De eenheden van de Sayeret Matkal die participeerden in de operatie in Oeganda beschikten over een schat aan ervaring. The Unit nam namelijk zo veel mogelijk van zijn ervaren soldaten mee naar Entebbe. Deze militairen hadden in dienst van de Sayeret Matkal al eerdere
gijzelaarreddingsoperaties meegemaakt, waarvan sommige succesvol waren en andere totale mislukkingen. Vooral de Ma’alot en Savoy Hotel operaties in 1974 waren belangrijke stappen in de opbouw van ervaring in The Unit.0 Ma’alot was een totaal mislukte operatie die resulteerde in
de dood van 21 gegijzelde schoolkinderen en één soldaat van de Sayeret Matkal. De commissie die als gevolg van dit falen werd opgericht, oordeelde dat de soldaten van de Sayeret Matkal niet goed genoeg waren getraind om de uiterst complexe reddingsoperaties uit te voeren.0 Ma’alot
was daarnaast vooral niet succesvol omdat de Sayeret Matkal onderschatte hoe zeer het bij een reddingsoperatie in het nadeel was. Om een goede reddingsoperatie uit te voeren moeten speciale eenheden in minder dan 15 seconden de terroristen uitschakelen, zodat deze hun gijzelaars niet kunnen executeren. De snelheid en daadkracht die McRaven noodzakelijk acht, waren bij deze operatie niet aanwezig. Het kwalijkste was dat de Sayeret Matkal wel gebruik maakte van het element van verrassing, aangezien de terroristen werden verrast door de reddingsmissie. Toch faalde de reddingsmissie omdat één terrorist niet onmiddellijk werd neergeschoten, want het team dat deze terrorist volgens het plan zou uitschakelen had geen goed zicht door een ontplofte gasgranaat. Deze gasgranaat was nota bene geworpen door een ander team van The Unit. De terrorist wist de gegijzelde schoolkinderen te bereiken, waar hij met een machinegeweer een slachting aanrichtte voordat hij werd uitgeschakeld.0
Een half jaar later probeerde een eenheid van The Unit gijzelaars te redden in het Savoy
hotel in Tel Aviv. Daar werden deze gijzelaars vastgehouden door terroristen van het PFLP. De
voorbereiding van de Israëliërs was ditmaal beter omdat zij de kritiek na de Ma´alot operatie ter harte hadden genomen, maar de terroristen hadden ook van de Ma’alot operatie geleerd. Zij vermoedden deze keer dat de Israëliërs een reddingsoperatie zouden uitvoeren. Om deze reden hadden de terroristen explosieven voorbereid die zouden afgaan zodra de Israëlische militairen de hotelkamer binnenkwamen. De explosie leidde tot de dood van acht burgers en drie
Israëlische soldaten.0Deze twee mislukte operaties bevestigden voor de Sayeret Matkal dat
