Inkomsten uit onderneming nemen toe
Hybride ondernemers hebben gemiddeld minder inkomsten uit de onderneming dan de pure on-dernemers, zie Figuur 2.4. Vermoedelijk komt dit omdat zij minder uren als ondernemer werkzaam zijn.12 De gemiddelde bruto inkomsten uit ondernemerschap per jaar nemen toe in de loop van de observatieperiode voor ondernemende Wajongers. In 2019 is het gemiddelde bruto inkomen van de pure ondernemers in de Wajong ruim 11.000 euro per jaar, in 2014 was dat nog ruim dan 6.500 euro per jaar. De stijging is voor de hybride ondernemers kleiner. De stijgende inkomsten uit on-derneming hangen vermoedelijk samen met een opwaarts bewegende conjunctuur in deze periode.
Daarnaast spelen veranderingen in de samenstelling van de groep ondernemers over tijd waar-schijnlijk een rol. Met name het aandeel 31- tot 40-jarigen neemt toe binnen de groep ondernemers.
Het aandeel 30-minners neemt tussen 2014 en 2019 juist af. De overige kenmerken blijven relatief gelijk over tijd voor de ondernemers met een Wajonguitkering en arbeidsvermogen.
Figuur 2.4 Het gemiddelde inkomen uit onderneming stijgt
Bron: SEO economisch onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015.
Figuur 2.5 geeft de verdeling weer van de inkomsten uit onderneming in 2019. Ongeveer 15 pro-cent van de ondernemers heeft negatieve inkomsten uit hun onderneming. Dit geldt voor zowel de pure als de hybride ondernemers. Meer dan helft van de hybride ondernemers heeft een onder-nemersinkomen tussen de € 0 en € 5.000. Voor de pure ondernemers geldt dat voor 40 procent.
De pure ondernemers hebben aanzienlijk vaker een ondernemersinkomen van meer dan € 25.000 dan de hybride ondernemers.
12 Er zijn geen gegevens over het aantal uren dat een persoon werkt als ondernemer.
€ 0
€ 2.000
€ 4.000
€ 6.000
€ 8.000
€ 10.000
€ 12.000
2014 2015 2016 2017 2018 2019
pure ondernemers hybride ondernemers
ONDERNEMERS IN DE WAJONG 13
Figuur 2.5 In 2019 heeft ongeveer 15 procent van ondernemers negatieve inkomsten uit de on-derneming
Bron: SEO economisch onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Cijfers op basis van het laatste jaar van observatie, 2019.
Het inkomen uit onderneming verschilt voor verschillende subgroepen. Zo laat Figuur 2.6 zien dat het inkomen uit onderneming voor mannen gemiddeld hoger ligt dan voor vrouwen. Het verschil is het grootst voor pure ondernemers. Een multivariate analyse kijkt naar de bijdrage van meerdere kenmerken gezamenlijk, zie Bijlage B. Hieruit volgt dat jongere ondernemers, mannen, personen met een niet-westerse migratieachtergrond en personen met meer ervaring als ondernemer een hoger inkomen uit de onderneming hebben.
Figuur 2.6 Significant hogere inkomsten uit onderneming voor mannen
Bron: SEO economisch onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015. ● geeft aan dat het verschil tussen de twee groe-pen statistisch significant is op 5%-niveau.
Figuur 2.7 toont het persoonlijk inkomen van de ondernemers. Het bedrag is opgedeeld in het bedrag van de AO-uitkering, het inkomen uit arbeid en overige inkomsten (waaronder de toeslag
0%
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Pure ondernemers
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Hybride ondernemers
Man Vrouw
vanuit de Toeslagenwet). De pure ondernemers zijn in 2015 voor de helft van hun inkomen afhan-kelijk van de Wajonguitkering. Bij de hybride ondernemers is de uitkering iets minder dan een kwart van het totale persoonlijk inkomen. Het inkomen uit onderneming stijgt over tijd en maakt ook een steeds groter deel uit van het persoonlijk inkomen. Dit geldt met name voor de pure onderne-mers.
