Doel van het onderzoek: inzicht krijgen in de mate waarin en de wijze waarop PLG’s bijdragen aan de ervaren en benutte professionele ruimte van leraren (in twee betekenissen: ruimte voor professionele ontwikkeling en ruimte voor schoolontwikkeling). Kort het doel van de pilot in de context van de gehele studie toelichten. In het interview aandacht voor:
A) Kenmerken/achtergrond van leraar: taken, motieven en verwachtingen
B) Kenmerken van de PLG: groepskenmerken, collectieve leerprocessen en –uitkomsten C) Professionele ruimte: binnen de PLG en in de context van de PLG (tussen PLG en school)
D) Gepercipieerde impact van participatie in PLG op professionele ontwikkeling en schoolontwikkeling - Het interview duurt ongeveer 45 minuten
- Geluidsopname; vragen of daar bezwaar tegen is
- Met alle gegevens wordt vertrouwelijk omgegaan, anonimiteit wordt gewaarborgd. - Te allen tijde hebben leraren de mogelijkheid om uit het onderzoek te stappen.
A) Kenmerken/achtergrond van leraar: taken, motieven en verwachtingen
Kun je iets vertellen over jezelf als leraar: jaren ervaring, vak waarin je lesgeeft, taken en
verantwoordelijkheden op school. Kun je iets vertellen over je motieven om deel te nemen aan de PLG? Doorvragen: in hoeverre hebben die te maken met de behoefte om jezelf professioneel te ontwikkelen, de behoefte om beter te kunnen werken met leerlingen, het willen verbeteren van de school waar je werkt, etc. Of was er een andere aanleiding?
o Had je bepaalde verwachtingen in het kader van je deelname aan de PLG? (bijvoorbeeld met
betrekking tot samenwerking in de PLG, professionele ontwikkeling, schoolontwikkeling)
o In hoeverre zijn je motieven gedurende de periode dat je participeert in de PLG veranderd dan
wel gelijk gebleven? Licht eens toe. In hoeverre zijn je verwachtingen al dan niet uitgekomen? Heb je daar een verklaring voor?
B) Kenmerken van de PLG: groepskenmerken, collectieve leerprocessen en - uitkomsten
Groepskenmerken
Wat is volgens jou de leercultuur en de werksfeer binnen jullie PLG?
o Temporeel: in hoeverre is de leercultuur en de werksfeer binnen jullie PLG veranderd? o Spanningen: heb je gedurende je deelname aan deze PLG spanningen/dilemma’s ervaren?
Doorvragen naar: gezamenlijke doelen, interesses, praktijken, geschiedenis, manier van
communiceren (bijv. formeel/informeel, type afspraken). In hoeverre beschouw je de doelen van de PLG ook als jouw doelen? Voel je jezelf een lid van de PLG? Vertel daar eens iets over.
Collectieve leerprocessen
Wat kan je vertellen over de manier waarop jullie leren binnen de PLG? Ervaar je het leerproces binnen de PLG als een gezamenlijk leerproces? Hebben jullie een bepaalde werkwijze? Geef eens een voorbeeld.
Collectieve leeruitkomsten
Wat kan je vertellen over de opbrengsten van het leren binnen de PLG? Zijn dat individuele en/of gezamenlijke opbrengsten? Welke vormen hebben die opbrengsten? Is dat in de vorm van gedeelde kennis of gezamenlijk begrip? Of in de vorm van concrete producten? Geef eens een voorbeeld. (doorvragen naar inhoud van waar de leraar in de PLG aan werkt)
C) Professionele ruimte: binnen de PLG en in de context van de PLG (tussen PLG en school en binnen de school)
Met professionele ruimte bedoelen we de ruimte die je ervaart, benut en/of creëert om te werken aan je professionele ontwikkeling en/of aan schoolontwikkeling.
A) Ervaren, benutten/creëren van professionele ruimte binnen de PLG. In welke mate ervaar je binnen de PLG ruimte om te werken aan je professionele ontwikkeling? Licht toe. In welke mate ervaar je binnen de PLG ruimte om te werken aan schoolontwikkeling? (je kunt denken aan het verbeteren van het onderwijs, het beïnvloeden van het onderwijsbeleid, het delen van kennis met collega’s, etc.).