0 Pedahzur, The Israeli secret services, 47.
0 Ibidem, 48-50.
0 M. Ensalaco, Middle Eastern terrorism: from Black September to september 11 (Philadelphia 2008), 69.
reddingsoperaties extreem complexe missies zijn. Een operationeel plan moet met alles rekening houden, aangezien het missen van de kleinste details voor een complete mislukking kunnen zorgen. Ten tijde van de Entebbe-operatie was The Unit gehard door de strijd, beter getraind en had de Savoy Hotel operatie de Sayeret Matkal geleerd dat het een operatie niet moest starten voordat er zekerheid was over eventuele boobytraps van de terroristen. De angst voor
explosieven bleek goed uit de voorbereiding op Entebbe. Totdat het Netanyahu duidelijk was dat de terroristen geen explosieven in de oude terminal hadden geplaatst, durfde hij de operatie eigenlijk niet aan.0 Naast de ervaring die The Unit in het voorbereiden en uitvoeren van operaties
als een geheel had opgedaan, waren ook sommige soldaten zeer bekwaam geworden omdat zij aan meerdere reddingsoperaties hadden deelgenomen. Deze soldaten kregen de belangrijkste taken, want het waren de oudgedienden die Ma’alot en/of Savoy Hotel hadden meegemaakt die de oude terminal bestormden.0 Deze oudgedienden schakelden de terroristen uit, waarmee zij een
groot aandeel hadden in het succes van de missie:
“All four of the terrorists who had been in the hall with the hostages, and had posed an immediate danger to them, had been eliminated. At that moment- seconds after Amir [één van de soldaten die Savoy Hotel had meegemaakt, JR] had killed the first terrorist, less than a minute after the force had encountered the Ugandan sentries, and about three minutes after it had rolled off the Hercules - the operation had essentially achieved success.”0
Niet alleen de grondtroepen die meededen aan de Entebbe-operatie beschikten over veel ervaring, ook de piloten die de Israëlische luchtmacht beschikbaar stelde hadden al veel eerdere missies meegemaakt. De kwaliteit van de piloten blijkt uit de status van commandant Shani: “He was considered, from an operational standpoint to be top-notch… The best Hercules squadron commander we ever had.”0 Deze ervaring was cruciaal, want niet alleen moesten de piloten
richting Oeganda laag vliegen om niet op radars ontdekt te worden, maar de piloten moesten ook een lastige landing in het donker uitvoeren. Zoals verwacht schakelden de Oegandese militairen namelijk vlak voor de landing van het tweede C-130 vliegtuig de elektriciteit uit en daarmee de
0 Y B. Porat, E. Haber en Z. Schiff, Entebbe rescue: The on-the-spot story of Israel’s most electrifying anti-terror
mission (Londen 1977), 198.
0 Netanyahu, Yoni’s last battle, 68-69.
0 Ibidem, 187.
lichten op de landingsbaan.0 De luchtmacht was overtuigd van zijn eigen technische
vaardigheden, het dacht dat zijn piloten een C-130 transportvliegtuig in het donker zonder navigatie veilig aan de grond zou zetten. Tijdens een oefening van de luchtmacht bleek echter hoe moeilijk het was een vliegtuig in het donker zonder correct werkend navigatiesysteem te landen:
“Shani made another approach. This time the plane was in a better position relative to the main runway, though still not perfect. ‘I knew you could do it all along’, Gur happily said to the airmen sitting in front of him, and slapped them on their backs. The pilots had no way of
knowing whether the Chief of Staff, as someone who wasn’t a pilot, had understood how imprecise even the second attempt had been.”0
Zelfs de beste piloten van de Israëlische luchtmacht hadden dus moeite met de landing in het donker. Het gewicht van de vliegtuigen was groter dan ooit, wat het opstijgen voor de piloten al moeilijk maakte. Laag vliegen en in het donker landen was daarom extra gevaarlijk. De Sayeret
Matkal had geluk dat de lichten van de landingsbaan aan waren bij de landing van het eerste C-
130 vliegtuig. Het tweede vliegtuig moest echter wel landen zonder licht, maar de piloot voltooide de landing zonder een noodlottige fout te begaan. De landing was indrukwekkend, zeker als het gewicht in ogenschouw wordt genomen: Hercules Two was het zwaarst beladen vliegtuig met de twee APC’s, een jeep, 17 paratroepers en de bemanning van de voertuigen.0 In
ieder geval moge het duidelijk zijn dat het inzetten van ervaren C-130 piloten geen overbodige luxe bleek te zijn.
Het belang van goede piloten was voor de Eagle Claw operatie ook essentieel. Hier vielen de piloten echter in negatieve zin op. De JTF dacht dat het de piloten voor de RH-35D helikopters moest kiezen uit het deel van de Amerikaanse krijgsmacht dat het meeste ervaring bezat in het besturen van deze helikopters. De JTF koos daarom voor een mix tussen
marinepiloten en piloten van het korps mariniers, ook omdat zij volgens de JTF de meeste ervaring met nachtelijk vliegen hadden. De nadruk lag bovendien op piloten uit het korps mariniers en de marine omdat het RH-35D model op dat moment door deze krijgsmachtsdelen
