Indicator 3 Bereikbaarheid recreatief groen Streefwaarde:

Iedere Nederlander kan in 2013 op 10 minuten fietsafstand recreëren in het groen

Als nulmeting is onderzocht hoe de situatie anno 2007 is.

Resultaat Nulmeting 2007:

In 2007 kan iedere Nederlander op 10 minuten fietsafstand recreëren in het groen

Dit resultaat is als volgt bereikt.

Openbaar en recreatief bruikbaar groen wordt hier gedefinieerd als de volgende categorieën uit het CBS-bestand Bodemgebruik 2003: park, bos, natte en droge (inclusief strand) natuur, dagrecreatief terrein, (overig) agrarisch gebied (d.w.z. exclusief glastuinbouw). Hierbij is de ondergrens qua oppervlakte per grondgebruikcategorie zoals die in het CBS-bestand Bodemgebruik geldt, aangehouden. Deze is voor alle betreffende categorieën 1 hectare.

Via GIS-techniek is een buffer van 2000 meter rond openbaar recreatief bruikbaar groen gemaakt. Deze 2000 meter is een hemelsbrede benadering van 10 minuten fietsafstand: 15 km/u geeft 2500 meter in 10 minuten, waarbij in de praktijk niet hemelsbreed kan worden gefietst, maar paden en wegen gevolgd moeten worden. In alle gebieden buiten deze buffer wonen dan mensen die volgens de streefwaarde GEEN groen op 10 minuten fietsafstand tot hun beschikking hebben. Voor het achterhalen van dit aantal mensen is het Woning- en Populatiebestand 2006 van het MNP (thans PBL) gehanteerd. Dit is een adressenbestand van Nederland met van elk adres de X- en Y-coördinaat en het gemiddeld aantal inwoners. De werkwijze wordt geïllustreerd in bijgaande kaartbeeld (Figuur 4.1) voor 10 minuten wandelen.

Opmerking bij het resultaat:

Zoals al gezegd kan iedere Nederlander volgens deze berekeningswijze binnen 10 minuten fietsafstand recreëren in het groen. Het resultaat zegt echter niets over de recreatieve druk op het groen. Elke snipper groen (met een oppervlakte van minstens 1 hectare ) is opgenomen in deze berekening. Het aantal mensen dat rond deze snipper woont, kan zeer groot zijn. En als voor veel van deze mensen de betreffende snipper het enige groen binnen de gehanteerde normafstand is, dan zou de recreatieve druk op dit groen wel eens extreem groot kunnen zijn.5

Bij de streefwaarde is niet om een uitsplitsing naar type gemeente gevraagd. Ter wille van de vergelijkbaarheid met de eerdere effectindicatoren voor recreatie worden de resultaten voor de negen gemeenten in de Randstad, voor de 22 resterende G31-gemeenten en voor de G31gemeenten als totaal en overig Nederland tevens in deze notitie gepresenteerd. Tussen de gemeenten kunnen grote verschillen bestaan. Dit wordt echter niet in deze notitie gerapporteerd.

Een verdere uitsplitsing naar Randstad, G22, en G31 leveren de volgende resultaten:

Iedere Randstedeling kan in 2007 op 10 minuten fietsafstand recreëren in het groen Iedere G31-inwoner kan in 2007 op 10 minuten fietsafstand recreëren in het groen

5 _{Het model AVANAR geeft meer inzicht in de per inwonerbeschikbare groene recreatiemogelijkheden} (en een eventueel tekort hieraan), omdat het aanbod (dus het aantal ha groen), via de recreatieve opvangcapaciteit van het groen, gerelateerd wordt aan de omvang van de lokale vraag.

Bij de streefwaarde is ook niet om een uitsplitsing naar type gebied gevraagd. Toch levert dit wel interessante gegevens op. In plaats van over ”groen” te spreken, is dit “groen” gesplitst in:

• Agrarisch groen en

• Natuurlijk groen (bos, park, droge en natte natuur en recreatiegebied).