90
Geef eens een voorbeeld. Wat zorgt ervoor dat je de professionele ruimte op deze manier ervaart? Afhankelijk van de mate waarin ruimte wordt ervaren doorvragen naar het benutten en/of creëren van professionele ruimte
Temporeel:
o Ervaren: in hoeverre is de professionele ruimte die je ervaart om binnen de PLG te werken aan
je professionele ontwikkeling en/of schoolontwikkeling veranderd gedurende de periode dat je participeert in de PLG? Wat heeft bijgedragen aan deze veranderingen (je kunt denken aan (de interactie tussen) aspecten van jezelf, de PLG en/of de school)
o Benutten/creëren: is de mate waarin je activiteiten onderneemt of het type activiteiten dat je
onderneemt veranderd gedurende de periode dat je participeert in de PLG? Licht toe. Geldt dat zowel voor activiteiten die bijdragen aan professionele ontwikkeling als voor activiteiten die bijdragen aan schoolontwikkeling? Wat heeft ertoe bijgedragen dat je bepaalde
activiteiten wel of juist niet (meer) onderneemt? Spanningen: waar liep je tegenaan?
B) Ervaren, benutten/creëren van professionele ruimte binnen de school als gevolg van participatie in de PLG
In welke mate ervaar je binnen de school ruimte om te werken aan je professionele ontwikkeling? Licht toe. In welke mate ervaar je binnen je school ruimte om te werken aan schoolontwikkeling? (je kunt denken aan het verbeteren van het onderwijs, het beïnvloeden van het onderwijsbeleid, het delen van kennis met collega’s, etc.). Geef eens een voorbeeld. Wat zorgt ervoor dat je de
professionele ruimte op deze manier ervaart? Afhankelijk van de mate waarin ruimte wordt ervaren doorvragen naar het benutten en/of creëren van professionele ruimte
Temporeel:
o Ervaren: in hoeverre is de professionele ruimte die je ervaart om binnen de school te werken
aan je professionele ontwikkeling en/of schoolontwikkeling veranderd gedurende de periode dat je participeert in de PLG? Wat heeft bijgedragen aan deze veranderingen (je kunt denken aan (de interactie tussen) aspecten van jezelf, de PLG en/of de school)
o Benutten/creëren: is de mate waarin je activiteiten onderneemt of het type activiteiten dat je
onderneemt veranderd gedurende de periode dat je participeert in de PLG? Licht toe. Geldt dat zowel voor activiteiten die bijdragen aan professionele ontwikkeling als voor activiteiten die bijdragen aan schoolontwikkeling? Wat heeft ertoe bijgedragen dat je bepaalde
activiteiten wel of juist niet (meer) onderneemt? Spanningen: waar liep je tegenaan?
Doorvragen naar mogelijke ‘spanningen’ tussen ervaren ruimte in PLG en school. Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen beide contexten? Ervaar je bepaalde spanningen door het werken in beide contexten? In hoeverre zijn deze spanningen constructief dan wel destructief? Hoe ga je om met deze spanningen? Ervaar je professionele ruimte om hetgeen je doet en leert in de PLG te vertalen naar de onderwijspraktijk? (of omgekeerd: ervaar je professionele ruimte om hetgeen je doet en leert op school in te brengen in de PLG?) Wat helpt en/of belemmert je daarbij? (je kunt bijvoorbeeld denken aan ontwikkelde expertise in de PLG, bepaalde documenten/materialen, interesse van collega’s, type leiderschap in de PLG/school, etc.). Praat je met anderen in de school over wat je doet en leert in de PLG? Waarom wel/niet? Zo ja, met wie praat je zoal? Waarom juist met die? Waar praat je dan over? (of omgekeerd: praat je met anderen in de PLG over wat je doet en leert in de school?) Experimenteer je in de klas met wat je leert in de PLG? Deel je die bevindingen met anderen? (in de school en/of de PLG) Licht eens toe.
C) Initiële ervaren, benutten/creëren van professionele ruimte binnen de school
Hoe heb binnen de school de ruimte om te werken aan je eigen professionele ontwikkeling ervaren voordat je deelnam aan de PLG? Hoe heb je binnen de school de ruimte om te werken aan
schoolontwikkeling?
o Temporeel: is daarin iets veranderd en hoe kwam dat? o Spanningen: waar liep je tegenaan?
91
In hoeverre ben je als leraar veranderd door je participatie in de PLG? Is je manier van onderwijzen veranderd? (teaching) Zijn je leerlingen gemotiveerder en/of presteren ze beter? (learning) Is er iets veranderd in de school? (school change) (denk bijvoorbeeld aan onderwijsvisie, onderwijsbeleid, samenwerking met collega’s). In hoeverre heeft de professionele ruimte die je hebt ervaren en/of gecreëerd in de PLG en/of in de school volgens jou bijgedragen aan deze veranderingen?
o Temporeel: is zie je dat in de loop van de tijd, wat is daarin veranderd en hoe kwam dat? o Spanningen: waar liep je tegenaan?
Tot slot. Is er nog iets waar we het nog niet over hebben gehad maar wat naar jouw idee wel belangrijk is om nog aan de orde te stellen in het kader van dit onderzoek? Dankjewel voor je
92