In den aanvang was hij... boer.
Vast in zijne aarde geworteld had hij nog z'n aard op God's platteland.
Eere-lijk ging hij nog op... klompen.
Eere-lijk verheugde hij zich nog immer in het vóór-recht van zijn hóór-reclit naar de Heeren-van-den-Lande: hoog schatte hij nog dit privilege als on-mond-ige hóór-ige vol ge-hóór en ge-hóór-zaam zijn oor bij Hen te luisteren te mogen leggen, en. ge-zeg-gelijk was hij nog altijd zoo zeer van ont-zag voor Hun Ge-zag vervuld, dat hij door aan Hun lippen te hangen zoo een-en-al-oor pleegde te luisteren, dat Zij konden fluisteren. Zij-Zelf trouwens ook, deze Heeren-van-den-Lande, Zij pleegden op Hunne beurt te hóóren naar den Graaf of Hertog, Wien Zij bij aanvaarding der Heer-schap
pij in Hunne Heer-lijikhedan van Vader op Zoon „hulde en man
schap" beloofden en bewezen. Eene schoone Vrede-volle Orde heersichte er aldus zelfs in HOLLAND's en VLAANDEREN's graaf
schappen, maar zekerlijk in BRABANT's Hertogdom, gansch an
ders als in 't wild-vrij-postiger FRIESLAND, waar graaf of Hertog overbodig werd geacht, zoodat hier dam ook iedere Orde ontbrak en onderlinge weinig welriekende twisten, als die tusschen Schie-ringers en Vetkooper®, schering en inslag en aan de „orde"
van den dag waren... b)
Eere-lijk bebouwde hij echter als boer nog altijd zijne aarde, zoo-alsi zijne Heeren eere-lij.k over hem heer-schten: Mis- en ver-leiders betoonde hij nog geene volg-zaamheid.
En Eere-lijk ook pleegden zij nog gezamenlijk, Heer en boer, boer en Heer, hun weerwraak te nemen op alle ten hunnen koste gepleegde on-eere-lijkheid der ...,,jutjes"-uit-de-stad: Na in God s Kerk gemeenschappelijk de Mis ge-hóórd te hebbeni sloegeinl zij dan buiten, maar toch dicht bij die Kerk op hun Ker(k)missen beurte
lings om 't hardst op den... „Kop van Jut"!
Plots verwerd hij toen van boer tot... burger-man.
Op 't mis- en ver-leidelijk lokkend geroep der stads-jutjes:
„Stadslucht maakt vrij"(-postig) was 't hem in den bol geslagen:
naar de stad was ie gerénd!
Ontworteld aam zijne aarde stond hij daar nu plots als n ont
aarde boer, als... burger-man, op de stadskeien.
On-eere-lijk als alle burger-lieden poogde hij nu op de...
schoe-nen-der-Heeren-van-den-Lande te gaan en op Hunnen voet te le
ven. Tevergeefs!
On-eere-lijik ais iedere burger-man matigde hij zich nu ook maar, met minachting zijn kostbaar vóór- en hóór-rechtelijk privilege prijs gevend, zélf... Ge-zag aan: Vrij-postig en onge-zeg-gelijk werd hij thans, nu zijn ont-zag Voor de Heeren-van-den-Lande rampspoe-diglijik te loor ging. Tot zlijn schade, tot zijn schande! Want wie niet meer hóóren wilde, dra ging hij nu... voelen:
Al spoedig toch liet hij zich in 't stadje door mis-leiders vér-leiden de on-eere-lijkheid op de spits te gaan drijven; als vrijwel elke burger-man — zijn boeren-schop had ook hij ten platten Lande achtergelaten — poogde hij zich namelijk te vestigen als... KOOP
MAN. Op deze wijze verdween echter alleen bij den aller-on-eere-lijiksten 't eere-Iijke eelt van de handen: als „fabrikant" of „indus
trieel", „reeder" of „handelaar", kortom... als „captain of in-dustry or trade", of, erger nog, als... „bank(roet)ier" dan wel als
„jurisif'-jodist, ontaardde hij dan inmiddels echter zélf tot arglis-ligen... JUT, hij, de Eere-lijke boer van voorheen!
Maar treurend om 's boeren ver-burger-ende versteedsching bleef op den Lande nog immer zijn voormalige Heer achter, die ook zonder boerenhulp in alle Ridderlijke Eere-lijkheid, als er weer 'ns Ker(k)mis gevierd werd, derf... „Kop van Jut" behameren blééf .. nü zelfs met verdubbelde kracht... en op gevaar af zijn vroegeren .kermisgezel te raken, dem... in-burger-koopman-jut-ver-keerden-eerlijken-boer-van-weleer!
