Controleer de schoenen:
– voel naar naden en stiksels die drukplekken kunnen veroorzaken;
– is de maat juist, niet te wijd of te strak;
– is er voldoende ventilatie, zoals bij leren schoenen;
– geen hoge hak, maximaal 3-4 cm.
Besteed aandacht aan de sokken:
– goed vochtabsorberend materiaal (katoen) zonder naden, rimpels en plooien.
Let bij cliënten met diabetes mellitus en/of neurologische stoornissen op gevoelsstoornissen.
Verwijs eventueel naar fysiotherapeut en/of revalidatiearts voor verbandschoenen:
– als de cliënt wondjes aan de voeten heeft;
– bij voetafwijkingen met verhoogd risico op drukplekken waarbij orthopedisch schoeisel niet geïndiceerd is of waarbij bewust niet gekozen wordt voor orthopedisch schoeisel;
– als preventieve maatregel als er een verhoogd risico op het ontstaan van drukplekken aanwezig is (bijvoorbeeld bij slecht ingestelde diabetes mellitus met voetproblematiek);
– bij cliënten met pijnlijke voeten die normaal schoeisel niet verdragen en die met verbandschoenen veiliger en stabieler lopen dan met gewone pantoffels.
Verwijs eventueel naar podotherapeut en/of orthopedisch schoenmaker.
Bron
Wondenboek 2011, WCS
© Vilans 05-01-2012 Richtlijninformatie
Lopen instructie: 1 (van 1)
Bij goede decubituszorg staat preventie van decubitus, het voorkomen van verergering en de behandeling van wonden op de voorgrond.
Er is echter nog een aantal problemen die zich bij decubitus kunnen voordoen en voortdurende aandacht vragen.
In sommige situaties zal men moeten vaststellen dat decubitus niet genezen kan worden vanwege zeer slechte, achteruitgaande lichamelijke conditie. Dit geldt bijvoorbeeld voor terminale cliënten. De behandeling van decubitus zal dan altijd gericht zijn op bereiken van zo groot mogelijk comfort voor de cliënt.
De volgende onderwerpen worden nader toegelicht:
complicaties;
geuroverlast;
pijn;
overige aandachtspunten:
– sociaal isolement;
Wees bedacht op de volgende complicaties en schakel bij niet genezen of verslechtering de arts in.
Infectie
Infectie locaal: pijn, roodheid, zwelling, warm aanvoelen in het gebied rond de wond (let bij groen beslag op specifieke geur: pseudomonasbacterie) en functieverlies.
Abces
Met pus gevulde holte onder of aansluitend aan de decubituswond. Soms als fluctuerende zwelling voelbaar. De cliënt voelt zich soms ziek en kan een lichte verhoging hebben.
Artritis
Soms kan vanuit een diepe decubituswond een gewricht aangetast worden door infectie.
Cellulitis
Diffuus verspreidende ontsteking van vooral los bindweefsel. De huid lijkt op wondroos, maar ligt dieper. De huid is warm, rood en opgezet. De begrenzing is vaag.
Erysipelas
Acute infectie van de huid en onderhuids weefsel, in combinatie met opgezette, felrode, scherpbegrensde verkleuring van de huid. Gaat soms gepaard met koorts.
Osteomyelitis
Ontsteking van onderliggend botweefsel, door uitbreiding van een decubituswondinfectie. Kan pijnlijk zijn en koorts en gevoel van ziek zijn veroorzaken. Met name bij categorie IV decubitus, waarbij bot aangetast is, kan een osteomyelitis (bontontsteking) ontstaan.
© Vilans 05-01-2012 Richtlijninformatie
Aandachtspunten decubitus behandeling: 1 (van 3)
Sepsis
Bij zeer uitgebreide, diepe geïnfecteerde decubituswonden kunnen bacteriën in het bloed komen en sepsis (bloedvergiftiging) veroorzaken.
Bloeding
Bloeding bij het uitvoeren van een necrotomie (met name in diepe wonden) door bijvoorbeeld een stollingsstoornis, of bij gebruik van bloedverdunnende medicatie.
Geuroverlast
Een sterk ruikende decubituswond is ontluisterend voor de cliënt en omgeving. Met name anaerobe bacteriën veroorzaken geuroverlast. Vooral in wonden met necrose en ondermijnde wonden kunnen deze bacteriën gedijen.
De behandeling bestaat uit het regelmatig reinigen van de wond en het tijdig verwisselen van verzadigde verbanden, verwijderen van necrose, gebruik maken van geurneutraliserende wondbehandelingsproducten, het gebruik van luchtverfrissers, het ventileren van de kamer na een verbandwisseling en het gebruik van antibacteriële middelen.
Pijn
Decubitus kan erg pijnlijk zijn in alle categorieën. De pijn kan zich beperken tot het moment van wondbehandeling, maar is vaak chronisch aanwezig. Door adequate behandeling van de pijn kunnen complicaties voorkomen worden en is de kans op een snellere wondgenezing groter.
Chronische pijn is vermoeiend en afmattend, hierdoor kan de eetlust afnemen en de
mogelijkheid tot mobiliseren beperkt worden; dit heeft een negatief effect voor de preventie en behandeling van decubitus.
Bij categorie IV kan zenuwweefsel beschadigd zijn waardoor juist geen pijn meer gevoeld wordt. Ook als er sprake is van een beschadiging van zenuwweefsel (bijvoorbeeld door ernstige neuropathie; dwarslaesie; MS) komt het voor dat (dreigende) decubitus geen pijn veroorzaakt.
Belangrijk: vraag altijd aan de cliënt hoe de pijnbeleving is!
Oorzaken van wondpijn en mogelijke oplossingen
Hieronder worden de verschillende mogelijke oorzaken en oplossingen van pijn genoemd.
NB. Handel pas na overleg met arts of gespecialiseerd verpleegkundige wondzorg.
Pijn door verbandwisseling:
verminder het aantal verwisselingen door moderne wondbehandelingsproducten te gebruiken;
geef (na overleg met de arts) pijnmedicatie voor aanvang van de wondbehandeling.
Pijn door uitdroging van het wondbed:
zorg voor een vochtig wondmilieu door een gel of occlusief verband te gebruiken.
Pijn door lokale druk:
pas het wisselligingschema aan of bevorder het mobiliseren. Gebruik een hoogwaardige antidecubitusvoorziening, zoals een wisseldruk of low-air loss matras;
schakel fysiotherapie of ergotherapie in voor het aanpassen van stoel, zitkussen of bed.
Pijn door necrotomie:
verwijderen van de necrose (dood weefsel), door arts of gespecialiseerd verpleegkundige, als de wond voldoende afgebakend is. Gebruik zo nodig een lokale verdoving (alleen met
toestemming van de arts).
© Vilans 05-01-2012 Richtlijninformatie
Aandachtspunten decubitus behandeling: 2 (van 3)
Wondpijn in het algemeen:
pas een lokale pijnstillende therapie toe zoals lidocaïne orale gel 2%, installagel of morfineoplossing;
schakel eventueel fysiotherapie in om contracturen (t.g.v. reactie op pijn) te voorkomen.
Bij chronische pijn is medicatie volgens schema geïndiceerd.