We gaan het komende uur praten over ervaringen naar aanleiding van deelname aan de Werkplaats Diversiteit. Het gesprek zal worden ingedeeld in twee delen, waarvan het eerste deel zal gaan over praktijkonderzoek en het tweede gedeelte over handelingsbekwaamheid rondom diversiteit. We zijn hier heel erg benieuwd naar elke ervaring, voor ons is elk detail belangrijk. Het is dus belangrijk dat we respect hebben voor elkaars mening, en elkaar goed uit laten praten. Reageren of aanvullen op de ander mag natuurlijk wel. Daarnaast willen we vragen of jullie het goed vinden als we dit gesprek opnemen, om later te kunnen analyseren. In eventuele publicaties zullen uitspraken niet terug te leiden zijn tot één persoon.
Deel I Praktijkonderzoek.
Met de volgende vragen willen we graag een beeld vormen van jouw mening over praktijkonderzoek en jouw ervaringen met het doen van praktijkonderzoek. Eventueel, als niet helder is wat hieronder wordt verstaan de volgende definitie zelf geven:
“Met praktijkonderzoek bedoelen we onderzoek dat wordt uitgevoerd door leerkrachten, waarbij (op een systematische wijze) antwoorden worden verkregen op vragen over de eigen onderwijspraktijk, gericht op verbetering van die praktijk “.
Betekenis van praktijkonderzoek.
1. Hoe heb je het doen van praktijkonderzoek ervaren?
2. Wat betekent praktijkonderzoek voor jou? Is dat veranderd door deelname aan de Werkplaats (hoe was het, en hoe is dat nu)? Indien dit veranderd is, kun je aangeven hoe de Werkplaats hier dan precies aan heeft bijgedragen? Zo nee, hoe komt dit denk je?
3. Wat betekent praktijkonderzoek voor jouw collega’s denk je? Is dat veranderd door deelname aan de Werkplaats (hoe was het, hoe is het nu)? Zo ja, hoe? Wat heeft hier dan precies aan bijgedragen? Zo nee, hoe komt dit denk je? [hierbij onderscheid maken tussen collega’s binnen en buiten het leerteam].
Perceptie van de competenties met betrekking tot praktijkonderzoek.
1. In hoeverre heb jij nieuwe inzichten of vaardigheden opgedaan in de Werkplaats met betrekking tot
praktijkonderzoek? Kun je hier concrete voorbeelden van noemen?
2. Als er sprake is van nieuwe inzichten en/of vaardigheden met betrekking tot praktijkonderzoek, wat
heeft er dan voor gezorgd dat jij die hebt opgedaan of ontwikkeld? Kun je ook aangeven welke specifieke elementen binnen de Werkplaats hieraan hebben bijgedragen? Indien er geen sprake is van nieuwe inzichten en/of vaardigheden, kun je dan aangeven hoe dit komt?
3. In hoeverre hebben jouw collega’ s nieuwe inzichten of vaardigheden opgedaan met betrekking tot
praktijkonderzoek (volgens jou)? Hoe komt dit denk je? [hierbij onderscheid maken tussen collega’s binnen en buiten het leerteam]
40
4. Wat zou je nog willen leren op het gebied van praktijkonderzoek in het derde jaar van de
Werkplaats?
Handelingsbekwaamheid rondom diversiteit.
We gaan nu verder met een aantal vragen over inzichten en competenties die je mogelijk hebt opgedaan in de Werkplaats voor het inspelen op diversiteit in en rondom de klas.
Het inspelen op diversiteit
1. In hoeverre heb jij nieuwe inzichten of vaardigheden opgedaan in de Werkplaats met betrekking tot
(het inspelen op) diversiteit? Kun je hier concrete voorbeelden van noemen?
2. Als er sprake is van nieuwe inzichten en/of vaardigheden rondom diversiteit, wat heeft er dan voor
gezorgd dat jij die hebt opgedaan of ontwikkeld? Kun je ook aangeven welke specifieke elementen binnen de Werkplaats hieraan hebben bijgedragen? Indien er geen sprake is van nieuwe inzichten en/of vaardigheden, kun je dan aangeven hoe dit komt?
