Onder interactievaardigheden worden vaardigheden van pedagogisch medewerkers verstaan, in de omgang met kinderen. Deze vaardigheden zijn bevorderlijk voor de ontwikkeling van de groep kinderen in de kinderopvang. Het NCKO (Nederlands Consortium Kinderopvang Onderzoek) onderscheidt 6 interactievaardigheden:
Sensitieve responsiviteit heeft te maken met warmte en emotionele ondersteuning. Het is belangrijk dat de pedagogisch medewerker de signalen van kinderen opvangt, deze goed interpreteert en er goed op reageert. Zo zorgt zij ervoor dat kinderen zich begrepen, geaccepteerd en veilig voelen.
Respect voor autonomiegaat over het waarderen van kinderen als
individuen met eigen motieven en perspectieven. Kinderen moeten gestimuleerd worden dingen zelf te doen en zelf keuzes kunnen maken.
Structureren en grenzen stellen heeft vooral te maken met het scheppen van duidelijkheid voor kinderen. Het gaat dan om de regels op een groep, en verwachtingen die pedagogisch medewerkers van kinderen hebben.
Bij de vaardigheidPraten en uitleggenis het belangrijk om regelmatig met kinderen te praten, en hierbij ook rekening te houden met het taal- en begripsniveau van kinderen.
Ontwikkelingsstimulering kan plaatsvinden door het wekken van interesse van kinderen voor nieuwe activiteiten of materialen en door met kinderen te praten over interessante onderwerpen of problemen. Ook het wijzen op nieuwe mogelijkheden in bestaande activiteiten of van bestaande materialen kan kinderen verder helpen in hun ontwikkeling.
Begeleiden van interacties tussen kinderenis belangrijk om de sociale vaardigheden
van kinderen te bevorderen. Je kunt mogelijkheden creëren voor interacties tussen kinderen, deze opmerken en belonen, en kinderen leren om op een positieve manier met elkaar om te gaan.
Bijlage 6. Informatiebrief voor studenten
Amsterdam, januari 2011
Beste student,
Dit jaar start de opleiding PW3 van het ROCvA, samen met de Universiteit van Amsterdam en enkele kinderopvanginstellingen, een onderzoek naar de ontwikkeling van professionaliteit bij de studenten aan de PW3 opleiding. Het betreft met name de interactievaardigheden met kinderen.
We zijn benieuwd in hoeverre studenten deze interactievaardigheden beheersen en hoe we ons onderwijs, in theorie en praktijk, kunnen versterken. Wij zullen je deelname dan ook erg op prijs stellen.
Jij werkt/loopt stage op een instelling die betrokken is bij het onderzoek. Dat betekent concreet dat je, bij deelname aan het onderzoek, op je stageplek kort zal worden gefilmd in interactiesituaties met kinderen. Ook zal deelname bestaan uit het invullen van een korte vragenlijst en het deelnemen aan een interview over het aanleren van interactievaardigheden. In totaal zal het filmen, invullen van de vragenlijst en deelname aan het interview ongeveer 1,5 uur in beslag nemen.
De filmpjes zullen op de universiteit worden geanalyseerd. De resultaten worden anoniem verwerkt en als je je diploma hebt behaald, worden de filmpjes vernietigd.
Een kopie van de filmpjes komt, na elke opnameronde, in het bezit van de opleiding. Samen met je coach (en evt. je coachgroep) kun je dit filmpje bekijken en nabespreken. Uit ervaring weten we dat dit enorm leerzaam is. Voor de duidelijkheid: de filmpjes worden niet gebruikt om je te beoordelen en alleen met jouw toestemming en in jouw aanwezigheid bekeken. Deelname aan het onderzoek is volstrekt vrijwillig. Tevens kunt u tot een maand na afloop van het onderzoek uw toestemming intrekken. In dat geval zullen uw gegevens uit onze bestanden worden verwijderd. Voor deelname aan het onderzoek zal je een bioscoopbon ontvangen.
De komende weken zal iemand van de Universiteit contact opnemen met de locatiemanager van je werkplek en een moment afspreken voor de opnames. Als het goed is, is je locatiemanager op de hoogte van het onderzoek. Mocht dit nog niet zo zijn dan zal hij of zij deze week op de hoogte gesteld worden door de praktijkopleider van je instelling.
