Itterbeek raai 3
4.4 Kwaliteit van het grondwater
4.4.1 Inleiding
Het grondwater is op 1 februari 2012 op 13 locaties verzameld (figuur 4.7), de gehele dataset is weergegeven in bijlage III. In deze paragraaf worden de belangrijkste resultaten besproken. Om inzicht te krijgen in het type grondwater zijn Stiff-diagrammen (µeq/l) vervaardigd. In deze weergave worden de concentraties van de vier belangrijkste kationen en anionen (in µeq/l) tegen elkaar uitgezet. Door deze manier van weergeven is door de vorm snel te zien met welk type grondwater men te maken heeft. Een zeer smalle vorm betekent veel invloed van regenwater (voorbeeld: figuur 4.8, nr 213). Een vorm die lijkt op een paddenstoel betekent dat het grondwater
Nummer pH alk Ca PO4 NO3 NH4 Fe S Zn
meq/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µg/l
A 7,24 0,86 572 0,18 269,2 9,7 10,4 278 71
40
meer gebufferd is, mineralenrijk en er weinig tot geen invloed van regenwater is, als de figuur bovenin heel breed is dan is het grondwater lithoclien van karakter. Een vorm die lijkt op een zandloper is gebufferd maar er is ook invloed van wat vervuiling (voorbeeld: figuur 4.8, nr 214). Een vorm die in het midden en onderin heel breed is duidt op verstoring en eventuele vervuiling van het grondwater (SO4) (voorbeeld: figuur 4.12, nr 203).
Figuur 4.7. Overzicht grondwaterstaalnamelocaties Itterbeek. 4.4.2 Meetraai 1
Het grondwater in peilbuis 211, het dichtst bij de beek gelegen, is zwak gebufferd met een alkaliniteit van 0,46 meq/l (tabel 4.3 en figuur 4.8) en bevat een vrij hoge concentratie calcium (1864 µmol/l). Het grondwater bevat een lage concentratie ammonium en een verhoogde concentratie nitraat (308,5 µmol/l). In het grondwater is een zeer verhoogde concentratie sulfaat (1539 µmol/l) en licht verhoogde concentratie zink (339 µg/l) gemeten (figuur 4.9 en 4.10). In België is de streefwaarde voor de concentratie zink in het grondwater 500 µg/l (NWLNE, 2012). Het grondwater in peilbuis 212 is zwak gebufferd met een alkaliniteit van 0,69 meq/l en een calciumconcentratie van 880 µmol/l. Het grondwater bevat een relatief hoge concentratie ijzer (559,9 µmol/l) en de ammonium- en nitraatconcentraties gemeten in het grondwater zijn laag. In het grondwater is ook hier een zeer verhoogde concentratie sulfaat gemeten van 1419 µmol/l. Daarnaast is het grondwater niet verhoogd met zink (191 µg/l). Het grondwater in peilbuis 213 is vrij zuur van karakter met een alkaliniteit van 0,28 meq/l en zeer zwak gebufferd met lage calciumconcentratie van 220 µmol/l. De ijzerconcentratie gemeten in het grondwater is laag en ook de ammonium- en nitraatconcentraties zijn laag. Het grondwater is licht verhoogd met sulfaat (415 µmol/l) en zink (384 µg/l). Het grondwater in peilbuis 214 is goed gebufferd met een alkaliniteit van 2,50 meq/l en een hoge calciumconcentratie van 1336 µmol/l. Het grondwater lijkt licht vervuild kijkend naar de vorm van het stiff-diagram en de lichte dominantie van de Na+, K+ en Cl
-41
ionen. Het grondwater bevat lage concentraties ammonium en nitraat en een lichte verhoging van sulfaat (410 µmol/l).
Tabel 4.3. Chemische gegevens van de peilbuizen in meetraai 1, pH, alkaliniteit in meq/l, Ca, Fe en S-concentraties in µmol/l en Zn-concentratie in µg/l en PO43--, NH4+- en NO3—concentraties in µmol/l.
Figuur 4.8. Peilbuizen meetraai 1.
Nummer pH alk Ca PO4 NO3 NH4 Fe S Zn
meq/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µg/l
211 5,60 0,46 1864 0,04 308,5 6,9 24 1539 339
212 5,58 0,69 880 0,01 19,6 18,4 560 1419 191
213 5,47 0,28 220 0,00 17,8 6,7 22 415 384
42
Figuur 4.9. Sulfaatconcentraties (µmol/l) per grondwaterstaalnamelocatie.
