155 Internationale ontwikkelingen

niet in elk land even goed gemeten. Daarnaast gebruiken landen verschillende onderzoeksmethoden. Het inkomende toerisme wordt in het ene land bijvoor- beeld bij de grens gemeten en in het andere land bij de logiesaccommodaties waar toeristen verblijven. Verder kunnen de geografische eigenschappen van een land een stempel drukken op de cijfers. Zo bestaat Europa uit veel verschil- lende landen. Als een toerist door Europa reist, telt hij of zij bij het passeren van elke grens opnieuw mee als inkomende toerist. Een toerist die door bijvoorbeeld de Verenigde Staten reist, telt slechts één keer als inkomende toerist mee. De toeristische ontvangsten en bestedingen van de reisverkeersbalans zijn de indicatoren voor langetermijnanalyses. Het gaat het om het geld dat internati- onale reizigers besteden aan onder meer logies, drank, eten, entertainment, en winkelen. De toeristische ontvangsten van een land betreffen alle uitgaven die inkomende toeristen doen, gezien vanuit het bestemmingsland. Dit zijn de ontvangsten van een land uit de export van toeristische producten, of anders gezegd de verkoop van toeristische producten aan buitenlandse toeristen. De toeristische bestedingen hebben een ander perspectief. Dit zijn de uitgaven van inwoners van een land aan toeristische producten en diensten in andere lan- den, gezien vanuit het herkomstland van de toerist. Bij de bestedingen gaat het dus om de import van toeristische producten. De toeristische ontvangsten zeggen iets over het betreffende land als toeristische bestemming. De toeris- tische bestedingen geven informatie over het belang van het land als toerisme genererende markt. Door de UNWTO worden bij de toeristische ontvangsten en bestedingen van de reisverkeersbalans ook nog de ontvangsten en bestedingen van het internationale personenvervoer van de betalingsbalans opgeteld. Deze zijn niet in de reisverkeersbalans opgenomen.

Ook deze indicatoren kennen hun beperkingen. Naast de uitgaven van toeristen die overnachten en toeristen die een dagtocht maken, worden ook de uitgaven van het grensverkeer en van niet-ingeschreven buitenlandse arbeidsmigranten in de reisverkeerbalans meegeteld. Dat maakt het moeilijk om cijfers van de reisverkeersbalans te vergelijken met of te delen door aantallen inkomende toe- risten. Ook kunnen cijfers van verschillende landen niet zomaar bij elkaar worden opgeteld. Bij het berekenen van ontwikkelingen kan namelijk sprake zijn van de invloed van wisselkoersen en inflatie. Daarom wordt de ontwikkeling van toeris- tische bestedingen en uitgaven van een land bepaald aan de hand van de lokale munteenheid en gecorrigeerd voor inflatie. Hierdoor wijkt de ontwikkeling van toeristische ontvangsten en bestedingen in die termen af van de ontwikkeling in de volumecijfers op basis van euro’s, die in dit hoofdstuk aan bod komen. Ten slotte komen de data over toeristische ontvangsten en bestedingen later beschikbaar dan de data over het aantal inkomende toeristen.

De cijfers in dit hoofdstuk moeten dan ook eerder gezien worden als indicatie van de orde van grootte. Belangrijker dan de niveaus, zijn de ontwikkelingen in de cijfers.

156 Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2019

Het voorgaande deel van deze paragraaf besprak het internationaal inkomende toe- risme. Naast het aantal inkomende toeristen zijn ook de toeristische ontvangsten en bestedingen van landen relevant bij de analyse van het wereldwijde toerisme. Het tweede deel van deze paragraaf richt zich dan ook op de toeristische ontvangsten en bestedingen van het internationale toerisme.

4,4 procent meer toeristische ontvangsten in 2018

De inkomsten van landen uit het internationale reisverkeer3 _{groeiden in 2018 iets}

minder sterk dan het aantal inkomende toeristen, namelijk 4,4 procent ten opzichte van 2017, resulterend in een nieuw record van toeristische ontvangsten wereldwijd van 1.226 miljard euro. De ontwikkeling volgt de groei van het aantal internationale aankomsten. De meeste van de toeristische ontvangsten kwamen terecht in Europa (479,1 miljard euro) dat daarmee een marktaandeel van 39,1 procent had. De markt- aandelen van Azië en Oceanië en het continent Amerika lagen op respectievelijk 30,2 procent (370,0 miljard euro) en 23,1 procent (282,7 miljard euro). Afrika en het Midden-Oosten zijn relatief kleine markten met aandelen van respectievelijk 2,7 procent (32,5 miljard euro) en 5 procent (61,8 miljard euro, zie figuur 2.3).

Het marktaandeel van de toeristische ontvangsten van Europa was, zoals in voor- gaande jaren, ook in 2018 kleiner dan het marktaandeel van het aantal inkomende toeristen. Dit resulteert in relatief lage gemiddelde toeristische ontvangsten per inko- mende toerist: 670 euro per inkomende toerist tegen 880 euro wereldwijd. Voor het continent Amerika geldt het tegenovergestelde. Daar was het aandeel toeristische ontvangsten juist groter dan het aandeel inkomende toeristen, resulterend in relatief hoge gemiddelde toeristische ontvangsten per toerist van 1.310 euro. Dit geldt ook voor de regio’s Azië en Oceanië en het Midden-Oosten, waar de gemiddelde ont- vangsten per inkomende toerist uitkwamen op respectievelijk 1.060 euro en 1.020 euro. De gemiddelde ontvangsten per inkomende toerist waren het laagst in Afrika: 480 euro.

Zoals in het kader is uitgelegd, moet de berekening van de toeristische bestedingen gedeeld door het aantal inkomende toeristen wel met de nodige voorzichtigheid wor- den bekeken, omdat de toeristische bestedingen van de reisverkeersbalans onder meer ook grensverkeer en inkomend dagtoerisme omvatten. Daarnaast spelen ook de gemiddelde bestedingen per toerist per dag, en de gemiddelde verblijfsduur van toeristen in een bepaald gebied een rol. Immers, toeristen die langer blijven en per dag meer besteden, zorgen voor meer toeristische inkomsten. Bij de indicator aantal inkomende toeristen spelen deze factoren geen rol.

3 De inkomsten van landen worden uitgedrukt in ontvangsten van de reisverkeersbalans. Hoofdstuk 9 van deze publicatie gaat dieper in op de reisverkeersbalans. De UNWTO telt zowel de ontvangsten uit de reisverkeersbalans als de ontvangsten uit het internationale passagiersvervoer in de bedragen mee. Het betreft onder meer ook het dagtoerisme en het grensverkeer.

157