Laatste opmerkingen

In mijn inleiding heb ik naar voren laten komen dat verpleegtehuizen voor ouderen met een islamitische achtergrond nog niet heel erg lang in Nederland bestaan. In 2009 opende het eerste verpleegtehuis voor ouderen met een islamitische achtergrond in Utrecht. Al-Noor opende haar deuren in 2012 en de Beukelaar opende haar deuren in 2013. Het verpleegtehuis voor ouderen met een islamitische achtergrond staat dus nog in haar kinderschoenen. Het opzetten van en werken in dit soort verpleegtehuizen kan daarom worden beschouwd als pionierswerk. Men is nog bezig met het aftasten van wat de juiste gang van zaken zou moeten zijn. In de toekomst zou de praktijk zoals momenteel in de verpleegtehuizen wordt uitgevoerd er heel anders uit kunnen zien.

Hetzelfde geldt voor de leer op het gebied van dementerende ouderen. Momenteel is hier vrij weinig literatuur over te vinden. Dementie is een onderwerp dat nog niet echt in de islamitische leer is terug te vinden. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat dementie een relatief nieuw fenomeen is, zeker in landen met een moslimmeerderheid. Omdat mensen steeds ouder worden en dementie steeds meer in opkomst is, zal de islamitische leer over dementerende ouderen ook steeds verder tot ontwikkeling komen. Het is goed mogelijk dat westerse landen aanzet geven tot de ontwikkeling van deze leer. Het zijn namelijk vooral de westerse landen die momenteel met de opkomst van dementie kampen. Dat dementie en daarmee de leer omtrent dementie onder moslims nog vrij onbekend is, werd mij vooral duidelijk tijdens gesprekken met leden van moskees gelegen in het noorden van Nederland (Drenthe en Groningen). Op de vraag hoe men binnen de islam tegen dementie aankeek, kreeg ik te horen dat men daar nog geen idee van had: ‘De oudste leden van onze gemeenschap zijn nog niet zo oud, en zijn ook nog niet dement. Je kunt deze vraag beter stellen in de Randstad, daar hebben ze wel al met dementie te maken’. Daarnaast is het goed denkbaar dat de islamitische bevolking in Nederland in de toekomst, wanneer men beter bekend raakt met dementie en met dit soort verpleegtehuizen zelf, heel anders tegen verpleegtehuizen voor mensen met een islamitische achtergrond aan gaat kijken. Momenteel worden verpleegtehuizen voor ouderen met een islamitische achtergrond door moslims nog vaak met argusogen bekeken. Het is voor hen vaak nog een onbekend fenomeen. Wanneer men bekender raakt met het concept van een 'islamitische' verpleegtehuis, zal men er in de toekomst wellicht een andere houding tegenover ontwikkelen. Ook in Al-Noor is men

85

deze mening aan gedaan: ‘Je onderzoek komt nog veel te vroeg! Als je over een paar jaar terugkomt, dan is er vast veel meer informatie te vinden. Ook hebben we dan misschien wel een wachtlijst van ouderen die graag bij ons willen wonen. Nu zijn moslims nog best onbekend met dementie. Moslims die wel bekend zijn met dementie vinden het nog eng om hun ouderen bij ons te brengen, omdat ze niet echt bekend zijn met dit soort verpleegtehuizen’.

Terugkomend op de vraag in de titel van mijn scriptie: Het 'islamitische' verpleegtehuis. Een onislamitische ontwikkeling? geef ik het antwoord: ‘Nee’. Uit mijn onderzoek blijkt dat een verpleegtehuis voor ouderen met een islamitische achtergrond overeenstemt met de formele leer van de islam (uitgedragen door de medewerkers en geestelijk verzorger), maar vooral met de geleefde vorm van de islam (uitgedragen door de ouderen wonend in de verpleegtehuizen).

86

6. Bibliografie

6.1 Literatuurlijst

Abu Ghuddah, Shaykh Abdul Fattah, Islamic Manners(1991).

Ahmed, Abdul Aziz, ‘Health and disease: an Islamic framework’, in: Aziz Sheikh en Abdul Rashid Gatrad eds., Caring for Muslim Patients(2e druk; Abingdon 2008) 35-44.

Bousquet, G.H., ‘G̲h̲usl’, in: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs eds., Encyclopaedia of Islam, Second Edition.

Calder, N., ‘S̲h̲arīʿa’ in: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs eds., Encyclopaedia of Islam, Second Edition.

Cottart, N., ‘Mālikiyya’, in: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs eds., Encyclopaedia of Islam, Second Edition.

Coulson, Noel James, A History of Islamic Law(Edinburgh 1994).

‘Dementia’, in: Bonnie Strickland ed., The Gale Encyclopedia of Psychology, Second Edition. (Detroit 2001).

Dhami, Sangeeta en Aziz Sheikh, ‘The Family: predicament and promise’, in: Aziz Sheikh en Abdul Rashid Gatrad eds., Caring for Muslim Patients(2e druk; Abingdon 2008) 57-66.

Fareed, Muneer Goolam, ‘Dietary Laws’, in: Richard C. Martin ed., Encyclopedia of Islam and the Muslim World. Vol. 1. (New York 2004) 180-181.

Goldziher I. en J. Schacht,‘Fiḳh’, in: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs eds., Encyclopaedia of Islam, Second Edition.

Hanson, Hamza Yusuf, ‘Principles of Islamic bioethics’, in: Aziz Sheikh en Abdul Rashid Gatrad eds., Caring for Muslim Patients(2e druk; Abingdon 2008) 45-53.

87

Klerk, Mirjam de, Zorg in de laatste jaren(2012).

Koenig, Harold G. en Saad Al Shohaib, Health and Well-Being in Islamic Societies: Background, Research and Applications(2014).

Malik, Mohammad Manzoor, ‘Islamic perceptions of medication with special reference to ordinary and extraordinary means of medical treatment’, Bangladesh Journal of Bioethics 4(2) (2013) 22-33.

Monnot, G., ‘Ṣalāt’, in: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs eds., Encyclopaedia of Islam, Second Edition.

Pellat, Ch., ‘Ibn ʿAbd al-Barr’, in: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs eds., Encyclopaedia of Islam, Second Edition Encyclopaedia of Islam, Second Edition.

Radwa S. Eldsaman en Mohamed A. Arafa, The Rights of the Elderly in the Arab Middle East: Islamic Theory versus Arabic Practice.

Rahman, Fazlur, Health and Medicine in the Islamic Tradition.

Rispler-Chaim, Vardit, Disability in Islamic Law(Dordrecht 2007).

Sheikh, Aziz en Abdul Rashid Gatrad, ‘Death and bereavement: an exploration and a mediation’, in: Aziz Sheikh en Abdul Rashid Gatrad eds., Caring for Muslim Patients(2e druk; Abingdon 2008) 103- 114.

Waardenburg, Jacques, ‘Historische ontwikkelingen tussen 661 en ca. 1850’, in: Jacques Waardenburg red., Islam. Norm, ideaal en werkelijkheid(5e druk; Houten 2000) 103-123.

Wiegers, Gerard, ‘˓Ibadat’, in: Richard C. Martin ed., Encyclopedia of Islam and the Muslim World. Vol. 1. (New York 2004) 327-333.

88