3.3.1 Verantwoordelijke instanties
De geestelijke gezondheidszorg in Engeland voor restricted patients valt onder het Department of Health. De organisatie en uitvoering is belegd bij de Mental Health Trusts, regionale organisaties voor de geestelijke gezond-heidszorg. Zij beheren de psychiatrische ziekenhuizen inclusief de High
Security Hospitals. 3.3.2 Voorzieningen
Er zijn in Engeland verschillende soorten (forensisch) psychiatrische voorzieningen. Deze zijn georganiseerd naar niveau van beveiliging. Hieronder worden de voor restricted patients meest relevante voorzienin-gen kort beschreven.
High Security Hospital (een ziekenhuis met een zeer hoge mate van
be veiliging):
Personen die naast een hospital order ook een restriction order opgelegd hebben gekregen en een ernstig en direct gevaar voor de maatschappij vormen, komen veelal terecht in High Security Hospitals. Van de totale patiëntenpopulatie die in de High Security Hospitals verblijft, heeft 91% een hospital order met een restriction order opgelegd gekregen. Hieronder vallen ook gedetineerden die in eerste instantie in een gevangenis opgenomen waren. Zij zijn doorgestuurd naar een High Security Hospital. De overige 9% zijn civielrechtelijk geplaatste patiënten. Ondanks dat deze laatste groep niet opgenomen is vanwege het plegen van een delict, wordt zij als een gevaar voor de samenleving gezien. Meestal zijn dit patiënten die doorverwezen zijn vanuit minder hoog beveiligde instellingen. In de
High Security Hospitals zijn veel beveiligingsmaatregelen getroffen, onder
meer intensieve screening op contrabande van ieder die de instelling binnenkomt, veel bewaarders, vijf of zes meter hoge dubbele muren en dubbele sloten op de deuren.
Er zijn slechts drie High Security Hospitals in Engeland: Broadmoor, Ashworth en Rampton, die patiënten vanuit Engeland en Wales opnemen. Er zijn per instelling ongeveer 400 patiënten opgenomen, zowel mannen als vrouwen. Een kleinere groep van ongeveer 50 patiënten wordt als zeer gevaarlijk gezien en zou, indien zij in de gevangenis zou verblijven, een Categorie A-status krijgen (zie ook hoofdstuk 4). Binnen deze groep bevinden zich de patiënten die high profile zijn en veel media-aandacht krijgen. De status van de rest van de patiënten staat gelijk aan Categorie B of Categorie C (Department of Health, 2000).
Medium Secure Facilities (faciliteiten met een gemiddeld
beveiligingsni-veau):
De meeste patiënten die zich in een voorziening met medium security bevinden, zijn geplaatst onder een civielrechtelijke maatregel, de foren-sisch psychiatrische patiënten vormen de minderheid. De misdrijven die het meest voorkomen zijn moord of serieuze verwonding. Er zijn zo’n 2000 bedden in deze voorzieningen, plus ongeveer 2000 in de privé-sector. De meeste patiënten verblijven gemiddeld twee tot drie jaar in deze voor zieningen.
General Psychiatric Hospital (algemeen psychiatrisch ziekenhuis):
De psychisch gestoorde delinquenten (patiënten) die minder ernstige misdrijven hebben gepleegd en daarnaast geen groot gevaar voor de samenleving opleveren, worden hier geplaatst. Dit is de groep die onder
sectie III van de MHA een hospital order opgelegd heeft gekregen, zonder
de toevoeging van een restriction order. Daarnaast komen de patiënten die ernstige misdrijven hebben gepleegd hier aan het einde van hun traject terecht.
Tertiary Forensic Psychiatric Service (tertiaire forensisch psychiatrische
service):
Dit betreft bijvoorbeeld consulterende sessies in de lokale gevangenissen, gespecialiseerde nazorgteams, en psychologische/psychiatrische assess-ment ten behoeve van de gerechten.
