Doe die Duvele zagen2daernaren Dat zy aldus bespottet waren, 2015 Doe riepen zi te samene gereede
Alle die hellesche quaethede, Ende koren onder hem allen daer Enen procureere scalck ende zwaer, Die was geheten Masceroen; 2020 Dien wart bevolen al hoer3
doen Ende dat hi soude4varen mede In Onses Heren jegenwordichede, Gelijck dat procureere plegen. Nu mochte ieman zeggen daer tegen, 2025 Hoe een verdoemde hem mochte togen
In die jegenwordicheit des Scheppers ogen, Daerop antworde ick in tween5
saken: Dat eerste mach zijn met spraken By gelijcken in enigen dingen, 2030 Dat wy mogen zeggen zonderlingen,
Alse van boven tote beneden,
Es6dat al in ons Heren jegenwordicheden. Die ander es6
, zijt zeker des, Die pine, die in den Duvelen es, 2035 Dat die van hem niet gaet in scijn
Sy en blivet met hem waer zi zijn Gelijck dat die zieke7niet hevet baet8 Al waer hy in koniuckleker9staet8 Sine pine en waer des miure niet; 2040 Aldus es dat met den Duvele, nu ziet
Waer dat ze God gehenget te syne, Altoes volget hem na hoer pyne. Ende dit was die eerste procureere met, Dien die Duvele nu hebben geset,
2045 Die vor niet en was, maer na desen stonden Hevet men procureere altoes gevonden. 1 spreken 2 zegen 3 er 4 se solden 5 twen 6 is 6 is 7 zeke 8 bat, stat 9 enen k. 8 bat, stat
Dese procureere treckede sonder beiden In die jegenwordicheit Godes, ende zeide10 ‘Oschepper, ende aller dinge gerechtecheit, 2050 Ick ben procureere alre quaetheit
Van der Hellen, dy moet genoegen des, Want dy van der Gerechticheit angeboren es5
My te hoeren, alse bode der Hellen’. Onse Here antworde den fellen: 2055 ‘Bistu procureere, toge dine brieve nu’.
Masceroen zeide: ‘ick wille eer iu Bevroeden op een punte wel hoge, Die roert die gene11al onse vermoge Die in der Hellen zijn12
, ende op dat 2060 Beziet onse procuracie nu ter stat’.
Onse Here sprack: ‘hier vormaels wal So kende ick dyne scalcheit al, Ende onderwint in nu niet, gy, Met uwen woerden te leidene my; 2065 Want du en heves hier gene perty
Jegen my, dat duncket my; Nu toge dyne procuracie al hier, Of men sal dy wtwerpen scier’. Dese ontsach den rechter doer das 2070 Ombe dat hy des onwillech was;
Dus toende hy die procuracie, zijn teken13 Daer wy af gemeenleke spreken,
Dat herde wel gedichtet was dan, Dat daer niet te beterne was an. 2075 Doe zeide Onse Here: ‘wiltu iet14
spreken, So spreeck vaste op dijn teken’.
Die viant clagede ende antworde mede Als een procureere van zijnre heerlichede: ‘Want ick, ende degene daer ick voer spreke, 2080 Hebben gehat wel ende stilleke15
,
Ja, by ongeëndeden tyden, sonder verlaten, Ende alle gescrevene achter gelaten, Alse in rasten te hebbene mede Te pinene ende te tormenten gerede 2085 Ende te berechtene, al onse Helle duere,
Alle menschelike creatuere; Ende nu niewinge es achtergelaten Alle rechte ende alle baten
Ende negene16partye es geropen daertoe17, 2090 Ende wy zijn berovet, wie en weten hoe17
, Met crachte van onser hebbinge nu; Dat clagewy wenende voor in; Waerby of dy genoege onse elage, 10 zegede
5 twen 11 de bene
12 sint. In de bewerking bij Snellaert (Nederlandsche Gedichten uit de 14e eeuw, enz. bl. 493 en vv) korter en duidelijker: ‘een point, dat al onse Helle ouert’ (lees: ruert)
13 teiken 14 wultu icht 15 ontellike 16 en geyne 17 to, wo. 17 to, wo.