Tabel D.4 in Bijlage D laat verder zien dat het aandeel Wajongers met een nuluitkering (uitkerings-bedrag gelijk aan nul) toeneemt voor de pure ondernemers, van 9 procent in 2014 naar 14 procent in 2019. Zij hebben daarmee nog wel aanzienlijk minder vaak dan gemiddeld een nuluitkering.
Hybride ondernemers in de Wajongers hebben juist vaker dan gemiddeld een nuluitkering.
Figuur 2.7 Het persoonlijk inkomen van de pure ondernemers bestaat voor een groter deel uit de Wajong-uitkering in vergelijking tot de hybride ondernemers
Bron: SEO Economisch Onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015. De overige inkomsten zijn alle inkomsten die niet tot een van de andere categorieën behoren. Het gaat hier bijvoorbeeld om premies
inkomensverzekering en andere uitkeringen zoals uitkering ziektewet en uitkering pensioen en lijfrente.
Figuur 2.8 laat zien dat niet alleen het persoonlijk bruto inkomen van de pure ondernemers, maar ook het huishoudinkomen enigszins stijgt over tijd, van ruim 50.000 euro in 2014 tot ruim 54.000 euro in 2019. Dit hangt vermoedelijk samen met een stijgende conjunctuur. Daarnaast wordt de totale groep Wajongers gedurende de observatieperiode gemiddelde steeds iets ouder. Ook dit kan samenhangen met het stijgende huishoudinkomen, bijvoorbeeld omdat de kans dat Wajon-gers samenwonen met een partner (met inkomen) toeneemt naarmate ze ouder worden. Het in-komen uit onderneming van de hybride ondernemers blijft constant en is hoger dan dat van de pure ondernemers.
ONDERNEMERS IN DE WAJONG 15
Figuur 2.8 Het huishoudinkomen van de ondernemers zonder inkomsten uit loondienst stijgt enigszins over tijd
Bron: SEO Economisch Onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015.
Ondernemersinkomen van Wajongers neemt sterker toe dan het WML
Voor de ondernemers in de WGA kan het inkomen uit arbeid worden vergeleken met de restver-diencapaciteit. Omdat de personen in Wajong grotendeels nog geen inkomsten uit arbeid hebben gehad voor zij een uitkering ontvingen, vergelijkt Figuur 2.9 de inkomsten met het WML. De in-komsten uit onderneming van de pure ondernemers zijn gemiddeld 47 procent van het WML. Het aandeel stijgt flink over de geobserveerde periode. Dit geldt ook voor de hybride ondernemers.
Het inkomen uit arbeid stijgt voor hen van 82 naar 103 procent van het WML in de periode 2014-2019.
Figuur 2.9 Het gemiddeld inkomen uit arbeid stijgt ten opzichte van het WML
Bron: SEO Economisch Onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: De berekening houdt rekening met de leeftijdsafhankelijkheid van het WML. De percentages geven het aandeel van het inkomen uit arbeid (en uit ondernemerschap) aan. Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015.
Inkomen uit onderneming neemt sterker toe dan het inkomen van vergelijkbare groepen Figuur 2.10 geeft weer hoe het gegenereerde inkomen zich verhoudt tot de bijstand, de huurtoe-slaggrens en het modaal inkomen. Zoals eerder benoemd, is er een grote stijging in de inkomsten uit onderneming over tijd. De maatstaven blijven nagenoeg constant (na de inflatiecorrectie).
Daarom neemt het inkomen uit onderneming sterker toe dan de boven genoemde maatstaven. Zo
€ 0
2014 2015 2016 2017 2018 2019
pure ondernemers hybride ondernemers
2014 2015 2016 2017 2018 2019
WML pure ondernemers - inkomen uit onderneming
hybride ondernemers - inkomen uit loondienst hybride ondernemers - inkomen uit onderneming
is het inkomen uit onderneming van de pure ondernemers in 2014 58 procent van een bijstands-uitkering en in 2019 bijna gelijk aan een bijstandsbijstands-uitkering (97 procent). Van dezelfde groep onder-nemers stijgt het inkomen uit onderneming van 30 procent van de huurtoeslaggrens in 2014 tot 53 procent in 2019. Ten opzichte van het modaal inkomen is het inkomen uit onderneming 20 procent in 2014 en 34 procent in 2019.