0 Rashba, ‘recue at Entebbe’, 47.
0 Netanyahu, Yoni’s last battle, 103.
gebruikt werd voor het transport van zware goederen of manschappen.0 De voortgang van de
piloten in de training op laag vliegen in de duisternis vond de commandant van de JTF echter ontoereikend, wat ertoe leidde dat te langzaam vorderende piloten eind december 1979 uit het missieplan werden geschrapt. Het probleem voor deze piloten was voornamelijk dat zij nog nooit het soort missie hadden uitgevoerd dat de JTF met Eagle Claw voor ogen had. Het risicovolle lage vliegen in het donker hadden vele piloten gewoonweg niet onder de knie. Als oplossing rekruteerde de JTF nieuwe piloten voor de missie, wederom afkomstig uit de Amerikaanse marine en het korps mariniers. De JTF hoopte dat deze piloten de oefeningen beter zouden doorstaan doordat zij iets meer ervaring hadden met laag vliegen in de duisternis.0 Beckwith
klaagde desondanks over de piloten, die volgens hem niet genoeg risico’s namen. Veilig vliegen zou niet in het strakke tijdschema passen. Daarom vroeg Beckwith zich af of hij niet soldaten van Delta met helikopterervaring bij de JTF had moeten aanbieden.0 Het Holloway rapport was
het niet eens met de keuze voor piloten uit de marine en het korps mariniers. Piloten van de
United States Air Force (USAF) beschikten over meer ervaring in het lage vliegen in totale
duisternis en zouden daarom waarschijnlijk sneller zijn gevorderd dan de piloten die alleen bekend waren met het type helikopter. Het rapport laat er geen twijfel over bestaan dat de USAF piloten in de ogen van de klankbordgroep een betere keuze waren geweest:
“The real question to be addressed is: is transition to a new and highly complex mission in the same aircraft more or less difficult for an experienced pilot to master than transition to an aircraft variant in the same mission? Mastering a new, difficult, and complex mission requires a pilot to acquire and hone new skills and, more importantly, a new mind-set. Transitioning from an HH- or CH-53 to an RH-53 requires only learning a few new flight parameters and slightly altering already established procedures, something every experienced pilot has done several times.”0
De USAF piloten hadden maanden de tijd gehad om zich deze kleine veranderingen eigen te maken. De onervarenheid van de piloten die uiteindelijk de missie uitvoerden, is op te maken uit
0 K. Dougherty, Military decision-making processes: Case studies involving the preparation, commitment,
application and withdrawal of force (Charlotte 2014), 73.
0 United States Joint Chiefs of Staff, ‘The Iran hostage rescue mission report’, 34.
0 Beckwith, Delta Force, 248 en 254.
de reactie die zij hadden op de technische mankementen van hun helikopters. Volgens Sick hadden twee helikopters wel Desert One kunnen bereiken als zij waren gestopt toen hun helikopters een waarschuwing voor een potentieel probleem aangaven:
“In two critical cases, when machines failed to operate as anticipated, the mission was abandoned. In one case, a warning light in the cockpit led a helicopter crew to leave the craft in the desert. In the other, a failure of instruments led the commander of the second helicopter to turn back when he was only one hour away from the objective. In both cases the machines were technically capable of going on, though with reduced capability. The decision to abandon the mission was a purely human response to technological uncertainty.”0
Ervaren piloten die precies wisten hoeveel hun machine tijdens een operatie met hoog risico aankon hadden wellicht wel Desert One bereikt.