Oisterwijk (N.B.), Zomermaand 1937.
Segher van Loven, (alias: Tijl de Brabander Wei-raak,maar-niet-licht-geraakt!)
a) De BURGER-MAN werd hier in zijn historischen verwordingsgang geschetst als overigens vrijwel overbodige aanvulling op de in „ARISTO-"
van dit creatuur gepraesteerde typeeringen !
b) Ook nog een ander gemis deed zich in FRIESLAND gevoelen ten ge
volge van 't ontbreken van een GRAVELIJK of HERTOGELIJK HOF: de eigen-FRIESCHE... HOFFELIJKHEID bleef fatalerwijze in eene... heere-boerenhofstedelijkheld steken!
Ook 't kunstige „VENDELEN" ontbreekt dientengevolge in FRIESLAND's folkore: Door gapende aanschouwing en aapsgewijze nabootsing der meer verfijnde tournooisoelen van HERTOG en HEEREN konden daarentegen BRABANT s hoorigen althans eenige bedrevenheid in dit en ander soort spe
len zich eigen maken.
OPEN BRIEF AAN ZIJNE EXCELLENTIE PROF. DR. IR. H.GELISSEN T.
fMinister van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
Excellentie,
Nóg torsen Uwe schouders het ambt, dat 'n tweetal Uwer voor
gangers in het nu-demissionaire Kabinet reeds te zwaar werd, nóg is 't nu dus juist nog tijd voor een Uwe laatste loodjes verlichtend genoegelijk onderhoud over EIGEN BELANG — GEMEENEBEST, KOOPMAN — STAATSMAN en... BOURGEOIS — GENT1L-HOMME!
In Uw antwoord toch op de schriftelijke vragen, destijds in de He Kamer der Staten-Generaal tot U gericht door het Lid, SMEENK, wildet Gij Uw afwijzend standpunt in zake de verbindendverkla
ring van het Omitwerp-Bindend-Besluit ter saneering onzer Neder-landsche BAKSTEEN-NIJVERHEID stutten met behulp eener ver
wijzing naar de — volgens Uwe eigene woorden — „in 't verleden door de steenbakkers gemaakte FOUTEN, welker nadeelige ge
volgen zij mu op den consument zouden willen afwentelen".
„FOUTEN", Excellentie, zouden er dus, naar UW zooeven weer
gegeven oordeel, door deze steenbakkers gemaakt zijn.
„FOUTEN", waarvan Gij liet doorschemeren de voornaamste te achten, eene al te OVERDADIGE KAPI TAAL-INVESTEERING in dezen tak van bedrijf.
Wie, Excellentie, wie zou 't in dezen met U niet eens kunnen zijn?
Maar, Excellentie, wie — wie dan toch wel — was bij deze licht
zinnige en kortzichtige óver-belegging wel de meest vooraanstaan
de MIS- en VER-leider? Door wien werd al deze WAN-orde dan toch wel voornamelijk gesticht? Was deze „FOUTEN -maker een ORDE-lievend LEIDER van FASCISTEN huize?
Neen, Excellentie, hij was — ontstelt U niet, maar houdt U zich toch voor alle zekerheid goed vast! — hij was n.1.... UW... genoot ... in eene overigens... hoogheilige, sacrosancte „Partij !
Ach, neen, nimmer was hij lid van het wat al te kwalijk naar fascisme riekende „NATIONAAL HERSTEL", hetwelk trouwens door U-ZELF... te rechter tijd verlaten werd. Als hoogbegaafde meendet (of waandet?) Gij U immers wel de weelde eener karak
terlenigheid te mogen veroorloven door, dit „NATIONAAL HER
STEL" ON-trouw wordend, 't als springplanksken te beiziigen om via (eene terugkeer naar) de zich R. K. heetende STAA TS-PAR TIJ lichter onder den... steek ons aller welzijn te kunnen behartigeiru!
Ja, Excellentie, juist van deze als alle onkruid
eeuwig-onvergan-kelijke Katholieke, sacrosancte en hoogheilige Staats-Partij was de... door U-ZELF .,FOUTEN"-maker geheetene ook een lid, UW...
méde-lid!