3. In hoeverre hebben jouw collega’ s nieuwe inzichten of vaardigheden opgedaan met betrekking tot
diversiteit (volgens jou)? Hoe komt dit denk je? [hierbij onderscheid maken tussen collega’s binnen en buiten het leerteam]
41
Bijlage 3: Codeerschema
Positief: wel bijgedragen Negatie: Niet bijgedragen
Categorie Code Subcode Omschrijving
Handelingsbekwaamheid leerkrachten m.b.t. inspelen op diversiteit Inzicht/kennis Vaardigheden Basiskennis
Rekening houden met verschil in taalontwikkeling
Sociale interactie
Divergent differentiëren
Voorkennis leerlingen betrekken
Algemene kennis over diversiteit
Bewustwording van mogelijke misinterpretaties die kunnen ontstaan doordat de instructietaal afwijkt van de moedertaal van leerlingen
Verminderen van stereotypering door leerkrachten en leerlingen bewust maken houdingen en democratische waarden
Les aanpassen aan cultuur, waarden, leerstijlen, niveau en bestaande kennis van verschillende leerlingen
Bestaande kennis van leerlingen als ondersteuning gebruiken in de les Ouderbetrokkenheid (Inter)professionele samenwerking Negatief Dialoog
Ouders betrekken bij het onderwijs om zo toekomstkansen van leerlingen te verhogen
Ouders betrekken in het onderwijs door met ze in dialoog te gaan
Samenwerking binnen het team en buiten de school met andere professionals
Leerkrachten geven aan dat de Werkplaats niet heeft bijgedragen aan de handelingsbekwaamheid omtrent inspelen op diversiteit
42 Handelingsbekwaamheid leerkrachten m.b.t. uitvoeren van praktijkonderzoek Reflecteren op lespraktijk Onderzoek uitvoeren Onderzoek/literatuur gebruiken Dialoogfunctie Negatief:
Leerkrachten geven aan op wat voor manier zij de feedbackfunctie van praktijkonderzoek uitvoeren
Leerkrachten geven aan op wat voor manier zij verschillende stadia van onderzoek uitvoeren (formulering van de vraag, dataverzameling) Leerkrachten geven aan op wat voor manier zij onderzoek (van andere scholen of instellingen) en literatuur gebruiken voor het verbeteren van de onderwijspraktijk (ontwerpfunctie)
Leerkrachten geven aan op wat voor manier zij dialoog gebruiken voor onderzoek
Leerkrachten geven aan dat de Werkplaats niet heeft bijgedragen aan handelingsbekwaamheid omtrent het uitvoeren van praktijkonderzoek
Waardevolle elementen van de cross-professionele samenwerking
Onderdelen die deelnemers als waardevol hebben ervaren binnen de cross- professionele samenwerking
Boundary crossing Identificatie Bewustwording van verschillen tussen eigen praktijk en van anderen (ook hoe andere scholen het doen)
Gebruik maken van middelen van het andere ‘activity system’, zonder dat het iets verbeterd
Perspectief van de ander innemen, en dit gebruiken in de samenwerking (vergelijken)
Gebruik maken van middelen en doelen van het andere ‘activity system’, waarbij wel sprake is van verbetering
Objecten die volgens de deelnemers hebben bijgedragen aan het uitvoeren van praktijkonderzoek Coördinatie Reflectie Transformatie Inhoudelijk expert Onderzoekscoördinator
43
Boundary objects Netwerk Kennisdeling Versterkende factoren om
praktijkonderzoek uit te kunnen voeren op individueel niveau
Versterkende factoren om praktijkonderzoek uit te kunnen voeren op schoolniveau
Positieve houding leerkrachten
Eigenaarschap van leerkrachten
Kritische reflectie op eigen lespraktijk
Draagvlak (positief/negatief)
Communicatie (positief/negatief)
Leerkrachten geven aan een positieve instelling te hebben tegenover het doen van praktijkonderzoek
Leerkrachten geven aan het gevoel van eigenaarschap te hebben over het praktijkonderzoek
Leerkrachten geven aan kritisch te reflecteren op hun eigen lespraktijk
Wordt het onderzoek door het team gedragen (verstevigd door duidelijkheid in hoe het onderzoek bijdraagt aan de praktijk)
Is er op de school sprake van heldere communicatie en daarmee kennisdeling
Waardering vanuit de schoolleiding, faciliteren ruimte en tijd, creëren van eigenaarschap voor leerkrachten en duidelijke visie schoolleiding
Wordt er zowel binnen het team als met professionals buiten de school samengewerkt Rol schoolleiding (positief/negatief) Samenwerking (positief/negatief) Leerervaringen betrokkenen m.b.t. kennis, inzicht en vaardigheden ten aanzien van omgang met diversiteit en uitvoeren van
praktijkonderzoek
Positieve leerervaringen Zoals betrokkenen dat aangeven
Uitdagingen voor de toekomst
Wat geven deelnemers aan wat nog uitdagingen blijken te zijn bij het uitvoeren van praktijkonderzoek (vanuit de werkplaats)
44