3.3.3 Vormen van intramurale behandeling
De behandeling van psychisch gestoorde delinquenten in de geestelijke gezondheidszorg wijkt niet af van de geijkte behandelingen van andere personen in de geestelijke gezondheidszorg en is daardoor niet expliciet nader in de literatuur omschreven. Er is daarom gekozen om hier het behandelprogramma dat recent is ontwikkeld voor de Dangerous people
Dangerous people with Severe Personality Disorder
De Dangerous people with Severe Personality Disorder is een naam voor deliquenten met een ernstige persoonlijkheidsstoornis die verondersteld wordt te leiden tot een hoog recidiverisico. Recent is voor deze specifieke groep gedetineerden het initiatief genomen een behandelprogramma te ontwikkelen met als doel het voorkomen van recidive. Een deel van de gevangenispopulatie en een deel van de forensisch psychiatrische patiën-ten voldoet aan de criteria voor Dangerous people with Severe Personality
Disorder. Het betreft met name mannen, naar schatting voldoen slechts
tien tot vijftien vrouwen aan de DSPD-criteria (NOMS, Prison Service, & Department of Health, 2004).
De specifieke criteria voor opname in het programma luiden:
– een score op de Psychopathie CheckList-Revised (PCL-R; Hare, 1991) van 30 of hoger, óf:
– een PCL-R score van 25-29 en daarnaast ten minste één andere persoonlijkheidsstoornis, welke geen antisociale persoonlijkheids-stoornis mag zijn, óf:
– twee of meer persoonlijkheidsstoornissen.
De kerntaken in het kader van het programma zijn het verrichten van gestructureerd gedragskundig onderzoek en het behandelen van degenen die aan de criteria voldoen. De beoogde uitkomsten van het programma zijn:
1 het beschermen van de maatschappij tegen ernstige recidive; 2 het toepassen van nieuwe behandelmethoden die ten doel hebben de
geestelijke gezondheid te verbeteren en het recidiverisico te verminderen; 3 het vergroten van het inzicht in mogelijke werkzame mechanismen van
de behandeling en in de wijze waarop de bejegening en beveiliging van personen die aan de DSPD-criteria voldoen het best kan plaatsvinden. Er zijn twee units voor Dangerous people with Severe Personality Disorder opgericht in de High Security Hospitals: in Broadmoor (70 plaatsen) en in Rampton (70 plaatsen). De unit in Broadmoor is speciaal voor dit doel gebouwd, de unit in Rampton bevindt zich op een bestaande afdeling die voor het DSPD programma is aangepast.7 In totaal zijn er ongeveer 300 behandelplaatsen beschikbaar, de overige bedden bevinden zich in de gevangenis Frankland (80 plaatsen) en in de gevangenis Whitemoor (84 plaatsen; zie ook paragraaf 4.3).
Het behandelprogramma voor Dangerous people with Severe Personality
Disorder bevindt zich nog in de startfase. De vier instellingen hebben
de vraag gekregen zelf een opzet voor een behandelprogramma te ontwikkelen. De opnamecriteria zijn overal gelijk, maar de invulling
7 In het kader van dit onderzoek werden twee units voorDangerous people with Severe Personality Disorder bezocht, één in de gevangenis Whitemoor en één in het psychiatrisch ziekenhuis Broadmoor.
van het behandelprogramma kan daardoor verschillen tussen de units. In Frankland en Rampton wordt het programma Chromis toegepast (zie paragraaf 4.3.3). In Whitemoor gaat men ervan uit dat de ernstige persoonlijkheidsstoornissen waaraan de Dangerous people with Severe
Personality Disorder lijden, overeenkomsten vertonen met een Post
Traumatische Stress Stoornis (PTSD) vanwege ernstige mishandeling in het verleden. De DSPD’ers daar worden op een warme, therapeu tische manier benaderd (interview).
Er zijn nog geen recidivegegevens bekend van personen die het programma voor Dangerous people with Severe Personality Disorder gevolgd hebben. Wel is er een onderzoek gedaan naar de recidive van een groep restricted patients. Tussen 1987 en 2002 werden 2139 restricted
patients voor de eerste maal voorwaardelijk in vrijheid gesteld. Van hen
werd 8% binnen twee jaar na ontslag opnieuw veroordeeld vanwege enig delict (algemene recidive8), en 1% vanwege een ernstig delict. Binnen vijf jaar na ontslag werd (bij degenen die tussen 1987 en 1999 voorwaardelijk in vrijheid werden gesteld) 15% algemene recidive en 3% recidive met een ernstig delict gemeten (Ly & Foster, 2005).