In het kader van mijn masterscriptie van de opleiding Orthopedagogiek aan de Universiteit van Amsterdam doe ik momenteel onderzoek naar relaties van leerkrachten met individuele leerlingen. Meer specifiek onderzoek ik of tekeningen van leerlingen over de relatie met hun leerkracht inzicht kunnen bieden in het (impliciete) beeld dat individuele leerlingen van hun leerkracht hebben en hoe dergelijke opvattingen over de relatie samenhangen met de perceptie van de leerkracht over de relatie. Mijn scriptieonderzoek maakt deel uit van een project aan de Universiteit van Amsterdam (onder leiding van dr. M. Zee, dr. D. L. Roorda en dr. H. M. Y. Koomen) waarbinnen onderzoek wordt gedaan naar (problematische) leerkracht- leerlingrelaties en mogelijkheden deze te verbeteren. Via deze weg wil ik u vragen om uw medewerking te verlenen aan dit onderzoek.
Aanleiding en doel van het onderzoek
De afgelopen decennia is er veel bewijs gevonden voor het belang van leerkracht-leerling relaties. Leerkrachten die een gunstige relatie onderhouden met individuele leerlingen, blijken positief bij te dragen aan de motivatie van deze leerlingen, hun betrokkenheid bij leeractiviteiten en hun prestaties in de klas. Veel minder aandacht is er echter voor het beeld dat leerlingen hebben van de relatie met hun leerkracht, terwijl dit beeld in hoge mate kan verschillen van die van de leerkracht. Om inzicht te krijgen in de gevoelens en opvattingen van leerlingen over de leerkracht-leerlingrelatie en na te gaan hoe deze – vaak impliciete – opvattingen het gedrag en de motivatie van leerlingen kunnen beïnvloeden, maken we daarom gebruik van een relatietekeningen. Deze tekeningen van leerlingen kunnen concrete handvatten bieden voor het omgaan met individuele leerlingen en verbeteren van de leerkracht- leerlingrelatie.
Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?
Dit onderzoek wordt verricht onder basisschoolleerlingen (groep zes, zeven en acht) en hun groepsleerkracht(en). In de periode oktober – december 2016 zal een afspraak worden gemaakt voor het afnemen van vragenlijsten en de tekenopdracht bij uw leerlingen. Deze vragenlijsten zullen klassikaal worden afgenomen en tijdens de afname zal een testleider aanwezig zijn. Aan de leerlingen wordt gevraagd een vragenlijst in te vullen over de relatie met hun leerkracht, hun (taak)gedrag en hun betrokkenheid in de klas. Ook maken zij een tekening van henzelf met
de leerkracht. De geschatte tijdsinvestering voor de leerlingen bedraagt ongeveer een halfuur. Ter vergelijking wordt u gevraagd een vragenlijst voor tien willekeurig geselecteerde leerlingen in te vullen over hun gedrag en uw relatie met deze leerlingen. De geschatte tijdsinvestering bedraagt een halfuur. De vragenlijst kunt u invullen via een link die voorafgaande aan het onderzoek per e-mail aan u wordt verzonden. Op deze manier kunt u de lijst binnen een tijdsbestek van twee weken op een zelfgekozen tijdstip invullen.
Hoe wordt er omgegaan met de ingevulde vragenlijst?
Uiteraard worden de verzamelde gegevens vertrouwelijk behandeld. De gegevens zullen niet beschikbaar worden gesteld op een manier die de individuele leerkracht of leerling identificeert. Niemand, buiten de onderzoekster, heeft toegang tot de ruwe data; deze zullen nooit zonder toestemming van de deelnemers aan derden worden verstrekt.
Deelname aan dit onderzoek
Deelname aan dit onderzoek is vrijwillig. De resultaten zullen enkel ten behoeve van onderzoeksdoeleinden gebruikt worden en hebben geen verdere consequenties voor de deelnemers. Indien u meedoet aan dit project kunt u tot 24 uur na het afnemen van de vragenlijsten, zonder opgaaf van redenen, besluiten uw deelname alsnog te staken.
Opbrengsten voor de school
Door het invullen van de vragenlijsten kunt u gestimuleerd worden om te reflecteren op uw handelen en op uw relaties met leerlingen (die al dan niet speciale (onderwijs)behoeften hebben). Als dank voor uw deelname ontvangt de school een kort rapport waarin de belangrijkste onderzoeksresultaten zijn opgenomen.
Ik hoop van harte dat u bereid bent om deel te nemen aan dit onderzoek. Hiervoor kan uw school contact opnemen met Mirjam Masereeuw, tel: 06-42 86 53 24, e-mail: mirjammas@gmail.com. Voor eventuele klachten over dit onderzoek kunt u zich richten tot het lid van de Commissie Ethiek van de afdeling Pedagogiek, Onderwijskunde en Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam, mw. dr. T. van Zuijen (e-mail: t.l.vanzuijen@uva.nl, Postbus 15780, 1001 NG Amsterdam).
Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking. Met vriendelijke groet,
Mirjam Masereeuw
orthopedagoog in opleiding Onder supervisie van
Dr. M. Zee en dr. D. L. Roorda Universiteit van Amsterdam
Informed consent
• Ik heb de informatie voor de deelnemer aan het onderzoek gelezen. Ik kon aanvullende vragen stellen. Mijn vragen zijn afdoende beantwoord. Ik had genoeg tijd om te beslissen of ik meedoe.
• Ik weet dat meedoen geheel vrijwillig is. Ik weet dat ik op ieder moment kan beslissen om toch niet mee te doen. Daarvoor hoef ik geen reden te geven.
• Ik weet dat de hoofdonderzoeker toegang heeft tot het onderzoeksmateriaal en vertrouwelijkheid gegarandeerd is.
• Ik geef toestemming om het onderzoeksmateriaal te gebruiken voor de doelen die in deze informatie(brief) staan.
• Ik geef toestemming om het onderzoeksmateriaal nog maximaal 5 jaar na afloop van dit onderzoek (en, indien van toepassing, een vervolgonderzoek) te bewaren.
• Ik geef toestemming aan de onderzoekers om mij op een later moment te benaderen voor een vervolgonderzoek, deelname daaraan is opnieuw geheel vrijwillig en ik weet dat ik op ieder moment kan beslissen niet aan een vervolgonderzoek mee te willen doen, daarvoor hoef ik geen reden op te geven.
• Ik wil wel / niet (doorstrepen wat niet van toepassing is) geïnformeerd worden over de uiteindelijke uitslag van deze studie.
• Ik geef toestemming voor deelname aan dit onderzoek. Datum : __ / __ / __
Naam proefpersoon: Handtekening:
Formulier Onderzoeker
Ik verklaar hierbij dat ik deze proefpersoon volledig heb geïnformeerd over het in de informatiebrief beschreven onderzoek.
Als er tijdens het onderzoek informatie bekend wordt die de toestemming van de
proefpersoon zou kunnen beïnvloeden, dan breng ik hem/haar daarvan tijdig op de hoogte. Datum: __ / __ / __
Handtekening:
Aanvullende informatie is gegeven door (indien van toepassing): Datum: __ / __ / __
Naam: Functie: Handtekening: