Lezing “waarom frisdrank iemand met HSP kan helpen.”

De lezing is gericht aan ouders en grootouders en niet specifiek aan professionals. Desondanks wordt deze lezing aanzien als meerwaarde voor de bachelorproef. Stien Peeters, een HSP Professional, die de lezing geeft, volgde de opleiding aan de VUB en van hieruit is het wetenschappelijk onderbouwd. Naast het wetenschappelijk luik worden ook concrete voorbeelden aangegeven vanuit het dagelijks leven en het schoolleven die van belang kunnen zijn voor het filmpje.

2.2.1.1 Belangrijke informatie

De begrippen “temperament” en “persoonlijkheid” worden regelmatig door elkaar gebruikt als gesproken wordt over hoogsensitiviteit. Er is een duidelijk verschil tussen beide termen. Iemands temperament is aangeboren, terwijl de persoonlijkheid wordt bepaald door de omgeving en doorheen de jaren. Er kan vastgesteld worden dat hoogsensitiviteit eerder een temperament is. Tijdens de lezing komt ook duidelijk naar voor dat er belang gehecht wordt aan hoogsensitiviteit in wetenschappelijk onderzoek. Naast de VUB is nu ook UGent een onderzoek gestart. Sofie Boterberg en Petra Warreyn voeren een onderzoek naar hoogsensitiviteit en ASS. In binnen- en buitenland wordt aandacht besteed aan hoogsensitiviteit zoals in “De Morgen”, “Knack” en “Wall Street Journal”. Als hoogsensitieve personen in overprikkeling gaan, dan neemt het emotionele brein het over van het rationele brein. Om de overprikkeling te kalmeren, moet de aandacht gevestigd worden op de vitale functies, zoals het controleren van ademhaling, hartslag en lichaamstemperatuur. Dit laatste kan men onder controle krijgen d.m.v. een coldpack. Zo koelt de

36 lichaamstemperatuur af, maar koelen ook de hersenen af. Tot slot is het ook belangrijk om aandacht te schenken aan slaap- en waak ritme. Voldoende slaap- en rustmomenten verminderen momenten van overprikkeling.

2.2.1.2 Tips gericht naar leerkrachten

Als leerkracht is het belangrijk om te weten dat bepaalde uitspraken en straffen harder aankomen bij hoogsensitieve kinderen. Klassikale straffen nemen zij vaak persoonlijk. Een koptelefoon is een geschenk uit de duizend voor hoogsensitieve kinderen. Geef als leerkracht de toestemming om de koptelefoon te gebruiken wanneer nodig. Ook positieve emoties worden intenser beleefd. In ons onderwijssysteem wordt vaak beloond op punten. Hoogsensitieve kinderen, maar eigenlijk alle kinderen, hebben er baat bij om eveneens beloond te worden op werk, moeite en inzet.

2.2.1.3 Tips gericht naar hulpverleners

Het heeft weinig zin kinderen die hoogsensitief zijn te pushen. Wanneer ze in een moment van overprikkeling zitten, heeft het meer effect om de therapie even stil te leggen tot de overprikkeling verminderd is. Dit kan door even naar buiten te gaan, een knuffel te geven, even te praten enz. Daarna zal het hoogsensitieve kind/jongere zich terug kunnen concentreren op de therapie of het huiswerk. Geef de jongere of de ouders de tip om agenda’s niet vol te plannen met hobby’s. Hulpverleners en zeker artsen moeten zich ervan bewust zijn dat hoogsensitieve personen vaker intens reageren op medicatie en vaker last hebben van de bijwerkingen. Zelfzorg is al belangrijk op jonge leeftijd. Zo komen de talenten van de kinderen optimaal naar boven. Therapieën die effectief zijn bij hoogsensitiviteit zijn kinesiologie, mindfulness, yoga, muziektherapie, creatieve therapie, psycho-educatie, biofeedback.

2.2.1.4 Algemene tips

Hoogsensitieve kinderen en jongeren huilen vaker zonder verklaarbare reden. Neem dit ernstig. Deze kinderen stellen frequenter ‘vreemde’ vragen voor hun leeftijd. Ga vragen als “ben ik raar, stom, dom, anders?” niet uit de weg. Een tip is om hierover in gesprek te gaan met het kind/ de jongere. Bij het stellen van moeilijke vragen, kunnen hoogsensitieve kinderen en jongeren vaak niet onmiddellijk een antwoord bieden. Geef hen de tijd om na te denken.

Tot slot, volg het tempo van het kind en heb geduld. Veel hoogsensitieve kinderen en jongeren leren door te observeren. Zo kan een kindje bijvoorbeeld leren fietsen door te kijken hoe vriendjes dit doen.

