Gebiedsvisie Oude riviervlakte
Hoofdstuk 5 Krimpkern Ulft
Ulft is een kern in de gemeente Oude IJsselstreek. In deze context is het een dorp dat ligt in het gebied van de Oude Riviervlakte in de regio de Achter- hoek. In de gebiedsvisie Oude Riviervlakte is deze kern aangeduid als een dorp dat in de toekomst moet denken in krimp. De manier van krimpen van Ulft wordt gedaan volgens de principes zoals uit voorafgaande analyse. In Ulft komt krimp tot uitvoering.
Principes uit gebiedsvisie Oude Riviervlakte
In de gebiedsvisie Oude Riviervlakte komen de volgende principes die door- vertaald behoren te worden in het plan voor Ulft:
• Kansen voor cultuur en werk optimaal benutten.
• Eigenwaarde van het dorp versterken door versterken van identiteit. • Landschappelijke dwarsverbindingen realiseren.
• Krimp gebruiken om kansen te benutten.
Huidige structuur Ulft
Ulft is een dorp dat aan de west oever van de rivier de Oude IJssel is gelegen. Het centrum van het dorp ligt ook nabij deze rivier, al heeft het een nieuwer winkelcentrum dat meer gecentreerd in het dorp ligt. Ten noorden en ten zuiden van het dorp ligt een bedrijventerrein. Het zuidelijke bedrijventerrein verbind Ulft met het dorp Gendringen. De verkeersontsluiting gebeurd via een ringweg om het dorp.
Ontstaanswijze en groei
Het dorp Ulft is ontstaan op de hoger gelegen stuwwallen die ontstonden langs de rivier de Oude IJssel. Belangrijk voor de ontwikkeling van Ulft was de aanwezigheid van ijzeroer. Deze ijzeroer ontstond in de dalgebieden van rivieren en was in deze omgeving makkelijk te delven. Al ver voordat in Ne- derland de industriële revolutie door drong werden hier al de productie van ijzer en ijzerwaren. Op de kaart van 1900 is te zien dat er een ijzerhut en een ijzergieterij aanwezig zijn. Deze fabrieken zijn in de jaren hierna steeds groter geworden en er waren steeds meer arbeiders nodig. Deze arbeiders moesten
de ijzerindustrie ook groeide. De rivier de Oude IJssel heeft hierbij altijd een belangrijke rol gespeeld voor de handel. Deze rivier maakte onderdeel uit van een ijzerroute die van Doesburg tot ver in Duitsland ging.
Enkele jaren geleden is de belangrijkste ijzerfabriek DRU verhuist naar een andere locatie. Maar sporen van de rijke ijzergeschiedenis zijn nog altijd sterk zichtbaar in het dorp.
Geplande uitbreidingen en revitalisering
Ulft heeft de ambitie om een uitbreiding van woningen te realiseren ten wes- ten van het dorp. Uit de gebiedsvisie Oude Riviervlakte blijkt dat deze ambitie veel te hoog is, en dat er gedacht moet worden aan krimp. Ook zijn er plan- nen om een slechte wijk te revitaliseren. In deze wijk is veel verloedering en huizen zijn in slechte staat van onderhoud.
Karakteristieken
Om Krimp als te kans te gaan benutten zijn de karakteristieken van een dorp belangrijk. Deze karakteristieken zijn de dragers van identiteit van Ulft kunnen waar mogelijk versterkt worden.
Lintenstructuur
De lintenstructuur is kenmerkend voor het dorp. Deze linten ontstonden op de hogere stuwwallen waaraan de eerste bebouwing van het dorp gelegen is. Het lint heeft verschillende functies in wonen en werken. Werken vind daarin vaak plaats net achter de bebouwing van dit lint in schuren of vaak kleine bedrijfshallen. Bedrijvigheid aan een lint is vaak kleinschalig.
De lintstructuur is erg herkenbaar en is een drager voor identiteit en cultuur- historie van het dorp.
DRU cultuurfabriek
De DRU fabriek stamt uit de tijd dat de ijzerindustrie in deze regio zijn furore maakte. Het is een groot complex met verschillende bedrijfshallen en bijge- bouwen. Het icoon van het fabriekscomplex is de oude watertoren die meters boven de bebouwing steekt. Nadat het bedrijf zich elders gevestigd heeft is opzoek gegaan naar een andere bestemming.
Ook door de omvang van dit complex is het een icoon voor het dorp. Bij de DRU fabriek hoort een maat en schaal die niet bij Ulft past. Het complex had een functie tot ver buiten het dorp met een omvang die niet past binnen het dorp. Maar de fabriek was wel erg belangrijk voor het dorp. De cultuur fabriek in ontwikkeling krijgt ook een regionale functie en blijft een icoon van het dorp waardoor het nog steeds belangrijk is voor Ulft.
Rivier de Oude IJssel en stromenlandschap
De Oude IJssel is voor Ulft belangrijk geweest voor de handel en het dorp ontleent zijn ontstaanswijze hier ook aan. De rivier is daarmee ook een drager voor de identiteit van het dorp. Ook het kenmerkende stromenlandschap is een drager van identiteit. Dit open en vlakke landschap is ontstaan door de vroegere ontembare rivier. Na het bedwingen van deze rivieren liet het dit kenmerkende open landschap achter.
Maar door de ontwikkeling van het dorp is de Oude IJssel steeds verder uit het beeld verdwenen. De belangrijke rivier is nu moeilijk toegankelijk en zicht- baar. Het dorp heeft zijn rug naar de rivier gekeerd.
