Illegaal verblijf na afloop au-pairschap

Er zijn signalen dat een aantal au pairs na het aflopen van hun verblijfsvergunning met de beperking ‘verblijf als au pair’, die verleend wordt voor maximaal één jaar, in Nederland blijven en hun au-pairwerkzaamheden voortzetten. Deze jongeren vallen na dit jaar niet meer onder de au-pairregeling en werken en verblijven illegaal in Nederland.11 Het is niet bekend om welke aantallen het hierbij gaat.

Gedurende het onderzoek is gesproken met een klein aantal Filipijnse vrouwen dat als au pair naar Nederland kwam en na afloop van het au-pairjaar Nederland niet verlaten heeft. Deze voormalige au pairs zagen hun komst naar Nederland als een

verblijfs-investering in een toekomst in Europa of Noord-Amerika. Hiervoor betaalden zij vaak grote bedragen aan bemiddelingsbureaus. Zo vertelt een respondent die vier jaar geleden als au pair naar Nederland kwam en sinds drie jaar als

ongedocumenteerde kinderverzorgster en huishoudelijk hulp werkt:

'Actually, I wanted to apply for a visa to go to Canada as a caregiver but they told me I would have a better chance if I first got experience. So I thought if I go to the Netherlands as an au pair then I will apply for Canada. But unfortunately-it’s hard you know. I paid more than 100 000 pesos before coming here. The money you earn as an au pair is not enough to repay this amount. I cannot go back but I cannot move on to Canada.’

De respondenten die na afloop van hun verblijfsvergunning met als doel au pair in Nederland zijn gebleven identificeren zichzelf nog steeds als au pair ook al vallen zij niet langer onder de regeling. Zij werken in een enkel geval nog steeds bij het gezin waar zij ooit als au pair verbleven of hebben via via één (of een aantal) gezinnen gevonden waarbij zij werken. Zij zeggen in de huidige situatie meer geld te krijgen dan als au pair (circa € 700 per maand) maar wonen niet altijd in huis bij de familie waarvoor zij arbeid verrichten. Deze voormalige au pairs zijn zich ervan bewust dat wat zij doen officieel niet mag maar zien geen alternatief; zij mogen geen baan zoeken op de reguliere arbeidsmarkt, geen studie volgen, niet verder migreren en zien geen kansen voor zichzelf op de Filipijnse arbeidsmarkt.

‘If you have no papers you cannot apply for a company, it’s just cleaning, babysitting. I wish I could work in a home for the aged, legally.’

‘I also applied for Canada after my contract with my first family. But then, after a few moths my visa was denied. So, and then....because I still owed a lot of money in the Philippines I decided to stay rather than to go back because I did not know what to do with the money I owe. I know it is also difficult to stay here illegally, because they said it is really...But then, I also said, maybe I’ll just do it because I cannot do anything else. And then the friend of my aunt knows some-body who is looking for someone. They needed someone because they were having a baby in two weeks. They couldn’t get an au pair because of one paper or something....And she recommended me. And luckily the family liked me; they let me try for two weeks and then said if you like it here, if you are comfortable here, you should work here, cause we are really comfortable with you, we really like you. So I stayed here until now. They say they are lucky with me and I am lucky with them.’

In dit individuele geval lijken zowel het gastgezin als de voormalige au pair tevreden met de situatie. Mochten er echter toch problemen optreden dan heeft de ongedocu-menteerde au pair in dit geval minder mogelijkheden om een klacht in te dienen. Het bemiddelingsbureau is buiten beeld en de au pair geeft zelf aan dat zij als ‘overstayer’ geen contact kan opnemen met de IND.

4.5 Conclusies

Ervaringen van au pairs lopen sterk uiteen maar zijn over het algemeen als positief te kenmerken. Au pairs geven aan veel over Nederland te leren, zich thuis te voelen binnen het gezin en veel levenservaring op te doen. Het merendeel van de au pairs geeft aan dat hun verwachtingen voorafgaand aan de komst naar Nederland

eenkomen met hun ervaringen of dat hun ervaringen hun verwachtingen zelfs over-treffen. Wel is het zo dat veel au pairs (50%) aangeven meer dan 30 uur per week kwijt te zijn aan taken binnen het gastgezin en dat bijna de helft van de au pairs ook huishoudelijke taken uitvoert die als zwaar geclassificeerd kunnen worden. Gastgezinnen kiezen voor een au pair als ondersteuning bij de verzorging en opvang van (jonge) kinderen. Zij zijn over het algemeen tevreden met hun keuze voor een au pair. In de incidentele gevallen waarin zich problemen voordoen hangt dit samen met het ontbreken van een persoonlijke klik of met uiteenlopende verwachtingen tussen gastgezin en au pair.

Volgens de meerderheid van de gastgezinnen besteden au pairs niet meer dan 30 uur per week aan taken. De discrepantie tussen opgegeven uren door gastgezinnen en au pairs kan een verschil in perceptie zijn tussen wat telt als ‘taken’ tussen au pairs en gastgezinnen. Het kan ook zijn dat gastgezinnen het niet sociaal wenselijk vinden meer dan 30 uur aan te geven op deze vraag.

Uit dit onderzoek komen geen aanwijzingen naar voren dat in Nederland mensen-handel plaatsvindt in relatie tot het au-pairschap. Zo geven alle 129 au pairs aan hun paspoort zelf in bezit te hebben, hun zakgeld zelf te beheren en zich niet be-perkt te voelen in hun bewegingsvrijheid.

5 Bemiddeling

In dit hoofdstuk wordt de werkwijze van au-pairbemiddelingsbureaus beschreven. Ook komen de ervaringen van au pairs en gastgezinnen met bemiddelingsbureaus aan bod. De bevindingen in dit hoofdstuk zijn gebaseerd op een inventarisatie van websites van au-pairbemiddelingsbureaus, interviews met medewerkers van bemid-delingsbureaus en op de kwalitatieve en kwantitatieve informatie verkregen van au pairs en gastgezinnen.