Vreeselijk, Excellentie, gedurende meer darni een decennium was 't deze-zelfde... „FOUTEN"-maker, die voor nauwkeurig dezelf
de, UWE EN ZIJNE R. K. STAATS-PARTIJ zelfs in de... Ie Kamer van ons Pratement zetelde!
En... ook daar stond hij als waarachtig 'n allerminst-SENIEL, wel degelijk 'n SENATORIAAL... „STAATSMAN"... zelfs met be
hulp van het eerbiedwaardig Instituut der Schriftelijke Vragen in de bres voor ons aller... ALGEMEEN WELZIJN, voor ons... GE-MEENE-BEST, maar tevens en tegelijkertijd als... KOOPMAN toch ook weer een heel klein weinig voor de... EIGEN steenoventjes!
Zoo ... „VEELZIJDIG" was nu eenmaal UW genoot iini de R K STAATS-PARTIJ, Excellentie!
Een bewijisi te meer juist dezier „VEELZIJDIGHEID" leverde...
UW Partijgenoot trouwens ook nog die andere maal, toen hij, we
derom als SENATOR — dus niet als KOOPMAN, maar als...
STAATSMAN, Excellentie! — destijds in gruwelijken ernst voor
spelde om een der Deelen-van-ons-Koninkrijk-buiten-Europa, m.n„
de „West", „mir nichts dir nichts", zoo maar 'ns eventjes, als ham-deldie 't zich om 'n ladimkje baksteentjes, te... VERKOOPEN. Te verkwanselen! aan met name de U. S. A. .. in ons ALLER belang, maar toch ook wederom een heel klein weinig in 't ZIJNE als be
zitter eener plantage in deze „West"! Hoe zijn de... „inboorlingen"
toch van dit zóó Staatsmanswijze voorstel destijds ook maar eeni-germate buiten-westen kunnen geraken in dit ons... „buitenge
west ?! Wat toch zou hen of ons 't PRESTIGE-verlies t.g.v. ziulk een verkoop hebben kunnen deren, hoe toch zou deze mercantiele tranactie met het oog op eene zekere Aziatische Grootmogendheid en ons Nieuw-Guinea een gevaarlijk PRECEDENT voor ons IM
PERIUM hebben kunnen beduiden, wat zouden voor onze STAATS-dan wel KOOP-lieden HISTORISCHE banden, die ons met dit in de 18e eeuw MEEST-WINSTGEVENDE deel van ons RIJK ver
binden, kunnen beteekenen, wat de mogelijkheid om nu of in de toekomst van deze „West" gebruik te maken als KOLONISATIE-gebied voor onze óver-bevolking? Want... laten wij niet ook nü de ALUMINIUM-winning uit de aldaar voorhandene BAUXIET-lagen aan... AMERIKANEN over mede „darak" zjj 't feit, dat wij voor deze West nog altijd niet een UWER... ECONOMISCH-TECHNOLOGISCHE INSTITUTEN bezitten?!...
Inmiddels, Excellentie, zult Gij wel in niet meer dan éénen den naam hebben kunnen raden van dezen UWEN genoot in de R. K.
STAATS-PARTIJ, gewezen „SENATOR" en... voormalig MIS- en VER-leider van en stichter van WAN-orde in onzie gansche Neder-landsche Baksteen-Nijverheid! De naam van dezen KOOPMAN én STAATSMAN! Of juister van dezen... koopman-Staatsman, door een MR. P. H. RITTER jun. zoo heerlijk als JAN SAS in zijn „10 DAGEN MINISTER" getypeerd, ook al zou daar dan de held van zijn verhaal, als een uit onze huidige... PSEUDO-democratie voortkomstig... „STAATSMAN ', misschien wel vrijwel in zijn KOOPMANSCHAP en... oubolligheid verstikt geraken ! Vreemd toch, Excellentie, dat uitgerekend deze meest-GENIALE KRAKER onzer vigeerenide PSEUDO-democratie van de historisch aan de orde zijnde fasciste ARISTO-democratie toch ook weer niet ge
diend schijnt te ziijn,: Deze Schepper van „JAN SAS" fungeert im
mers momenteel als Voorzitter van de eertijds door Hem geridicu
liseerde „Eenheid door (pseudo-) Democratie", Afd. Utrecht! In
derdaad: 't GENIE is toch wel degelijk een „vat vol tegenstrijdig
heden" !
Maar... wat nu toch eigenlijk UW... genoot in de... R. K STAATSPARTIJ tot het begaan zijner „FOUTEN" bewoog, vraagt
Gij, Excellentie ?
