7 Informatievoorziening Tweede Kamer
De minister van Financiën, de staatssecretaris van Financiën en de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking informeren de Tweede Kamer op verschillende manieren door over mogelijke belastingontwijking in relatie tot het fiscale verdragennetwerk.
Begroting en jaarverslag
De minister van Financiën en de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking geven in hun departementale begrotingen en jaarverslagen aan wat zij doen om mogelijke belastingontwijking tegen te gaan.
De minister van Financiën schrijft in zijn begroting 2014 (Financiën,, 2013b) dat het kabinet een goed fiscaale vestigingsklimaat voor bedrijven in Nederland nastreeft en dat daarbij rust en duidelijkheid belangrijk zijn, terwijl tegelijkertijd oog moet zijn voor de mogelijkheden tot tax planning door internationale mismatches en het verschuiven van grondslag naar laagbelastende jurisdicties. In zijn jaarverslag over 2013 (Financiën,, 2014f) en in zijn begroting voor 2014 verwijst de minister naar twee brieven waarin wordt ingegaan op mogelijke
belastingontwijking met internationale structuren via Nederland en welke maatregelen het kabinet hiertegen voorstelt.
De minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking beschrijft in haar begroting 2014 (BHOS,, 2013) hoe zij het
investeringsklimaat in ontwikkelingslanden wil verbeteren. Binnen dit onderwerp staan zowel het versterken van belastingdiensten in de ontwikkelingssamenwerkingspartnerlanden als het helpen tegengaan van belastingontwijking centraal. In het jaarverslag verwijst de minister, net als de minister van Financiën, naar de brede beleidsbrief waarin wordt ingegaan op mogelijke belastingontwijking met internationale structuren via Nederland en welke maatregelen het kabinet hiertegen voorstelt.
Internationaal fiscaal (verdrags)beleid
De staatssecretaris van Financiën informeert de Tweede Kamer tussentijds over mogelijke belastingontwijking in relatie tot het fiscale
verdragennetwerk, al dan niet naar aanleiding van Kamervragen. In de begrotingen en jaarverslagen van de minister van Financiën en de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking wordt – zoals hiervoor opgemerkt –- ook naar de belangrijkste brieven verwezen. Deze brieven zijn opgenomen in het dossier Internationaal fiscaal (verdrags)beleid van de Tweede Kamer onder de Kamerstukken 25 087. De basis van dit dossier wordt gevormd door de
Kamerbehandeling van de Notitie Fiscaal Verdragsbeleid 2011 (NFV 2011). Het meest recente Kamerstuk betreft een brief van de
staatssecretaris van Financiën naar aanleiding van de tussenrapportage van de OESO over het BEPS- programma (Financiën,, 2014g).
Belastingdienst
De minister van Financiën en de staatssecretaris van Financiën verantwoorden zich, naast de financiële verantwoording in het jaarverslag, over onder meer dienstverlening, handhaving en
productiecijfers in de halfjaarsrapportage Belastingdienst. Aangezien de halfjaarsrapportage ingaat op de ontwikkelingen en productie binnen de Belastingdienst als geheel leent deze rapportage zich niet goed voor het verstrekken van diepgaande informatie over internationale
belastingheffing.
In de 13e halfjaarrapportage Belastingdienst (Financiën,, 2014h) geeft de staatssecretaris in twee tabellen informatie over de bestaande
rulingpraktijk.
Tabel 6 Afgehandelde rulingverzoeken
2010 2011 2012 2013
Advance pricing agreements 272 319 321 300
Advance tax rulings 482 517 557 552
Tabel 7 Behandelde rulingverzoeken 2013
APA ATR Totaal
Voorraad 1 januari 2013 240 254 4949
Ontvangen 323 505 828
Ingetrokken/buiten behandeling gesteld 67 91 158
Afgewezen 5 20 25
Toegewezen 228 441 669
Voorraad 31 december 2013 263 207 470
De 14e halfjaarsrapportage van de staatssecretaris van Financiën over het eerste halfjaar 2014 is 2 oktober 2014 uitgebracht (Financiën, , 2014i).