Figuur 2.10 Het inkomen uit onderneming stijgt sterker dan bijstand, huurtoeslaggrens en modaal inkomen
Bron: SEO economisch onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015.
Figuur 2.11 laat het inkomen uit arbeid zien van de werkenden Wajongers. De figuur maakt onder-scheid tussen werknemers die via de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) aan het werk zijn en werknemers die niet via de Wsw werken. De Wsw-werknemers hebben het hoogste inkomen uit arbeid. Daarna volgen de hybride ondernemers. Het is opvallend dat het inkomen uit onderneming sterker stijgt dan het inkomen uit loondienst. Vooral het inkomen van de pure ondernemers stijgt sterk, zo’n 70 procent. Ook het inkomen uit de onderneming van de hybride ondernemers stijgt bijna 50 procent tussen 2014 en 2019. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat ondernemers harder getroffen zijn door de financiële crisis dan werknemers. Het loon daalde tijdens de crisis immers niet terwijl inkomsten uit onderneming wel daalden. De ondernemers zijn daarom mogelijk nog herstellende in de observatieperiode.
Bij een vergelijking tussen bruto inkomens uit onderneming en bruto inkomens uit loondienst moet wel gerealiseerd worden dat deze niet goed vergelijkbaar zijn omdat ondernemers veel vrijstellingen genieten. Bij een even hoog bruto inkomen is het netto ondernemersinkomen dus hoger dan het netto inkomen uit loondienst. Een vergelijking tussen netto inkomens is niet goed mogelijk omdat het bruto-netto traject per persoon verschilt.
€ 0
€ 10.000
€ 20.000
€ 30.000
€ 40.000
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Bijstand Huurtoeslaggrens
Modaal Pure ondernemers - inkomen uit onderneming
Hybride ondernemers - inkomen uit onderneming
ONDERNEMERS IN DE WAJONG 17
Figuur 2.11 Wsw-werknemers hebben de meeste inkomsten uit arbeid
Bron: SEO Economisch Onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015.
Ook binnen vergelijkbare groepen verschilt het inkomen uit arbeid tussen werknemers en onder-nemers in de Wajong. Figuur 2.12 maakt onderscheid tussen laag en middelbaar- en hoogopgelei-den, zodat de twee groepen op één kenmerk vergelijkbaar zijn. Alhoewel het verschil in inkomsten uit arbeid voor beide subgroepen zichtbaar zijn, is het verschil tussen de inkomsten uit onderne-ming van ondernemers en de inkomsten uit loondienst van de werknemers relatief kleiner voor laagopgeleiden dan voor middelbaar- of hoogopgeleiden.
€ 0
€ 5.000
€ 10.000
€ 15.000
€ 20.000
€ 25.000
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Werknemers: inkomen uit loondienst Wsw-werknemers: inkomen uit loondienst Pure ondernemers - inkomen uit onderneming Hybride ondernemers : inkomen uit loondienst Hybride ondernemers : inkomen uit onderneming
Figuur 2.12 Voor laagopgeleiden is het verschil in inkomsten uit arbeid kleiner tussen werknemers en ondernemers dan voor middelbaar- en hoogopgeleiden.
Bron: SEO Economisch Onderzoek, op basis van CBS-Microdata.
Toelichting: Correctie voor inflatie, met basis jaar 2015.
Tussenconclusie
Het inkomen uit onderneming stijgt voor ondernemers met een Wajonguitkering over de periode 2014-2019. Deze stijging is sterker dan de stijging in het inkomen uit loondienst van de werkne-mers, maar ook ten opzichte van de bijstand, de huurtoeslaggrens en het modaal inkomen. Het totale persoonlijk inkomen van de pure ondernemers bestaat in 2019 nog voor 38 procent uit een AO-uitkering. Ongeveer een derde van de ondernemers is ook werkzaam in loondienst (“hybride ondernemer”). Het persoonlijk inkomen van deze ondernemers bestaat voor 23 procent uit de Wajong-uitkering in 2019. De hybride ondernemers hebben over het algemeen een hoger inkomen dan de pure ondernemers.