Bos, park, droge en natte natuur en recreatiegebied zijn hierbij als één categorie samengevoegd onder de noemer natuurlijk groen.

Figuur 4.1 Voorbeeld van bereikbaarheid van groen bij 10 minuten wandelen in Den Haag

Resultaat Nulmeting fietsen type groen 2007:

In 2007 kan 4% van alle Nederlanders NIET op 10 minuten fietsafstand het agrarisch groen bereiken. Dit zijn ruim 600.000 Nederlanders.

In 2007 kan 0,3% van alle Nederlanders NIET op 10 minuten fietsafstand natuurlijk groen bereiken. Dit zijn ruim 45.000 Nederlanders.

Snipper groen waar veel Hagenaars gebruik van moeten maken, aangezien er geen ander groen op 10 minuten wandelen aanwezig is.

Gebied waar mensen wonen die een groen gebied niet binnen 10 minuten wandelen kunnen bereiken

Uit tabel 4.11 blijkt dat van alle Nederlanders die niet binnen 10 minuten fietsen het agrarisch groen kunnen bereiken, 95% in de Randstad woont. Voor alle G31-gemeenten is dit 98%. Opvallend is dat de Randstadgemeenten het in verhouding tot de andere groepen gemeenten het relatief beter doen met betrekking tot natuurlijk groen(dat ook stadsparken en plantsoenen vanaf 1 hectare omvat). Iedere Randstedeling kan binnen 10 minuten fietsen natuurlijk groen bereiken, terwijl 0,1% van de bevolking van de G22 dit niet kan. Overigens betreft dit maar 4 steden (voornamelijk inwoners uit Leeuwarden, maar ook een paar uit Lelystad, Zwolle en Groningen).

Tabel 4.11 Aantal inwoners dat niet binnen 10 minuten fietsen kan recreëren in agrarisch of natuurlijk groen per groep van gemeenten

Zonder agrarisch groen binnen fietsbereik

Zonder natuurlijk groen binnen fietsbereik Groep

gemeenten

Totale aantal

inwoners Aantal % van

eigen inwon. % van inwon. zonder Aantal % van eigen inwon. % van inwon. zonder Randstad 9 2.586.010 583.605 22,6 95 0 0 0 G22 2.585.242 17.942 0,7 3 1.483 0,1 3 G31 5.171.252 601.547 11,6 98 1.483 0,0 3 Nederland 16.392.301 615.137 3,8 45.797 0,3

Uit tabel 4.11 blijkt dat bijna 23% van alle Randstedelingen niet binnen 10 minuten fietsen het agrarisch groen kan bereiken. Voor de G22 is dit beduidend lager, namelijk nog geen 1%.Voor de G31 als totaal is dit bijna 12%.

De categorie “Natuurlijk groen” kan nog opgesplitst worden in parken, bossen, droge natuur, natte natuur en recreatiegebied. Tabel 4.12 laat zien wat dan de resultaten zijn. Hierbij moet bedacht worden dat alleen als geen van de subcategorieën “Natuurlijk groen” binnen het 10 minuten fietsbereik ligt, men voor de categorie “Natuurlijk groen” als geheel negatief scoort.

Tabel 4.12 Verdeling (%) van de eigen inwoners per groep van gemeenten die niet binnen 10 minuten fietsen een type natuurlijk groen kunnen bereiken

Groep gemeenten

Bos Park Droge natuur Natte

natuur Recreatie- gebied Randstad 9 17,7 0,1 92,1 74,4 34,8 G22 4,0 1,6 77,5 73,7 50,6 G31 10,8 0,9 84,8 74,1 42,7 Nederland 7 8 65 57 49

Bijna 18% van de Randstedelingen kan niet binnen 10 minuten fietsen een bos bereiken. De bereikbaarheid van parken is redelijk goed voor de Randstedeling. Slechts 0,1% kan niet binnen 10 minuten fietsen een park bereiken. De Randstad doet het hier beter dan Nederland en de overige G22. Bijna 35% van de Randstedelingen kan niet binnen 10 minuten fietsen een recreatiegebied bereiken. Voor Nederland als geheel is de situatie minder goed, namelijk 49%.