Geregeld worden er door de Tweede Kamer vragen gesteld naar aanleiding van vermoedens van belastingontwijking door internationaal opererende internationale ondernemingen of andere berichten in de pers.
De antwoorden die de staatssecretaris van Financiën daarop geeft, stemmen overeen met onze bevindingen. VoortsVerder is de
staatssecretaris ertoe gehouden geen informatie naar buiten te brengen die herleid kan worden tot individuele bedrijven.
Verdragsonderhandelingen
De staatssecretaris van Financiën verwijst voor de informatievoorziening omtrent over de stand van zaken van bilaterale
verdragsonderhandelingen naar het onderhandelingsprogramma voor belastingverdragen dat hij jaarlijks publiceert op
http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/07/11/onderhandelingen-belastingverdragen-in-2014.html.
De minister van Buitenlandse Zaken verstrekt de Tweede Kamer periodiek een lijst van in onderhandeling zijnde ontwerpverdragen, waaronder bilaterale belastingverdragen. De meest recente rapportage verscheen in oktober 2014 (Buitenlandse Zaken,Tweede Kamer, 2014).
De minister van Buitenlandse Zaken legt samen met de staatssecretaris van Financiën belastingverdragen standaard ter goedkeuring aan de Tweede Kamer voor. Zodra een nieuw of gewijzigd belastingverdrag ofdan wel een wijzigingsprotocol is ondertekend, verschijnt een nieuwsbericht op de website van het Rijk.
Hoewel er, zoals uit het voorgaande blijkt, op tal van momenten informatie over het beleid aan het parlement is gegeven, beschikt de Tweede Kamer niet over een geïntegreerd beeld van het Nederlandse fiscale vestigingsbeleid in relatie tot internationale tax planning. Er is nauwelijks eenduidige informatie beschikbaar over de resultaten van het dit beleid met de daarbij behorende geldstromen; een systematische periodieke rapportage ontbreekt.
Conclusie
De bewindspersonen van Financiën, van van Buitenlandse Zaken en voor van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking geven naar aanleiding van onderhandelingen over belastingverdragen en Kamervragen naar aanleiding van perspublicaties en uitgebrachte rapporten op tal van momenten informatie aan het parlement.
Desondanks beschikt de Tweede Kamer niet over een geïntegreerd beeld van het Nederlandse fiscale vestigingsbeleid in relatie tot internationale tax planning; er is nauwelijks eenduidige informatie beschikbaar over de
resultaten van het beleid met de daarbij behorende geldstromen; een systematische overkoepelende periodieke rapportage ontbreekt. 13 De informatie die wel is verstrekt, wijkt niet af van wat wij in ons rapport constateren. De verantwoording aan de regering is vooral een interne aangelegenheid tussen de staatssecretaris, beleidsdirecties en de Belastingdienst. Tijdens ons onderzoek kwamen geen signalen naar voren die aanleiding gaven tot twijfel over de informatievoorziening van aan de staatssecretaris van Financiën door de Belastingdienst.
Aanbeveling
Breng, ter versterking van de informatiepositie van de Tweede Kamer, periodiek een fiscale monitor uit over (het (gebruik van) het fiscale vestigingsklimaat, de gelden die hiermee gemoeid zijn, en het effect van maatregelen die zijn getroffen om oneigenlijk gebruik van fiscale regelgeving en belastingverdragen tegen te gaan.
13 In ons rapport Bestrijden witwassen: stand van zaken 2013 (Algemene Rekenkamer, 2014a) wezen wij eerder op het belang van het verzamelen en analyseren van kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over financiële stromen door Nederland, het uitwisselen van informatie tussen de bestrijding van bij witwassen betrokken partijen en het adequaat informeren van de Tweede Kamer hierover.