Reeds eerder (§3.5) zijn de verschillende belangen die spelen rondom aanbesteden aan de orde ge-komen. Besproken is dat bepaalde belangen onderling spanningsvelden opleveren en er onmogelijk tegelijkertijd aan alle belangen maximaal tegemoet gekomen kan worden. Telkens zal op zoek gegaan moeten worden naar de optimale situatie. De opdrachtgever zal moeten wegen, al dan niet rekening houdend met de belangen van aanbieders, in welke mate op welke belangen wordt ingezet. Dit is sterk bepalend voor de wijze waarom de aanbestedingsprocedure wordt ingericht. Hieronder volgt een over-zicht van wat nadruk op een specifiek belang betekent voor de inrichting van de procedure. Tegelijker-tijd worden ook enkele consequenties opgesomd.
Nadruk op transactiekostenbelang Inrichting procedure
Zo weinig mogelijk dialooggesprekken; Zo weinig mogelijk dialoogproducten;
Minimaal aantal partijen in aanbestedingsprocedure. Zo snel mogelijk trechteren; Voor gunning aanbieders zo min mogelijk laten uitwerken.
Consequenties
Transactiekosten zullen dalen;
Afstemming vraag en aanbod mogelijk niet optimaal;
Kans aanwezig dat opdracht niet door ‘beste’ partij wordt binnengehaald; Doorlooptijd aanbestedingsprocedures zal dalen;
Inspanning teams zal dalen. Nadruk op rationaliteitsbelang
Inrichting procedure
In overleg met aanbieder procedure vaststellen;
Gedurende proces aanbieder-specifieke afspraken maken. Consequenties
Een rationeel ingerichte procedure betekent dat verschillende belangen optimaal worden gediend;
Lastig om aanbieders onderling te vergelijken. Nadruk op informatiebelang
Inrichting procedure
In dialoog gaan tot er geen sprake meer is van informatieasymmetrie; Aanbieders moeten zaken zoveel mogelijk uitwerken.
Consequenties
Vraagt om meer inspanning van teams aan zijde opdrachtgever en aan zijde aanbieders; Doorlooptijden aanbestedingen zullen toenemen;
Eindrapportage pagina 42 van 124 Nadruk op innovatiebelang
Inrichting procedure
Opdrachtgevers moeten aanbieders veel vrijheid geven, functionele vraagspecificatie, er moet ruimte zijn voor aanbieders om zich te kunnen onderscheiden;
Kwaliteit belangrijk in gunningscriteria Consequenties .
Moeilijker voor opdrachtgever om aanbieders te sturen; Afstemming vraag en aanbod mogelijk niet optimaal;
Wellicht gaan doorlooptijden omhoog, aangezien aanbieders de tijd moeten krijgen om te werken aan innovatieve oplossingen.
Nadruk op mededingingsbelang Inrichting procedure
Geen selectie van aanbieders, niet trechteren; Geen aanbieder specifiek afspraken.
Consequenties
Beginselen Europees Aanbesteden gewaarborgd; Prijs-kwaliteit verhouding wellicht omhoog;
Inspanning team aan opdrachtgeverzijde zal toenemen; Transactiekosten gaan omhoog.
Causale relaties
Aantal dialooggesprekken » inspanning OG & AB , doorlooptijd , transactiekosten Aantal dialoogproducten » inspanning AB , doorlooptijd (), transactiekosten
Aantal aanbieders » inspanning OG , benodigde capaciteit OG , transactiekosten Een toename in het aantal dialooggesprekken, een toename in het aantal dialoogproducten en een toename in het aantal aanbieders kan ervoor zorgen dat de opdrachtgever een bieding krijgt die beter aansluit op zijn behoefte, dit hoeft echter niet het geval te zijn. Vandaar dat deze aspecten niet meegenomen zijn in de geschetste causale relaties. Projectspecifiek zal toch een inschatting ge-maakt moeten worden of (extra) dialooggesprekken, (extra) dialoogproducten en extra aanbieders een positief effect hebben op afstemming van vraag en aanbod. Waar het uiteindelijk om draait is of de transactiekosten opwegen tegen de opbrengsten (afstemming vraag en aanbod). Per project zal deze afweging telkens opnieuw gemaakt moeten worden.