37

2.2.1.5 Talenten van hoogsensitieve kinderen/jongeren

Deze kinderen genieten van kleine dingen zoals bijvoorbeeld een kindje van de kleuterklas die tegen de leerkracht zegt als ze aankomt op school: “kijk juf, wat is de lucht mooi vandaag.” Hoogsensitieve leerlingen merken details op bij klasgenootjes. Daarenboven slagen ze er vaak in om op het perfecte moment hierover een complimentje te geven. Hoogsensitieve kinderen/jongeren zijn plichtbewust, nemen goede en doordachte beslissingen en leren vooral uit omstandigheden en niet uit straffen.

2.2.2 3-delige cursus omgaan met je hooggevoelig kind

De cursus bestaat uit drie avonden die door gaan in het lokaal van HSP-Vlaanderen te Gent en worden gegeven door mevrouw Linda T’Kindt.

Na het volgen van de twee laatste avonden wordt er belangrijke bijkomende informatie verkregen die nuttig is voor het maken en ontwerpen van de psycho-educatiefilmpjes.

Linda T’Kindt, gezinswetenschapper van opleiding, verdiepte zich in het opvoeden van hoogsensitieve kinderen.

2.2.2.1 Wat is hoogsensitiviteit

Linda T’Kindt geeft de uitleg van de “DOES” volgens Elaine N. Aron en verwijst naar professor Elke Van Hoof die zegt dat enkel de letter “D” (Diepgaande Verwerking) zeker aanwezig is. De overprikkeling, emotionele intensiteit en sensorische sensitiviteit vallen in principe onder de diepgaande verwerking. Bij de hoogsensitieve persoon ontbreekt namelijk de filter in de hersenen voor het selecteren van binnenkomende prikkels. Dit wordt in de prent op volgende pagina verduidelijkt. Zo kunnen bij een doorsnee persoon vier prikkels afkomen, maar slechts twee prikkels de hersenen bereiken door de filter. Bij een hoogsensitief persoon bereiken echter alle vier de prikkels de hersenen door het ontbreken van deze filter.

Figuur 5:Filter in de hersenen.

38 Linda T’Kindt wijst erop dat het in de opvoeding belangrijk is rekening te houden met de ontwikkelingsfase waarin het kind zich bevindt. Erkenning van hoogsensitiviteit speelt een belangrijke rol. Op het moment zelf en later in de jeugd ervaart het hoogsensitief kind door erkenning minder problemen. Er wordt omgegaan met de eigenschap en ten volle genoten van hun talent.

Zoals Linda T’Kindt aangeeft, is hoogsensitiviteit een persoonlijkheidskenmerk dat zich afspeelt binnen de hersenen. Er zijn drie breinen die een belangrijke functie spelen bij personen met hoogsensitiviteit, namelijk het “rationele brein”, het “emotionele brein” en het “oerbrein”.

Figuur 6:Werking hoogsensitief brein.

T’Kindt, L. (2016). 3-delige cursus Omgaan met je hooggevoelig kind. Gent: HSP-Vlaanderen.

De hersenen maken een hele evolutie door. Het “oerbrein” (zie groene cirkel op de afbeelding) omvat de hersenstam en is van belang voor de vitale basisfuncties (ademhaling, hartslag, temperatuur en slaap-en waakritme). Het “emotionele brein”(zie paarse cirkel op de afbeelding) speelt hoofdzakelijk een rol bij emoties en gevoelens en wordt ook wel het limbisch systeem genoemd. Het “rationele brein” (zie blauwe cirkel) bevindt zich aan de voorkant van de hersenen in de frontale kwab. Hier situeert zich het logisch denken.

Doordat een hoogsensitief persoon moeite heeft met het filteren van prikkels, speelt zich een specifiek scenario af in de hersenen. Het “rationele brein” en het “emotionele brein” werken samen bij het nemen van een beslissing. De persoon denkt rationeel na en houdt hierbij rekening met zijn gevoelens. Als een hoogsensitief persoon teveel prikkels binnen krijgt en overprikkeld wordt, is de verbinding tussen het “rationele brein” en het “emotionele brein” verbroken (zie rood kruis op de afbeelding). Het “emotionele brein” legt verbinding met het “oerbrein”, waardoor het kind in overprikkeling gaat en in een moment van reactiviteit impulsief reageert. De hoogsensitieve persoon is over zijn toeren, niet te kalmeren en niet in staat om rationeel na te denken.

Hoogsensitiviteit is een talent met veel positieve eigenschappen. Een hoogsensitief persoon heeft oog voor details, is zeer creatief, kunstzinnig en denkt vaak in beelden. Vandaar ook de naam “beelddenkers”. Ze lachen veel, zijn intuïtief, zijn begaan met de natuur en het dierenrijk, helpen

39 graag andere mensen en hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel. Het perfectionistisch kantje is ook een positieve eigenschap als men zichzelf hierin niet verliest. Hoogsensitieve personen zijn sociaal, maar hebben eerst wat tijd nodig om te acclimatiseren.