De soldaten van Delta Force hadden niet meer ervaring dan de piloten, zoals ik eerder aangaf was Eagle Claw namelijk de eerste missie van de speciale eenheid. De soldaten waren echter niet onervaren in de strijd, want zij waren geselecteerd op hun goede prestaties in andere delen van het Amerikaanse leger. De aspirant Delta soldaten moesten het strenge
kwalificatieproces van Beckwith doorlopen om bij de speciale eenheid te mogen dienen. Slechts een fractie van de kandidaten doorliep dit kwalificatieproces met succes.0 Een soldaat van Delta
Force was na zijn training onder andere in staat:
“to find and eliminate a target; perform command and control functions; establish and maintain secure communications; move from position to position using appropriate techniques in support of assault operations; gain entry to a crisis point; manage hostages; stabilize an injured person for at least 30 minutes...”0
Ondanks hun onervarenheid in de zeer specifieke gijzelaarreddingsoperatie behoorden de soldaten van Delta wel tot de beste soldaten in het gehele Amerikaanse leger. Delta had genoeg oefeningen succesvol doorstaan om klaar te zijn voor een echte operatie. Beckwith organiseerde
0 Sick, All fall down, 300.
0 Beckwith, Delta Force, 135-137.
zelfs eenmaal een oefening die door wat slimme misleiding als echt werd ervaren door de soldaten van Delta om vast te stellen of Delta onder echte druk niet zou bezwijken. Dit bleek voor de eenheid geen probleem.0
Ondanks de kwaliteit en goede voorbereiding van Delta Force zet ik mijn vraagtekens bij het gebruik van Delta Force voor Eagle Claw. Het lijkt mij onverstandig dat een onervaren eenheid als Delta uitgekozen werd voor een extreem complexe missie als Eagle Claw. Delta was misschien speciaal opgericht om gijzelaars te redden door middel van contraterroristische technieken, maar de soldaten waren onbekend met de soort operatie die daar aan vooraf ging. Om deze reden moest er buitengewoon veel kennis van buitenaf bijeen worden gebracht, wat nog extra werk met zich meebracht. Het ad hoc karakter van de JTF zorgde ervoor dat de nodige kennis niet al vanaf het begin aanwezig was. Gijzelaarreddingsoperaties zijn operaties die tot in detail geoefend moeten zijn, wat Delta niet onder de knie had gekregen. Voor het organiseren van een tweedaagse operatie waar veel meer dan alleen de nichekwaliteiten van Delta bij kwamen kijken, bestond er naar mijn idee simpelweg te weinig ervaring binnen Delta Force.
Niet alleen is het belangrijk voor de slagingskans van een speciale missie dat de nodige ervaring aanwezig is binnen de speciale eenheid, maar ook is het van belang dat het nodige draagvlak bestaat voor het uitvoeren van de militaire actie. De Israëlische minister van Defensie Shimon Peres en de Israëlische president Yitzhak Rabin steunden vanaf het begin een militaire operatie om de gijzelaarcrisis in Oeganda op te lossen, ook toen het nog niet duidelijk was hoe het operationele plan eruit zag. Rabin spreekt in zijn memoires wel uit dat de onderhandelingen die plaatsvonden met de terroristen door de Israëlische regering serieus werden genomen, maar dat voor de regering snel bleek dat zij nooit de eisen konden inwilligen die de terroristen op tafel legden.0 Dit werkte zowel als een vloek als een zegen voor de Sayeret Matkal, omdat zowel de
druk op een militaire oplossing als de steun aan een militaire ingreep toenam. Wat opvalt aan de memoires van Rabin is dat hij gedurende de crisis steun verkreeg van het gehele kabinet, zowel van de coalitie als de oppositie, waardoor de steun voor de Entebbe-operatie makkelijker te verkrijgen was.0 Deze eenheid werd naar alle waarschijnlijkheid gesmeed door het korte
tijdsframe waarin de politiek opereerde om een tijdige reactie op de gijzeling te kunnen
bedenken. Daarnaast was het idee zichzelf eensgezind te presenteren tegen de bedreigingen van