Eindrapportage pagina 43 van 124
4.9 Kernpunten
» De intentie achter de CD is om te komen tot een betere afstemming tussen vraag en aanbod. » Binnen de kaders van de regelgeving is er voor opdrachtgevers nog volop ruimte om de procedure
van de CD nader in te vullen. Zo zijn er mogelijkheden om het aantal aanbieders terug te brengen gedurende het aanbestedingsproces. Wel moet er altijd voldaan worden aan de beginselen achter het Europees aanbesteden: Gelijkheid, objectiviteit, transparantie, vrije concurrentie.
» Het toepassingsbereik voor de CD is bij de wet beperkt tot ‘bijzonder complexe projecten’.
» Gunning bij de CD moet geschieden op basis van EMVI. Het is noodzakelijk dat de behoeften van de opdrachtgever goed terugkomen in gunningcriteria, anders komen aanbieders met aanbiedin-gen die niet goed aansluiten op eisen en wensen van opdrachtgever en wordt de CD niet maxi-maal benut.
» Op het moment dat er geen sprake is van wederzijds vertrouwen zal een dialoog, doordat partijen zich terughoudend gaan opstellen, niet ten volle worden benut.
» Toepassing van de CD vraagt een organische organisatie omdat flexibiliteit bij de toepassing van de CD bijzonder belangrijk is.
» Het is wenselijk dat de transactiekosten zoveel mogelijk worden beperkt. De transactiekosten moeten worden afgezet tegen de opbrengsten die met het maken van de kosten gepaard gaan. » Een korte doorlooptijd is wenselijk. De kans dat er personele wisselingen plaatsvinden wordt dan
teruggebracht, het is gemakkelijker om de focus te behouden en de kans op het lekken van ver-trouwelijke informatie wordt teruggebracht.
» Transactiekosten staan in verband met de uitvraag. Wanneer er veel wordt uitgevraagd (dialoog-producten/ontwerpen) zullen transactiekosten stijgen. Opdrachtgevers zullen moeten waken dat ze niet meer uitvragen dan strikt noodzakelijk.
» De belangen waar de opdrachtgever nadruk op legt zijn bepalend voor de inrichting van de proce-dure. De opdrachtgever zal bij de inrichting van de procedure rekening moeten houden met de consequenties. Als de opdrachtgever bijvoorbeeld door bepaalde keuzes transactiekosten opdrijft bij aanbieders, lijkt het redelijk dat hier een passende vergoeding tegenover komt te staan.
Aandachtspunten voor praktijkdeel (H5)
» Leidt toepassing van de CD in de praktijk tot inschrijvingen die beter aansluiten bij eisen en wensen van op-drachtgever?
» Ligt nadruk in gunning op prijs of op kwaliteit? Vinden aanbieders dat er bij gunning meer nadruk moet liggen op kwaliteit?
» Hoe is het gesteld met het wederzijds vertrouwen tussen opdrachtgever en aanbieders?
» In hoeverre houdt de opdrachtgever bij de inrichting van de procedure rekening met eisen en wensen van aanbieders? Willen aanbieders meer invloed?
» Wordt er door de opdrachtgever voldoende nadruk gelegd op het transactiekostenbelang? Vinden aanbieders dat de ontwerpvergoeding in verhouding staat tot de gevraagde investering?
» Hoe oordelen aanbieders en opdrachtgevers over de doorlooptijd van de aanbestedingsprocedures?
» Hoe oordelen aanbieders over hetgeen de opdrachtgever uitvraagt? Functionele (oplossingsvrije) vraagspeci-ficatie? Teveel dialoogproducten?
Eindrapportage pagina 44 van 124 PRAKTIJKDEEL
5 Empirisch onderzoek
5.1 Inleiding
Dit hoofdstuk geeft inzicht in de wijze waarop de praktijk (opdrachtgevers en aanbieders) aankijkt te-gen de huidige toepassing van de CD. Dit hoofdstuk beschrijft de resultaten van een enquête die is uitgezet onder alle opdrachtgevers en aanbieders die in Nederland betrokken zijn geweest bij de toe-passing van de CD bij een bouwproject. Aan de orde komen achtereenvolgende de opzet van de en-quête (§5.2), de respons (§5.3), de betrouwbaarheid van de resultaten (§5.4) en de uitwerking van de resultaten (§5.5). Het hoofdstuk sluit af met een samenvatting (§5.6). Hoofdstuk 5 vormt samen met het theoriedeel de basis voor de conclusies en aanbevelingen.