Kleuteronderwijs: wiskundige initiatie en muzische vorming

Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren

Het schoolteam baseert haar onderwijsaanbod op een koepeleigen referentiekader en de leerplandoelen. De kleuteronderwijzers zetten in de themaplanning dominante doelen voorop uit het koepeleigen referentiekader en koppelen daar leerplandoelen aan. Het grote aantal veelal attitudinale doelen belemmert een efficiënte evaluatie. Ook voor de activiteiten selecteren zij doelen uit beide referentiekaders. Het gebruik van concrete lesdoelen om precies aan te geven wat de verwachtingen zijn naar de kleuters, is verschillend.

De kleuteronderwijzers verwijzen naar fiches voor hoekenwerk, klasdoorbrekende activiteiten en ontmoetingen. Die fiches zijn in volle ontwikkeling. Het team maakte afspraken naar het digitaal opvolgen van de leerplandoelen. De leerplandoelen die aan bod komen tijdens hoekenwerk, klasdoorbrekende activiteiten en ontmoetingen zijn hierbij niet opgenomen. Er is regelmatig overleg in het team om dominante doelen en inhouden van de vaste thema’s af te bakenen.

Het onderwijsaanbod is breed en evenwichtig. De geïntegreerde werking binnen de thema’s zorgt voor een horizontale samenhang tussen de leergebieden.

Regelmatige reflectie op het aanbod, de groeiende leerplanimplementatie en de sterke klaspraktijk zijn troeven van de school om te voldoen aan de inspanningsverplichting.

De kleuteronderwijzers stimuleren de zelfwerkzaamheid en de zelfsturing van de kleuters. Ondanks de gedateerde infrastructuur en het overwegend oud meubilair zorgen de kleuteronderwijzers voor een gestructureerd klasbeeld met ordelijke en goed ingerichte hoeken die uitnodigen tot exploreren en

experimenteren.

Symbolen ondersteunen de organisatie en helpen bij het opruimen. Vanaf de tweede kleuterklas leren kleuters bewust kiezen voor een activiteit en start ook het contractwerk waarbij zij leren om binnen een vastgestelde tijd een taak af te werken.

De onderwijsinspectie observeerde doelgerichte activiteiten waar kleuters konden ontdekken en experimenteren in betekenisvolle, interactieve en taalstimulerende spelsituaties. De uitdagende opdrachten met veel

zelfgemaakte educatieve spelen en de hoekverrijkingen motiveren de kleuters om aan de slag te gaan. De kleuteronderwijzers dagen de kleuters uit om oplossingen te zoeken voor praktische problemen en activeren het denken door een stimulerende vraagstelling. De aanpak van de kleuteronderwijzers getuigt van een grote inzet en engagement bij de organisatie van het klasgebeuren.

Hun kindgerichte, positieve en stimulerende begeleidingsstijl draagt bij tot het welzijn, het welbevinden en de betrokkenheid van alle kinderen. Binnen aantrekkelijke en gevarieerde thema’s zorgen zij voor een onderwijsaanbod dat afgestemd is op de leef- en belevingswereld van de kleuters. Naarmate de kleuters ouder worden, krijgen ze meer inspraak bij de keuze en invulling van de thema’s.

Voor de oudste kleuters zijn er jaarlijks een aantal integratieactiviteiten met het eerste leerjaar om de overgang naar de lagere afdeling te versoepelen.

Wiskundige initiatie komt op een speelse en natuurlijke wijze aan bod. Tijdens klassikale activiteiten of in hoekenwerk gaan kleuters tellen, meten en de ruimte structureren in gevarieerde omstandigheden. Getalbeelden en cijfers hangen op in het klasbeeld en gebruiken de kleuters in hun spel. De intensiteit van wiskundige handelingen van de oudste kleuters tijdens het vrije winkelspel is een voorbeeld van goede praktijk. In de afdeling zijn verschillende

begrippenlijsten in omloop en voorlopig heeft het team hierin nog geen samenhang gebracht om eenduidig wiskundige begrippen te plannen en te evalueren.

De kleuteronderwijzers hanteren gedifferentieerde werkvormen. Een aantal van hen noteert in de planning deze differentiatievormen. De meesten voorzien in opdrachten op maat van de kleuters en brengen gradaties aan in

ontwikkelingsmaterialen. In alle klassen is een puzzellijn uitgewerkt waarbij elke kleuter op zijn niveau wordt uitgedaagd.

