagen, bepaling milieu-effect-scores
Primaire grondstoffen, bij de winning wordt het landschap aangetast.
Milieu-thema's
Uitputting abiotische grondstoffen Aantasting landschap
Brandstofverbruik Emissie naar bodem Permanent ruimtebeslag
Som totaal milieu-effect
Weegfactoren
Productie Gebruik Afdank
0
• Sommatie x weegfactor
Secundaire grondstoffen, vrij toepasbaar en categorie 1 Milieu-thema's
Uitputting abiotische grondstoffen Aantasting landschap
Brandstofverbruik Emissie naar bodem Permanent ruimtebeslag
Som totaal milieu-effect
Weegfactoren
Productie Gebruik Afdank
0
Sommatie x weegfactor
o o o o o
0
Secundaire grondstoffen. Bijzondere categorie bouwstoffen Milieu-thema's
Uitputting abiotische grondstoffen Aantasting landschap
Brandstofverbruik Emissie naar bodem Permanent ruimtebeslag
Som totaal milieu-effect
Weegfactoren
Productie Gebruik Afdank
-100
Checklist Materialen & Milieu, achtergronddocument: november 1996 51
STAP 2: Voorkeursreeks (Licht)gebonden Funderingslagen- stimulans voor afzet van Bijz. Categorie Materialen
Volgorde van de voorkeursreeks berekenen:
Sec.grondst vrij toepasbaar
Sec.grondst vrij toepasbaar +te hoogw.
Sec.grondst cat. 1
Sec.grondst cat. 1 + te hoogw.
Sec.grondst cat. 2
Sec.grondst cat. 2 + arbeidsomst.
Sec.grondst cat. 2 +IBC risc.+arbeids omst.
Sec.grondst cat. 2+IBC risc.
Sec.grondst Bijz.cat.+arbomst+Mil risc Primaire grondstoffen - landsch.anntast.
Primaire grondstoffen - landsch.aantast.+ te hoogw.
Primaire grondstoffen + landsch.aantast.
Primaire grondstoffen + landsch.aantast.+ te hoogw.
LCA score
De in stap 1 van de berekening verkregen milieu-effect-score is omgerekend naar een schaal van 0 tot -100. De meest negatieve score bedraagt -1618, de hoogste score is -388. Deze scores worden omgerekend naar respectievelijk -100 en 0. De score -1045 wordt omgerekend tot: (-1045+388)/(1618-388)'100 = -53.
Een materiaal(groep) scoort bij hoogwaardigheid -100 als een technisch hoogwaardiger toepassingsmogelijkheid bestaat.
Voorbeeld: Betongranulaat valt in de categorie 1 bouwstoffen, die te hoogwaardig zijn voor toepassing als ophoogma-teriaal.
Als voor toepassing van een materiaal speciale voorzieningen noodzakelijk zijn om het veilig te kunnen verwerken wordt hier -100 gescoord.
IBC-maatregelen kunnen om wat voor reden dan ook falen. Dit risico wordt uitgedrukt als een score van -100.
Overigens wordt ook een score weergegeven zonder dit risico mee te nemen.
Om toepassing van AVI-slakken en dergelijke te stimuleren krijgen schone materialen hier een score van -100.
Overzicht (Licht)gebonden Funderingslagen
Met stimulans voor toepassing Bijzondere Categorie TAC
Stap 1 : Bepalen van de LCA-score
Milieu-thema's voor LCA score:
Uitputting abiotische grondstoffen Aantasting landschap
Brandstofverbruik Emissie naar bodem Permanent ruimtebeslag
Resultaat van de LCA- zuivere milieu-effecten:
Sec.grondst vrij toepasbaar / cat. 1 Sec.grondst Bijz.cat. TAC
Primaire grondstoffen - landsch.aantast.
Primaire grondstoffen + landsch.aantast.
Stap 2: Combineren met overige factoren
Maken van de voorkeursreeks:
LCA score
Hoogwaardigheid/Markt Arbeidsomstandigheden Milieu-risico i.v.m. IBC
Stimulans gebruik bijz. categorie materiaal Resultaat: Volgorde van de voorkeursreeks Sec.grondst Bijz.cat. TAG
Sec.grondst vrij toepasbaar Sec.grondst cat. 1
Primaire grondstoffen - landsch.aantast.
Sec.grondst cat. 1 + te hoogw.
Sec.grondst vrij toepasbaar +te hoogw.
Primaire grondstoffen + landsch.aantast.
Primaire grondstoffen - landsch.aantast.+te hoogw.
Primaire grondstoffen + landsch.aantast.+te hoogw.
Weegfactoren stap 1 5.7
Weegfactoren stap 2 0.40
Checklist Materialen & Milieu, achtergronddocument: november 1996 53
In de ontwikkelde methode voor de indeling van materialen in een voorkeursvolgorde wordt geen rekening gehouden met de effecten van één laag materiaal op de andere en met de dikte van de lagen materialen. Voor de funderingsmaterialen bleek dit een onbevredigend resultaat op te leveren: materialen scoren gelijk, terwijl er uit het oogpunt van (asfalt)diktereductie wel een voorkeur bestaat. Daarom is 'met de hand' nog een voorkeur aangebracht in de drie groepen materialen die de score -25 hebben gekregen:
- de eerste voorkeur krijgt teerhoudend asfaltgranulaatcement, dat als gebonden materiaal een hoge asfaltdiktereductie geeft en in iets dunnere lagen wordt toegepast (250 mm i.p.v. 300).
