Jeugdige strafrechtelijk daders

Het aandeel strafrechtelijke daders van een misdrijf is onder de jongvolwassenen beduidend hoger dan onder de minderjarigen. In 2008 waren er 33 strafrechtelijke daders per 1.000 18- tot en met 24-jarigen tegenover 19 per 1.000 12- tot en met 17-jarigen. Het aandeel strafrechtelijke daders is in de periode 2003-2008 onder de minderjarigen iets sterker gestegen dan onder de jongvolwassenen, zoals te zien is in figuur 24b. In de periode tot aan 2006 laat het aantal strafrechtelijke daders per 1.000 leeftijdsgenoten onder beide groepen jaarlijks een stijging zien. Na 2006 neemt het aantal per 1.000 onder de jongvolwassenen af. Het aandeel strafrech-telijke daders onder de jongvolwassenen is in 2008 bijna op het niveau van 2003. Onder de minderjarigen neemt het aantal strafrechtelijke daders per 1.000

leeftijdsgenoten tot aan 2007 nog toe en wordt in het meest recente jaar gevolgd door een afname (zie ook figuur 24b).

Figuur 24 Strafrechtelijke 12- t/m 24-jarige daders per 1.000 van de overeenkomstige bevolkingsgroep in de periode 1997-2008, naar leeftijd a Per 1.000 0 10 20 30 40 50 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 12-17 jaar 18-24 jaar b In indices (basisjaar 2003=100) 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 2003 2004 2005 2006 2007 2008 12-17 jaar 18-24 jaar

Zie bijlage 3, tabellen B4.2 en B4.3 voor de corresponderende cijfers. Bron: Bevolkingsstatistiek en OBJD

In het vervolg van deze paragraaf gaan we nader in op de ontwikkelingen in het aantal strafrechtelijke daders onder beide leeftijdsgroepen. We beschrijven de ver-schillen in aantallen naar sekse en naar delicttype waarvan ze worden verdacht. We splitsen niet uit naar herkomstgroep. De OBJD beschikt enkel over het geboorteland van de strafrechtelijke daders waardoor het niet mogelijk is te bepalen tot welke herkomstgroep een dader behoort.

4.2.1 Minderjarigen

In 2008 is tegen bijna 22.800 12- tot en met 17-jarigen minstens één strafzaak af-gedaan door het OM of de rechter. Gerelateerd aan de bevolkingsomvang gaat het

om 19 strafrechtelijke daders per 1.000 12- tot en met 17-jarigen. Dit aandeel is in de periode 2003-2007 eerst jaarlijks gestegen en laat in het laatste jaar een bescheiden afname zien (figuur 24). Ondanks de meest recente daling is het aan-deel strafrechtelijke daders in 2008 nog altijd 13% hoger dan in 2003.

Sekse

In 2008 waren er 30 strafrechtelijke daders per 1.000 12- tot en met 17-jarige mannen (zie bijlage 3 tabel B4.2). Dat is 10% meer dan in 2003. Het aandeel da-ders onder de jongens laat tot aan 2007 jaarlijks een stijging zien en neemt in het laatste jaar iets af.

Bij de 12- tot en met 17-jarige vrouwen zijn er in 2008 8 strafrechtelijke daders per 1.000 leeftijdsgenoten, dat is 27% meer dan in 2003. Na een jaarlijkse toe- name in de periode 2003-2006 is het aandeel strafrechtelijke daders onder de 12- tot en met 17-jarige meisjes vanaf 2007 min of meer stabiel.

Type misdrijf

Het aantal strafrechtelijke daders van vermogensmisdrijven en vernieling en open-bare orde delicten komen onder de 12- tot en met 17-jarigen het meest voor, gevolgd door geweld. In 2008 zijn er 7 daders per 1.000 leeftijdsgenoten van vermogensmisdrijven of misdrijven in de categorie vernieling en openbare orde misdrijven en 5 strafrechtelijke daders van een geweldsdelict per 1.000 12- tot en met 17-jarigen (figuur 25).

In de periode 2003-2008 neemt het aantal strafrechtelijke daders in de meeste delictcategorieën eerst toe, gevolgd door een afname in het meest recente jaar. Ondanks deze daling is het aantal strafrechtelijke daders per 1.000 12- tot en met 17-jarigen voor de meeste delicten nog boven het niveau van 2003, met uitzonde-ring van vermogensmisdrijven. Alleen het aandeel daders per 1.000 12- tot en met 17-jarigen van verkeersdelicten en overige misdrijven neemt in de hele periode jaarlijks toe.