We hopen dat deze informatie voor jou voorlopig voldoende is. Mocht je nog vragen hebben dan kun je terecht bij je de uitvoerende onderzoeker:
Lisanne Jilink 06-41737983
lisanne.jilink@student.uva.nl
Voor eventuele klachten over dit onderzoek kunt u zich wenden tot het lid van de Commissie Ethiek van de afdeling Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen en de Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam:
Dr. H.M.W. Bos
e-mail: H.M.W.Bos@uva.nl
Nieuwe Prinsengracht 130 1030 VZ Amsterdam
Ik hoop dat het onderzoek een leerzame en leuke ervaring voor je zal zijn! Met vriendelijke groeten,
Bijlage 7. Informatiebrief voor docenten
Amsterdam, februari 2014
Beste docent,
De Universiteit van Amsterdam, het ROCvA en verschillende kinderopvanginstellingen in de regio werken samen in het kader van een onderzoek naar de communicatievaardigheden van pedagogisch medewerkers-in-opleiding met jonge kinderen. Het doel van dit onderzoek is om duidelijkheid te verkrijgen over hoe studenten deze zogenaamde interactievaardigheden tijdens de opleiding ontwikkelen en hoe het onderwijs, in theorie en praktijk, kan worden versterkt.
In het kader van dit onderzoek heeft ook uw kijk, als docent, op de vaardigheden van pedagogisch medewerkers toegevoegde waarde. Hierbij wil ik u dan ook vragen of u uw mening zou willen geven ten aanzien van vaardigheden van aankomend pedagogisch medewerkers door deel te nemen aan dit onderzoek.
Concreet zal uw deelname aan dit onderzoek bestaan uit een kort interview over de
interactievaardigheden van studenten. Dit interview zal ongeveer een halfuur in beslag nemen. Met de verkregen gegevens zal vertrouwelijk worden omgegaan; alleen de betrokken onderzoekers zullen hier inzage in krijgen. Tevens zullen namen in de rapportage worden weggelaten. De gegevens zullen enkel worden gebruikt voor nadere analyse.
Deelname aan het onderzoek is volstrekt vrijwillig. Tevens kunt u tot een maand na afloop van het onderzoek uw toestemming intrekken. In dat geval zullen uw gegevens uit onze bestanden worden verwijderd.
We hopen u hierbij voldoende geïnformeerd te hebben. Mocht u nog vragen over het onderzoek hebben, vooraf of achteraf, dan kunt u zich wenden tot de uitvoerende onderzoeker:
Lisanne Jilink 06-41737983
lisanne.jilink@student.uva.nl
Voor eventuele klachten over dit onderzoek kunt u zich wenden tot het lid van de Commissie Ethiek van de afdeling Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen en de Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam:
Dr. H.M.W. Bos
e-mail: H.M.W.Bos@uva.nl
Nieuwe Prinsengracht 130 1030 VZ Amsterdam
Bij voorbaat dank voor uw medewerking. Met vriendelijke groeten,
Bijlage 8. Informatiebrief voor stagebegeleiders
Amsterdam, februari 2014
Beste stagebegeleider,
De Universiteit van Amsterdam, het ROCvA en verschillende kinderopvanginstellingen in de regio werken samen in het kader van een onderzoek naar de communicatievaardigheden van pedagogisch medewerkers-in-opleiding met jonge kinderen. Het doel van dit onderzoek is om duidelijkheid te verkrijgen over hoe studenten deze zogenaamde interactievaardigheden tijdens de opleiding ontwikkelen en hoe het onderwijs, in theorie en praktijk, kan worden versterkt.
In het kader van dit onderzoek heeft ook uw kijk, als begeleider van de student op zijn/haar stageplek, op de vaardigheden van pedagogisch medewerkers toegevoegde waarde. Hierbij wil ik u dan ook vragen of u uw mening zou willen geven ten aanzien van vaardigheden van aankomend pedagogisch medewerkers door deel te nemen aan dit onderzoek.
Concreet zal uw deelname aan dit onderzoek bestaan uit een kort interview over de
interactievaardigheden van studenten. Dit interview zal ongeveer 15 tot 20 minuten in beslag nemen. Met de verkregen gegevens zal vertrouwelijk worden omgegaan; alleen de betrokken onderzoekers zullen hier inzage in krijgen. Tevens zal uw naam in de rapportage worden weggelaten. De gegevens zullen enkel worden gebruikt voor nadere analyse.
Deelname aan het onderzoek is volstrekt vrijwillig. Tevens kunt u tot een maand na afloop van het onderzoek uw toestemming intrekken. In dat geval zullen uw gegevens uit onze bestanden worden verwijderd.