0 T. Griswold en D.M. Giangreco, Delta: America’s elite counterterrorist force (Minnesota 2005), 37-38.
0 Y. Rabin, The Rabin memoirs (Los Angeles 1979), 284-285.
buitenaf, voornamelijk tegen dreiging van de Arabische buurlanden, diep in de Israëlische politiek geworteld. Israël schroomde niet gebruik te maken van zijn militaire macht, als deze naar het idee van de politiek hun eigen veiligheid zou garanderen. Dezelfde vastberadenheid was bij Rabin aanwezig in het betoog dat hij voor de Entebbe-operatie uitsprak tegen de andere Israëlische politici:
“I believe that the rescue operation will entail casualties. But even if we have fifteen or twenty dead - and we all know what a heavy blow that will be - I am in favor of the operation. If we have a military option, we must take it up - rather than give in to the terrorists.”0
Het standpunt van Rabin was duidelijk: Israël kon het zich niet veroorloven een strobreed toe te geven aan de terroristen. Of dit de juiste opvatting is gaat voorbij aan dit onderzoek, maar het standpunt illustreert wel dat de Israëlische regering volledig achter de Sayeret Matkal stond. De Sayeret Matkal kon de eenheid in de politiek goed gebruiken, want politieke inmenging als gevolg van kritiek op het operationele plan van The Unit had desastreus kunnen uitpakken. Missies van speciale eenheden zijn zoals uit deze scriptie is gebleken extreem complexe
operaties. Kritiek van leken op dit gebied zou vooral tijdsverlies en irritatie hebben opgeleverd, terwijl de Sayeret Matkal al over zo weinig tijd beschikte. Uiteraard was er wel enige controle vanuit de politiek, Yonathan Netanyahu moest namelijk Chief of Staff Motta Gur overtuigen van de slagingskans van zijn operationele plan.0 De controle door een militair vakman (die weliswaar
de oefening voor het landen in het donker van de luchtmacht niet goed beoordeelde) was nuttig voor de Sayeret Matkal. Gur stelde zich volgens Iddo Netanyahu kritisch op tegenover de
plannen die de Sayeret Matkal aan hem presenteerde, omdat Gur wist hoe groot de belangen niet alleen voor de Sayeret Matkal waren, maar ook voor de staat Israël in zijn strijd tegen het
terrorisme. Gur wees bijvoorbeeld de eerste versie van het operationele plan af wegens de beschikbaarheid van te weinig inlichtingen, want het tekort aan adequate inlichtingen leidde volgens Gur tot een onacceptabele hoeveelheid onzekerheden in het operationele plan.0
De korte tijd die de politiek had om voor of tegen de militaire optie te kiezen was zelfs zo kortstondig dat de C-130 transportvliegtuigen met de Sayeret Matkal aan boord al onderweg
0 Ibidem, 287.
0 McRaven,367-368.
waren voordat de politiek instemde met het positieve advies van Gur voor de operatie. De vliegtuigen moesten wel al onderweg zijn, omdat zij anders nooit voor het verstrijken van de deadline van de terroristen in Oeganda aankwamen.0 De tijdsdruk speelde op deze manier in het
voordeel van de Sayeret Matkal, dat makkelijker steun kreeg voor het plan. Een laatste reden waarom de politiek geneigd was de Entebbe-operatie te steunen, was omdat, zoals Pedahzur laat zien, het vertrouwen dat de Israëlische politiek in de Sayeret Matkal legde historisch gezien altijd groot is geweest. Dit ging volgens Pedahzur ten koste van de inzetting van andere speciale eenheden van het Israëlische leger:
“Policymakers, for their part, tend to buy in to the myths developed by the units and accept the word of their officers without question. Representatives of the security apparatus who supervise these crises are military people who used to be more familiar with Sayeret Matkal than others. Some served the unit, and a few even commanded it. Consequently, time and time again they follow their hearts in favor of the Sayeret.”0
Volgens Pedahzur had de Sayeret Matkal de Entebbe-operatie helemaal niet moeten leiden, omdat de destijds vrij nieuwe Yamman eenheid beter getraind zou zijn op het uitvoeren van een gijzelaarreddingsmissie.0 De Sayeret Matkal was eigenlijk primair een speciale eenheid die zich
bezighield met het verzamelen van strategische inlichtingen door verkenningen diep achter vijandelijke linies uit te voeren.0
Op welke manier droeg het politieke draagvlak voor de Entebbe-operatie nog meer bij aan het goede verloop van de missie? Ten eerste kreeg de regering van Rabin het voor elkaar,