Verder is toepassing in asfaltgranulaatcement vooralsnog de enige mogelijke toepassing voor TAG;
- de tweede voorkeur krijgen de slakkenmengels (hoogovenslakken-/fosforslakkenmengsel), die ook een hoge asfaltdiktereductie geven;
- de derde voorkeur krijgen (hydraulisch) menggranulaat en "hydraulische staalslak", die een lagere asfaltdiktereductie geven.
PUBLICATIEREEKS GRONDSTOFFEN
Nr. Titel: subtitel (cursief)
1995/01 Zuinig omgaan met granulaire grondstoffen: Voorstudie
1995/02 De stand van het zand II: Beton- en metselzandverbruik per provincie 1991-1993
1995/03 Proefprojekt AVI-slakken in rijksweg 15: Covernota 1995/04 Proefprojekt AVI-slakken in rijksweg 15: Basisrapport 1995/05 Het Bouwstoffenbesluit en de Rijkswaterstaat
1995/06 Onderzoek naar de verkitting van AVI-bodemas: stand van zaken 1995/07 Richtlijn AVI-bodemas in ophogingen: handleiding bij ontwerp, uitvoering,
beheer en onderhoud (versie 1995) 1995/08 Prototype Simulatiemodel Matflow:
Opstellen berekeningsschema en gegevensmodel
1995/09 Prototype Simulatiemodel Matflow: Eindrapport
1995/10 Richtlijn voor de toepassing van licht verontreinigde grond
1995/11 Stralingsaspekten van geïmporteerde gebroken natuurgesteenten als grof toeslagmateriaal voor beton
1995/12 Voorlichtingsdagen Bouwstoffenbesluit:
vragen deelnemers + antwoorden
1995/13 Toepassing van fijn(er) zand in beton
1995/14 Gebruik van Secundaire Grondstoffen bij de Rijkswaterstaat:
7993-7994 Evaluatie
1995/15 Naar een methodiek voor het kwantificeren van aantasting in LCA: Vooron-derzoek in het kader van de LCA methodiekontwikkeling met betrekking tot de operationalisatie van aantasting van ecosystemen en landschap 1995/16 Registratie productie en afzet secundaire grondstoffen
Inventarisatie gegevens 1989-1994
1995/17 Beton- en metselzand: model en prognose
1995/18 Zuinig gebruik granulaire grondstoffen Fase 2a: Nadere inventarisatie van meest veelbelovende maatregelen
DWW-Nummer
1996/01 • Betontechnologische aspecten bij het gebruik van fijn zand in beton.
1996/02 Onderzoek toepassing recycimgbrekerzand in beton 1996/03 Registratie productie en afzet secundaire grondstoffen
Inventensatie gegevens 79S9-7995
1996/04 Proefproject metselwerkfiranulaat dam Ventjagersplaat (eindconclusie) 1996/05 Prototype Kennisgebaseerd Systeem Bouwstoffenbesluit KBS-BSB
Prototype
1996/06 Marktbehoefte van Schelpen
Huidige situatie en prognoses voor de komende 10-15 jaar 1996/07 Voorbereiding gegevensbank MATFLOW
Bijlage bij
Voorbereiding gegevensbank MATFLOW 1996/08 Energie-extensivering in de GWW-sector
Vooronderzoek naar de mogelijkheden van Energie-extensivering in de GWW-sector
PUBLICATIEREEKS GRONDSTOFFEN (vervolg)
Nr. Titel: subtitel (cursief) 1996/09 Checklist Materialen & Milieu
Materiaalkeuze voor de wegenbouw, gericht op duurzaam bouwen 1996/10 Checklist Materialen & Milieu
Materiaalkeuze voor de wegenbouw, gericht op duurzaam bouwen achtergronddocument
1996/11 Gebruik van Secundaire Grondstoffen bij de Rijkswaterstaat
7995 evaluatie
1996/12 Verkennend onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden van grof grind
DWW-Nummer Prijs
W-DWW-96-094 ƒ 10,00
W-DWW-96-095
W-DWW-96-112
ƒ 10,00
W-DWW-96-108 ƒ 10,00
ƒ 10,00
8 " 8 D O C • (bibliotheek en documentatie)
^ g ? " Dienst Weg- en Waterbouwkunde Ö Van dor Bu'ghwcg 1
Postbus 50<A.:?e00 GA DELFT Tel. 0 1 5 - 2 6 ^9 3 6 3 / 3 6 4
'4..V- ï '
Dé Dienst Weg- en Waterbouwkunde is de adviesdienst voor techniek en
"' milieu voor de weg- en waterbouw, die onderzoekt, adviseert en kennis overdraag frrde constructieve weg- en waterbouw, de natuur- en milieutechniek van fysieke infrasrtuctuur, waterkeringen en watersystemen, en de grondstoffenvoörziening voor de bouw, inclusief de milieu-aspecten. .'• . ..".' •'»
Voor meer informatie: . . j) , Dienst Weg- en Waterbouwkunde, Rijkswaterstaat, Van der Burghweg 1, Posttiu
5044, 2600 CA DELFT, 015-2699285
W-DWW-96-095 ' .