We hopen u hierbij voldoende geïnformeerd te hebben. Mocht u nog vragen over het onderzoek hebben, vooraf of achteraf, dan kunt u zich wenden tot de uitvoerende onderzoeker:
Lisanne Jilink 06-41737983
lisanne.jilink@student.uva.nl
Voor eventuele klachten over dit onderzoek kunt u zich wenden tot het lid van de Commissie Ethiek van de afdeling Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen en de Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam:
Dr. H.M.W. Bos
e-mail: H.M.W.Bos@uva.nl
Nieuwe Prinsengracht 130 1030 VZ Amsterdam
Bij voorbaat dank voor uw medewerking. Met vriendelijke groeten,
Bijlage 9. Informatiebrief en toestemmingsformulier voor ouders
Amsterdam, februari 2014 Beste ouders,
De Universiteit van Amsterdam, het ROCvA en verschillende kinderopvanginstellingen in de regio werken samen in het kader van een onderzoek naar de ontwikkeling van de
communicatievaardigheden van pedagogisch medewerkers-in-opleiding met jonge kinderen. Het doel van het onderzoek is om de kwaliteit van de opleiding waar nodig te verbeteren. Ten behoeve van dit onderzoek zouden we graag de stagiaire willen filmen in haar interactie met een aantal kinderen. Het gaat om een spelmoment en een 'eetmoment' van ieder ongeveer 8 minuten.
U kunt uw medewerking verlenen aan het onderzoek door toestemming te geven voor het filmen van uw kind.
Wat willen we met de opnames doen?
Onderzoek: De onderzoekers van de universiteit zullen de opnames analyseren. Zij zullen kijken naar de manier waarop de stagiaire communiceert met de kinderen.
Op de opleiding zal de opname met de stagiaire nabesproken worden met de eigen coach. De opnames worden niet vermenigvuldigd of verspreid en zijn alleen toegankelijk voor onderzoekers.
Onderwijs: Een aantal opnames zou de opleiding graag gebruiken als lesmateriaal in de lessen 'Communiceren met kinderen'. Als u hiervoor toestemming geeft wordt het betreffende filmpje niet vernietigd maar beheerd en gebruikt door de opleiding Pedagogisch Werk aan het ROCvA. Vanzelfsprekend wordt het materiaal, ook in deze situatie, niet vermenigvuldigd of verspreid.
Hieronder kunt u met een kruisje aangeven of u toestemming geeft voor het filmen van uw kind ten behoeve van het onderzoek en eventueel ook ten behoeve van het onderwijs.
Naam ouder Voornaam kind Geeft toestemming voor filmen kind t.b.v. onderzoek
Geeft toestemming voor filmen kind t.b.v. onderwijs
Bijlage 10. Informed consent formulier voor studenten, docenten en stagebegeleiders
Ik verklaar hierbij op voor mij duidelijke wijze te zijn ingelicht over de aard en methode van het onderzoek, zoals uiteengezet in bovenstaande informatiebrief. Mijn vragen zijn naar tevredenheid beantwoord.
Ik stem geheel vrijwillig in met deelname aan dit onderzoek. Ik behoud daarbij het recht deze instemming weer in te trekken zonder dat ik daarvoor een reden behoef op te geven en besef dat ik op elk moment mag stoppen met deelname aan het onderzoek. Indien mijn
onderzoeksresultaten gebruikt zullen worden in wetenschappelijke publicaties, dan wel op een andere manier openbaar worden gemaakt, zal dit volledig geanonimiseerd gebeuren. Mijn persoonsgegevens zullen niet door derden worden ingezien zonder mijn uitdrukkelijke toestemming.
Als ik nog verdere informatie over het onderzoek zou willen krijgen, nu of in de toekomst, kan ik me wenden tot
Lisanne Jilink 06-41737983
lisanne.jilink@student.uva.nl
Met eventuele klachten over dit onderzoek kan ik me wenden tot de secretaris van de Commissie Ethiek van de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van
Amsterdam, commissie-ethiek-fgw@uva.nl (telefoon: 020-525 2543; Spuistraat 210, 1012 VT Amsterdam).
Aldus in tweevoud getekend:
……… ……… Naam proefpersoon Handtekening
‘Ik heb toelichting verstrekt op het onderzoek. Ik verklaar mij bereid nog opkomende vragen over het onderzoek naar vermogen te beantwoorden.’
……… ……… Naam onderzoeker Handtekening
……… Datum