4% van de inwoners van de overige G22 kan niet binnen 10 minuten fietsen een bos bereiken. De bereikbaarheid van parken is in de G22 beter, maar in verhouding tot de Randstad minder. Bijna 2% kan niet binnen 10 minuten fietsen een park bereiken. De bereikbaarheid van een recreatiegebied per fiets is voor de G22 minder dan voor de Randstad en zelfs minder in verhouding tot geheel Nederland. Bijna 51% van de G22-inwoners kan niet binnen 10 minuten fietsen een recreatiegebied bereiken.

Wandelbereikbaarheid recreatief groen

Beleidsmatig is het tevens interessant om te achterhalen hoeveel mensen niet binnen een buffer van 500 meter rond openbaar recreatief bruikbaar groen woonachtig zijn. Deze 500 meter is een hemelsbrede benadering van 10 minuten loopafstand: 4 km/u geeft 667 meter in 10 minuten, waarbij in de praktijk niet hemelsbreed gewandeld kan worden, maar paden en wegen gevolgd moeten worden. Openbaar en recreatief bruikbaar groen is op dezelfde wijze gedefinieerd als bij de fietsafstand.

Resultaat Nulmeting wandelen 2007:

In 2007 kan 4% van alle Nederlanders NIET op 10 minuten wandelafstand recreëren in het groen. Dit zijn bijna 700.000 Nederlanders.

Van deze 700.000 Nederlanders woont 55% in de 9 Randstadgemeenten en 25% in de G22. Van deze 700.000 Nederlanders woont dus 80% in een G31-gemeente (Tabel 4.13).

Tabel 4.13 Aantal (percentage) inwoners dat niet binnen 10 minuten wandelen kan recreëren in het groen per groep van gemeenten.

Inwoners (N) Percentage

Groep

gemeenten Totaal Zonder groen Van eigen

inwoners Van Nederlanders zonder groen Randstad 9 2.586.010 386.689 15 55 G22 2.585.242 171.335 7 25 G31 5.171.252 558.024 11 80 Nederland 16.392.301 699.208 4

Uit tabel 4.13 blijkt verder dat 15% van de inwoners uit de Randstadgemeenten niet binnen 10 minuten wandelen “groen” kan bereiken. Voor alle G31-gemeenten is dit 11%.

Literatuur nulmeting Recreatie

ABF Research (2006). Onderzoeksdocumentatie WoON-module Sociaal-Fysiek. r2006-0068BB Delft: ABF Research.

Crommentuijn, L.E.M., Farjon, J.M.J., Dekker, C. den, Wulp, N. van der (2007). Belevingswaardenmonitor Nota Ruimte 2006; nulmeting landschap en groen in en om de stad. MNP publicatienr. 500073001. Bilthoven: Milieu- en Natuurplanbureau.

Goossen, C.M. & S. de Vries, 2005. Beschrijving recreatie-indicatoren. Monitoring en Evaluatie Agenda Vitaal Platteland. Werkdocument 5. Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu. Wageningen. Alterra, Wageningen

5

Landschap

5.1 Factsheet

ALGEMENE

BELEIDSDOELSTELLING

Behoud en versterking van het landschap door:

• Behoud en versterking van de identiteit, diversiteit en belevingswaarde,

cultuurhistorisch en ecologische waarden

• Ontwikkeling van (inter)nationaal unieke kenmerkende landschappen • Versterking van de ruimtelijke kwaliteit

STREEFWAARDE In 2020 wordt het Nederlandse landschap gewaardeerd met gemiddeld een 8. De

nationale landschappen zijn in deze waardering meegenomen en zullen ook in 2020 significant hoger gewaardeerd worden dan de rest van Nederland

EFFECTINDICATOR(EN) Beleving Kwaliteit Landschap