Zou 't niet zijn, Excellentie, dat door hem als (uit-)bouwer en daarnta verkooper van al te talrijke steenovens, zoo al niet op...
VALSCH-actie's, dan toch op (voor hem „goede")... TRANS-ac-tie's geaasd werd ? 1 Om alduis een meer schijnbaar dan wezenlijk, grooter of kleiner gewin van in ieder geval enkel zeer OOGEN-BLIKKELIJKEN, uiterst-éénmaligen aard slechts te behalen ten koste van de hiermede gepaard gaanide opoffering van de TOE
KOMST vatn het gansche Baksteen-Bedrijf aan 't HEDEN van zijn al of niet-vermeende, persoonlijke voordeel? Deze vraag beamend, Excellentie, zult Gij in Uwe wijze voorzienigheid wel niet enkel meer van „FOUTEN" willen gewagen: Zonder twijfel zult Gij dit in 't EIGEN HEDEN riemeni snijden van 't leer van ANDERER TOEKOMST, dezen ROOFBOUW op de komende generatie's, de
ze onbeschroomde MIS- en VER-leiding, tot een schromelijk WAN-bedrijf, zoo al niet tot een MIS-drijf, van een luchthartig-kortzich-tigen, WAN-orde stichtenden, onverantwoordelijiken opportunist willen bestempelen! Edoch, Excellentie, van niet geheel en al on
deskundige zijde a) werd ook... 't momenteel in demïssionaren staat van ontbinding verkeerende KABINET, waarvan... GIJ-ZELF noa immer deel uitmaakt, van SOORTGELIJK
„OPPORTUNIS-a) MR. VAN DOORN1NCK, oud-Thesaurier-Generaal, in „DE ECONO MIST".
ME" beticht!
Bovendien, Excellentie, 't was... hetzelfde pseudo-democratische, PARLEMENTAIRE stelsel, dat eenerzijds ons DIT KABINET schonk en anderzijds mede aan UWEN al niet minder „OPPOR
TUNISTEN" genoot in de R. K. STAATSPARTIJ als Senator ge
durende meer dan een decennium ons... GEMEENE-BEST toever
trouwde! a)
Uwe afkeuring, Excellentie, strekke zich dus tevens uit over gansch dit nu nog vigeerende, echter lanigziaam maar zeker afster
vende, PSEUDO-democratische REGEER-SYSTEEM!
Zoowel op dit laatste gebied als ter onderhaviger zake eener Ordening in de Baksteen-Nijverheid conformeere zich derhalve UWE toekomstige houding aan die onzer ARISTO-democratem. Ook Uw roep en groet, zij mogen worden:
HEIL 'T DINASO ! HOU ZEE ! REX VAINCRA !
Oisterwijk, 11 Zomermaand 1937.
Segher van Loven.
a) In 1934 werd deze STEEN-Senator tegelijk met 'n ZEEP- en MEEL-dito niet meer herkozen. Te NIJMEGEN woonachtig zong men hun aldaar toe:
O jé, o jé, wat is dat ijs der politiek toch glad, daar liggen we nu gedrieën op ons... g...t, de Zeep, hét Meel, de Steen,
de Zeep, hét Meel, de Steen !
Waar blijft toch bij dit genre volkszang 't heilig ont-zag des volks voor 't „Ge-zag" van dit „Hooge College van Staat" ? Gelukkig maar, dat, nu er voorloopig STEEN, noch MEEL, noch ZEEP meer veil geboden worden, onze SENAAT zich gevrijwaard kan achten tegen de qualificatie: „GRUT-TER1J"! Alhoewel... ofschoon... WOLLEN STOFFEN en de onvermijdelijke MARGARINE, ze zijn er nog immer voorradig en „vertegenwoordigd" in dit deel onzer Volks-Vertegenwoordging... Men stelle zich nu eens even eene...
Klooster-GEMEENSCHAP voor, waarin 't... PROVISORTJE voor... RECTOR zoude spelen: Dan zou óók daar de... ECONOMIE de eerste viool spelen en
t „mens agitat molem" zijn gelding verliezen!
I N H O U D
Blz
Ter inleiding 3 5
„BRABANT", HET DIETSCHE LEIDER-RIJK DER
NEDERLANDEN 7—18
Tot uitgeleide 20 26
Dichtekens 5, 6, 19 en 27
Zijpaadjes (Nootjes). 27 33
„De burger-man" (Aanhangsel I) 34 35
Open Brief (Aanhangsel II) 36 39
Inhoud.