Figuur 25 Strafrechtelijke 12- t/m 17-jarige daders per 1.000 van de overeenkomstige bevolkingsgroep in de periode 2003-2008, naar type misdrijf

a Per 1.000 0 5 10 15 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Geweldsmisdrijven Vermogensmisdrijven Vernieling en openbare orde Verkeersmisdrijven Drugsmisdrijven Overige misdrijven

Figuur 25 Vervolg b In indices (basisjaar 2003=100) 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Geweldsmisdrijven Vermogensmisdrijven Vernieling en openbare orde Verkeersmisdrijven Drugsmisdrijven Overige misdrijven

Zie bijlage 3, tabel B4.2 voor de corresponderende cijfers. Bron: Bevolkingsstatistiek en OBJD

Kortom, het aantal strafrechtelijke daders per 1.000 12- tot en met 17-jarigen laat in de periode tot aan 2007 jaarlijks een toename zien gevolgd door een lichte daling in het meest recente jaar. Dit geldt met name voor de jongens. Onder de 12- tot en met 17-jarige meisjes is het aandeel daders sinds 2007 min of meer gelijk. Het aan-deel strafrechtelijke daders is in 2008 onder beide seksen nog altijd hoger dan in 2003. Uitgesplitst naar type misdrijf is in de periode 2003-2008 de toename van daders van gewelds- en vermogensmisdrijven en daders van misdrijven in de cate-gorie vernielingen en openbare orde delicten omgezet in een lichte daling. Het aan-tal strafrechtelijke daders per 1.000 12- tot en met 17-jarigen van verkeersdelicten en overige misdrijven neemt nog steeds licht toe.

4.2.2 Jongvolwassenen

In 2008 is tegen bijna 45.500 18- tot en met 24-jarigen minstens één strafzaak afgedaan door het OM of de rechter (figuur 24). Het gaat om 33 strafrechtelijke daders per 1.000 18- tot en met 24-jarigen. Dit aandeel is in de periode 2003-2008 eerst jaarlijks gestegen, vervolgens gestabiliseerd en in het meest recente jaar is sprake van een afname tot bijna op het niveau van 2003.

Sekse

De meest recente daling in het aandeel strafrechtelijke daders onder de jongvolwas-senen is zichtbaar onder de mannen en vrouwen, maar is onder de mannen een jaar eerder ingezet dan bij de vrouwen (zie bijlage 3, tabel B4.3). In 2008 zijn er 56 strafrechtelijke daders per 1.000 mannelijke 18- tot en met 24-jarigen. Dit zijn er evenveel als in 2003. In de periode 2003-2008 laat het aandeel strafrechtelijke daders onder de 18- tot en met 24-jarige mannen eerst een toename zien, bereikt de piek in 2006 (59 daders per 1.000 18- tot en met 24-jarigen) en neemt daarna af. Per 1.000 vrouwelijke 18- tot en met 24-jarigen zijn er in 2008 10 als strafrech-telijke dader geregistreerd. Het aandeel daders onder de vrouwen laat pas in het meest recente jaar een lichte daling zien, maar is in 2008 nog altijd zo’n 20% hoger dan in 2003.

Type misdrijf

In figuur 26 is te zien dat het aantal strafrechtelijke daders per 1.000 18- tot en met 24-jarigen in de categorieën vermogensmisdrijven en vernielingen en openbare orde delicten het grootst is (beiden 8 per 1.000). Deze worden gevolgd door ver-keersmisdrijven en geweld (beiden 7 per 1.000).

Het aantal daders per 1.000 18- tot en met 24-jarigen van een vermogensmisdrijf laat in de periode 2003-2008 jaarlijks een daling zien. Verder laat het aantal straf-rechtelijke daders van misdrijven in de categorie vernieling en openbare orde feiten per 1.000 jongvolwassenen eerst jaarlijks een stijging zien, gevolgd door een daling in het meest recente jaar. Het aantal strafrechtelijke daders van drugsmisdrijven per 1.000 leeftijdsgenoten laat sinds 2004 jaarlijks een lichte daling zien. Het aantal daders van een geweldsmisdrijf per 1.000 18- tot en met 24-jarigen is in de laatste jaren min of meer stabiel.

Figuur 26 Strafrechtelijke18- t/m 24-jarige daders per 1.000 van de overeenkomstige bevolkingsgroep in de periode 2003-2008, naar type misdrijf

a Per 1.000 0 5 10 15 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Geweldsmisdrijven Vermogensmisdrijven Vernieling en openbare orde Verkeersmisdrijven Drugsmisdrijven Overige misdrijven

b In indices (basisjaar 2003=100) 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Geweldsmisdrijven Vermogensmisdrijven Vernieling en openbare orde Verkeersmisdrijven Drugsmisdrijven Overige misdrijven

Zie bijlage 3, tabel B4.3 voor de corresponderende cijfers. Bron: Bevolkingsstatistiek en OBJD

Kortom, het aantal strafrechtelijke daders per 1.000 jongeren in de leeftijd 18 tot en met 24 jaar laat in de periode 2003-2006 een stijging zien, stabiliseert dan en wordt gevolgd door een lichte daling in het meest recente jaar. Het aantal jongvolwassen strafrechtelijke daders per 1.000 leeftijdsgenoten ligt in 2008 weer bijna op het niveau van 2003. Dit geldt vooral voor de mannen. Het aantal vrouwelijke daders per 1.000 leeftijdsgenoten is in het laatste jaar iets gedaald, maar het aandeel strafrechtelijke daders in deze groep is ligt nog altijd boven dat van 2003. In de voorliggende periode is sprake van een jaarlijkse daling in het aantal daders per 1.000 leeftijdsgenoten van vermogensdelicten en drugsmisdrijven. Het aantal strafrechtelijke daders van geweldsdelicten per 1.000 18- tot en met 24-jarigen is in de laatste jaren relatief stabiel. Misdrijven in de categorie vernieling en openbare orde delicten laten in de periode jaarlijks eerst een stijging zien, gevolgd door een afname in het meest recente jaar.