43 4.4.3 Meetraai 2
Het grondwater in peilbuis 206, het meest dichtbij de beek, is relatief goed gebufferd met een alkaliniteit van 2,29 en een calciumconcentratie van 833 µmol/l (figuur 4.11). In het grondwater is een ijzerconcentratie gemeten van 395,3 µmol/l en een lage concentratie ammonium en nitraat (tabel 4.4). Het grondwater is niet verhoogd met sulfaat (<500 µmol/l) en zink (183 µg/l). Het grondwater in peilbuis 207 is zwak gebufferd met een alkaliniteit van 0,61 meq/l, maar bevat een vrij hoge concentratie calcium 1869 µmol/l en ijzer 1301 µmol/l. De nutriëntenconcentraties gemeten in het grondwater zijn niet verhoogd. In het grondwater is een zeer hoge concentratie sulfaat en zink gemeten (figuur 4.9 en 4.10), respectievelijk 3109 µmol/l sulfaat en 3211 µg/l zink. Het grondwater in peilbuizen 208, 209 en 210 is beter gebufferd met een alkaliniteit van 2,02 meq/l in peilbuis 210 tot 3,20 meq/l in peilbuis 208. Het grondwater in deze peilbuizen is rijk aan calcium, variërend van 1791 µmol/l in peilbuis 208 tot 2507 µmol/l in peilbuis 210. Het grondwater in peilbuis 209 bevat een lage concentratie ijzer (16,1 µmol/l) en de ijzerconcentraties gemeten in buizen 208 en 210 zijn wat hoger (241,4 µmol/l en 152,8 µmol/l). In het grondwater in alle drie de peilbuizen is een flink verhoogde concentratie sulfaat gemeten, variërend van 1006 µmol/l tot 1520 µmol/l. In peilbuis 210 is een zeer hoge concentratie zink in het grondwater gemeten (6836 µg/l), in de andere twee peilbuizen is de concentratie zink in het grondwater niet verhoogd. Opvallend is dat het grondwater in deze meetraai sterk verhoogd is met sulfaat, op peilbuis 206, na en dat lokaal zeer hoge zinkconcentraties gemeten zijn.
Tabel 4.4. Chemische gegevens van de peilbuizen in meetraai 2, pH, alkaliniteit in meq/l, Ca, Fe en S-concentraties in µmol/l en Zn-concentratie in µg/l en PO43--, NH4+- en NO3—concentraties in µmol/l.
Nummer pH alk Ca PO4 NO3 NH4 Fe S Zn
meq/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µmol/l µg/l
206 6,60 2,29 833 0,05 0,6 4,8 395 63 183
207 5,83 0,61 1869 0,04 5,4 79,2 1301 3109 3211
208 6,92 3,20 1791 0,03 1,0 241,0 241 1519 255
209 6,81 2,35 2288 0,05 0,7 26,4 16 1006 132
44
Figuur 4.11. Peilbuizen meetraai 2. 4.4.4 Meetraai 3 (bij Batven)
Het grondwater in peilbuis 201, het dichtst bij de beek, is gebufferd met een alkaliniteit van 1,66 meq/l en een hoge calciumconcentratie van 2275 µmol/l (tabel 4.5 en figuur 4.12). In het grondwater is een hoge ijzerconcentratie gemeten van 1052,5 µmol/l. De nutriëntenconcentraties gemeten in het grondwater zijn niet verhoogd, wel is in dit grondwater een heel sterk verhoogde sulfaatconcentratie van 2783 µmol/l gemeten (figuur 4.9). Daarnaast is in het grondwater geen verhoogde zinkconcentratie gemeten (figuur 4.10). Het grondwater in peilbuis 203 is nauwelijks gebufferd met een alkaliniteit van 0,11 meq/l. In het grondwater is wel een zeer hoge calciumconcentratie gemeten van 6030 µmol/l. De ammonium- en nitraatconcentraties in het grondwater zijn laag, maar de sulfaatconcentratie in het grondwater is juist heel erg hoog (5080 µmol/l). Het grondwater is licht verhoogd met zink (322 µg/l) (figuur 4.10). Kijkend naar het Stiff-diagram en de grondwaterchemie is er sprake van ernstige vervuiling van het grondwater op deze locatie, met een chlorideconcentratie van 388,6 mg/l. Het grondwater in peilbuis 204 is iets beter gebufferd met een alkaliniteit van 2,34 meq/l, maar bevat wel flink wat minder calcium. De nutriëntenconcentraties gemeten in het grondwater zijn niet verhoogd en de sulfaatconcentratie is ook niet verhoogd (<500 µmol/l). Daarnaast is er geen verhoogde zinkconcentratie in het