Ende du beriepes tenen zekeren dage, 2095 Dat menscheleke geslechte te komene zaen,
21
Want ick eerst toge, dat men ons es Sculdech te doene restoer van des, Van den zielen volcomeleke mede, 2100 Die in den Hemele zijn, ende gerede,
Die in Purgatorien nu zijn genomen Entie1
voer hem waren, ende na hem komen, Ende hoer kinder, ende tot desen
Al dat van hem geboren sal wesen’. 2105 Onse Here sprack: ‘ick hore wel dy,
Du begeres enen dach daer by’. Die procureere antworde daernaer: ‘Die zake is groete ende anxtlike2zwaer, Ende oeck ontfermelike in allen hove, 2110 Gelijck ener sake van groten rove;
Ende ombe dit begcer ick dy haeste daertoe Men legge den dach morgene vroe’. Doe sprack Onse Here ende zeide3
: ‘Sone des viants ende alre quaetheide, 2115 Verdomede scalck, al vallende onwaerde
Hevestn gemeten tusscen hemel ende aerde, Ick legge dy dach alse procureere gerede,
Ende den menscheliken geslechte te komene mede Vor mi als tot enen zekeren dage
2120 Alse in den heilgen vrydage, Op den welcken ick gecrucet was’. Masceroen antworde te hant na das: ‘Dien dach ick niet ontfangen sal Want dien dach viert men overal’. 2125 Onse Here sprack: ‘ick makede dat recht
Ende ick latet hierop nu ende echt; O, Gabriel, roep des menschen diet
Dat zi komen tesen dage; en komen si4niet, Men sal voert dat recht doen scinen’. 2130 Doe keerde die viant te hant totten sinen,
Ende toende sinen gesellen dese dinge, Dat zi hem bedroevedenonderlinge, Want zi zagen wel in dat5,
Dat hem die rechter was gehat6
2135 Doe sprack Lucifer te dier stat: ‘En ontsiet iu niet dor dat
Men zecht Cristus Gerechticheit wesen, Dat valsch is, duncket my in desen; Want hi es gerecht, zo sullen wy dan 2140 Onse sake behouden, ende proeven voertan
Wt sijns selves monde, zijt seker des, Dat hy niet Gerechticheit en es, Ende du zals weder ten dage varen’. Masceroen zeide: ‘ick hadde liever twaren 2145 Hier met iu werden gepynet voerwaer,
1 Unde de 2 engestlike 3 zegede 4 kometse 5 daz
Dan weder te gane voer hem daer, Daer alle blijtscap is van vrouden7, Ende daer ick niet af mach vervrouden7
, Maer meer my bedroeven hierby 2150 Ombe hoer blijtscap die niet8
mach in my; Maer ick moet gehoersaem wesen, Ende oeck doen dat staet te desen.
Op den dage, die daer geset was, Quam Mascheroen, sijt zeker das, 2155 Recht in den dageraet, ende ginck
In eenen winkel na die dinck In dat pleidoen, want hi wiste dat Wel, dat des eyschers stat
Eerst ende gestadiger moet wesen, 2160 Dan die men eyschet tot desen;
Ende daerombe quam hi vroe, God weet, Ende hadde beide sine oren gereet Ende sine ogen opgedaen oeck wyde, Ombe te hoerne ende ziene9
in elke zyde; 2165 Ende doe t den middage begonste10
naken Quam Masceroen voert met sinen saken In die jegenwordicheit Godes, ende zeide: ‘Heilge vader! ick quam voer ende nae11beide;
Nu doe my recht, ick beide te lanck’. 2170 Doe zeide Cristus: ‘Duvel, nu ganck, Want al dese dach ten rechte staet’. Doe keerde hy weder ten12
winckel, die quaet. Ontrent13Vespertyde gafhy doe wt hede?’ Enen vreesliken, gruweliken geluet, 2175 Ende sprack: ‘God, waer es Dyne
gerechtic-Onse Here antworde hem ter stede: ‘Ja, en zeide ick dy niet, vule quaet, Dat al dese dach ten rechte gaet?’
Doe keerde hy weder in den winckel daer, 2180 Ende wachtede bet der nacht wel naer;
Doe riep hy: ‘waer es die gerechtichede? Si gebreket my in den Hemel mede’. Onse Here daden14
doe roepen voert; Doe sprack Masceroen dese woert: 2185 ‘Al desen dach heb ick gebeit
In dat rike der Gerechticheyt, Ende en vonde gene gerechtichede’. Onse Here antworde daer ter stede Masceroene, ende zeide: ‘nu zie, 2190 Wat du eyschende bist hierby’.
7 vroyden, vervrouwen 7 vroyden, vervrouwen 8 de nicht 9 to zene 10 begunde 11 unde noch 12 in sinen 13 omtrint 14 dede ene.
22
Masceroen zeide: ‘die sitacie siet, Want al dat menschelike diet Hier is gedaget tantwordene my Alse procureere, merket waerby, 2195 Is hier ieman die daertoe hoert,
Dat hi vor alle menschen komen wil voert?’ Ende nyeman en quam te desen doene. Doe sprack Onse Here tot Maseeroene: ‘Wat wilstu dat men nu doe echt?’ 2200 ‘Ick begeer, Here, een gemene recht,
Dat men eleken sculdech te doene es, Ende ick begeer oeck letteren1
des, Dat alle menschen waren voer dy Gedaget, hier tantwordene my,
2205 Ende ick hebbe den dach al wt gewacht, Ende nyeman en quam hier van hoere2macht,
Ende ombe dit begeer ick vorwaert nu wesen, Ende eysche myne letter van desen’.
Doe woude3
Onse Here met desen dingen 2210 Meer voertgaen met effeningen,
Dan hy woude met gerechticheden; Hy wiste wel Masceroens doen ende zeden. ‘Du’, zeide hy, ‘die vele weets4ende heves gehoert, Du weets4wel, dat bewilen voert
2215 Een recht gaet tusscen tween partien, Ende bewilen in effeningen belien, Also alset hem duncket best; Want ick nu wille, dat zij gevest Alle dese stucke in effeningen,
2220 Ende wil den dach tot morgen verlengen In denselven punte, dat huden was, Tot primetijt durende, zijt seker das’. Dus stont op Onse Here daer naer, Ende Masceroen ginck totten sinen daer, 2225 Ende vertellede dit sinen gesellen,
Die dat zwaerlicke verdroegen in der Hellen; Ende Lucifer sprack tot hem saen:
‘Du zals morgen weder gaen
Totter rechter uren’; ende also houde5
2230 Leerde hy wat hy zeggen zoude5
.