Wijze van krimpen
Er worden hier twee manieren van krimpen onderscheiden. Dit zijn krimp door sloop en krimp door herstructureren. Deze zijn schematisch verbeeld.
Krimp door sloop
Bij krimp door sloop wordt er een hap uit de bebouwingskern genomen. Dit is een makkelijke manier om tot een minder aantal woningen te komen. Echter brengt dit problemen met zich mee. Door een hap te nemen uit de bebouwingskern sloop je mogelijk woningen uit één specifiek segment. Bij krimp dient goed te worden bekeken welke woningen gesloopt kunnen gaan worden. In krimpkernen blijft de behoefte naar een bepaalde woning altijd bestaan. Er moet dus ook gekeken worden naar de doelgroep.
Krimp door herstructureren
Bij krimp door herstructureren worden bepaalde delen in een bebouwings- kern die niet goed meer functioneren of verloederd zijn opnieuw leven inge- blazen. Hierbij kan meteen gekeken worden voor een geschikte doelgroep in de te herstructureren gebied. Er kunnen woningen gesloopt, gerenoveerd en aangepast worden voor een bepaalde doelgroep.
Krimp in wonen en werk
Uit de strategie van de Gebiedsvisie Oude Riviervlakte wordt bepaald dat de grootschalige bedrijven in de stabiele kern Doetinchem gepland worden. Voor Ulft betekend dit dat er in de toekomst een krimp in bedrijvigheid zal plaats- vinden. Bedrijventerreinen kunnen hierdoor deels leeg te komen staan. Hier moet rekening mee gehouden worden.
Ook wordt in de Gebiedsvisie Oude Riviervlakte bepaald dat alle kernen behalve Doetinchem moeten denken van krimp van inwoners. Dit betekend voor Ulft dat er minder woningen nodig zijn dan dat nu het geval is. Echter moet wel rekening gehouden worden met de nieuwe doelgroepen die zich gaan voordoen in de toekomst. Krimp wil niet alleen zeggen dat er woningen weg moeten, er moeten ook woningen aangepast worden voor nieuwe doel- groepen.
Krimp als kans
Met krimp als uitgangspunt kunnen kansen worden benut. Krimp als kans dus. Met het uitgangspunt krimp worden de volgende kansen benut: • Versterken identiteit en eigenwaarde
• Landschappelijke verbeteringen • Verbetering in leefbaarheid • Kansen voor het ‘nieuwe werken’ Uitgangspunten voor de Dorpsvisie Ulft zijn: • Landschappelijke dwarsverbinding leggen
• Rivier de Oude IJssel meer laten betrekken met het dorp • Wijk in slechte staat herstructureren
• Nieuwe linten met plaats voor het ‘nieuwe werken’ realiseren • Linten versterken voor andere doelgroepen
Dorpsvisie Ulft
Herstructurering woonwijk
De woonwijk zoals op de afbeelding aangegeven dient geherstructureerd te worden. In de wijk is verloedering opgetreden en blijft achter op de moderne wensen van deze tijd.
De herstructurering gaat gepaard met krimp. Het is dus de bedoeling om het woning aantal in deze wijk te verminderen. Ook moeten er woningen aange- past worden voor het huisvesten voor de doelgroepen 65+ en één persoons- huishoudens. Uit analyse blijkt dat deze twee doelgroepen in de krimpregio stijgen.
Krimp is het uitgangspunt van de Dorpsvisie Ulft en daarbij wordt gebruik ge- maakt om kansen in het herstellen en optimaliseren van identiteit en eigen- waarde. Daarom worden kenmerkende karakteristieken van het lintenstruc- tuur opgenomen in het ontwerp van deze herstructureringsopgave.
Oude IJssel
De rivier de Oude IJssel is een belangrijke karakteristiek voor het dorp Ulft. Was het in het verleden belangrijk voor de handel en het ontstaan van de ijzerindustrie, is het nu belangrijk voor toerisme en recreatie. Toch is de rivier door de jaren heen steeds verder uit het beeld van het dorp verdwenen. Dit komt doordat de rivier afgeschermd wordt door een barrière van bebouwing. Een goede relatie tussen dorp en rivier geeft het dorp een sterkere identiteit en leefbaarheid.
Landschappelijke dwarsverbinding
Deze verbinding is belangrijk voor het samenbrengen van verschillende land- schapstypen en om te voorkomen dat het gebied langs de Oude IJssel volledig volgebouwd wordt. De dynamische stedelijke zone langs de Oude IJssel vormt een grens tussen twee landschappelijke gebieden. Door verbindingen te ma- ken wordt het landschap versterkt en is er een mogelijkheid om een ecologi- sche zone te realiseren.
Saneren bedrijventerrein
Tussen de dorpen Ulft en Gendringen ligt het bedrijventerrein De IJsselweide. Het terrein van ca. 22ha is intensief bebouwd en biedt de uitvalsbasis van ongeveer 40 bedrijven die in veel verschillende branches actief zijn. Het be- drijventerrein is rond 1970 aangelegd en verbindt sindsdien de dorpen Ulft en Gendringen met elkaar. Door de beoogde krimp in wonen en werk in com- binatie met de verouderde staat maakt het terrein overbodig. Ook heeft het dorp aan de noordzijde nog een groot bedrijventerrein onlangs gerealiseerd waar nog plaats is voor bedrijven. Kleinschalige bedrijven kunnen zich vesti- gen op een nieuwe locatie in het dorp. Grootschalige bedrijven kunnen zoals in de Gebiedsvisie Oude Riviervlakte beschreven wordt naar een locatie in de stabiele kern Doetinchem.