Het team zette de laatste jaren sterk in op muzische vorming. In samenwerking met de pedagogische begeleiding en een academie professionaliseerde het team zich. De kleuteronderwijzers verkenden de uitgangspunten en de doelen van het leerplan en leerden nieuwe werkvormen kennen. De praktijkgerichte ondersteuning en een nieuwe methode zorgen ervoor dat zij voorzien in een breed aanbod met afwisselende werkvormen. Tweewekelijks komen externe medewerkers van een academie muzische ondersteuning bieden in de klassen.

De kleuters krijgen veel kansen om te experimenteren, te exploreren en vorm te geven bij klassikale activiteiten en in de speelleerhoeken. De hoeken nodigen uit tot dramatiseren en beeldend werken. Kleuterwerken versieren de klassen en de gangen. De kleuteronderwijzers geven evenwichtig aandacht aan de domeinen muziek, beeld, drama en beweging. De school organiseert jaarlijks een projectweek rond muzische vorming. Vorig jaar stond kunst in de kijker en werd er samen met een externe kunstenaar een museum ingericht. Dit jaar werd er een ganse week muziek gemaakt met gevarieerde workshops en werden ouders mee ingeschakeld. De apotheose was een geslaagd schoolfeest vol muziek. In de afdeling zijn er geregeld gezamenlijke vieringen en worden ouders uitgenodigd om te participeren aan activiteiten.

Materieel beheer Uitrusting Ontwikkelingsmaterialen

In alle klassen is een ruim assortiment aan ontwikkelings- en spelmaterialen, uitgezonderd een klaslokaal dat in verhouding met de kleutergroep klein is.

Weegschalen waren niet overal terug te vinden in het klasbeeld. De kleuters krijgen kansen om te werken met de computer vanaf de tweede kleuterklas. De school deed nieuwe aankopen om het muziekinstrumentarium uit te breiden.

Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Kindvolgsysteem Gericht op bijsturing

De kleuteronderwijzers observeren geregeld de kleuters. De mate waarin de observaties afgestemd zijn op het doelenaanbod van de themawerking is verschillend in het team. De observaties vormen de basis voor het invullen van het kindvolgsysteem. Hiervoor gebruikt de school een koepeleigen

werkinstrument. Muzische vorming is hierin als ontwikkelingsdomein opgenomen. De evaluatie van wiskundige initiatie situeert zich voornamelijk onder de denkontwikkeling. De kleuteronderwijzers evalueren alle kleuters via een kleurencode en geven daarbij aansluitend toelichting. De normering van de kleurencode is onduidelijk. De klastitularissen en de zorgleraren noteren relevante gegevens in het zorgdossier van de kleuters.

De kleuterafdeling gebruikt genormeerde toetsen in de derde kleuterklas voor rekenen en een schoolrijpheidstest. De vorderingen worden geanalyseerd en opgevolgd.

Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg

De kleuteronderwijzers zorgen voor een brede basiszorg voor alle kleuters. Zij voorzien in een veilig klasklimaat waar kleuters mogen exploreren en

experimenteren met respect voor elkaar. Zij gaan regelmatig meespelen met de kleuters om wiskundige handelingen en begrippen in te oefenen. Zij gebruiken de observatiegegevens en genormeerde testen als basis voor

ondersteuningsinitiatieven. De zorgleraren bieden vraaggestuurd

ondersteuning. Dit gebeurt zowel klasintern als in de zorgklas. Er zijn naast de vele informele ook structurele overlegmomenten om de vorderingen van de kleuters te bespreken. Er zijn jaarlijks overgangsgesprekken met de volgende (kleuter)onderwijzer. Naast gon-kinderen (geïntegreerd onderwijs) volgen nog een aantal kleuters buitenschools extra begeleiding.

Professionalisering Deskundigheidsbevordering Nascholingen Interne expertise

Het ganse schoolteam volgde een vernieuwingsproject voor muzische vorming in functie van leerplanimplementatie. Het kleuterteam volgde een nascholing met praktijkgerichte muzische activiteiten. Enkele teamleden volgden een intensieve nascholing van muzische vorming in samenwerking met een academie. De recente teamnascholingen waren vooral gericht op aanmaken van fiches van hoekenwerk, ontmoetingen en klasdoorbrekende activiteiten in samenwerking met de pedagogische begeleiding.

3.1.1.4 Lager onderwijs: wiskunde