CIB XI Centraal Inkoop Bureau, sectie XI: Ver-
GRIP 4 GRIP opscha- lingsniveau 4: bestrijden
van een grote ramp, waarbij het effectgebied de grenzen van een ge- meente overschrijdt (bijv. grote treinramp waarbij gevaarlijke stof- fen zijn vrijgekomen, met gevaar voor de volksgezondheid. Zeer grote hulpverlening ver- eist. Bovenleiding ruim uitschakelen of comple- te lijn uitschakelen), zie GRIP
gritr grindtrein
grk gebouw (van Pro- Rail Verkeersleiding) aan de De Ruyterkade, Amsterdam
grl groepsleider GRP Groningen Rail- port Exploitatiemaat- schappij bv (in Veen- dam)
GRP geodetische spoormaatvoering (Geo- detic Rail Profiling) GRS General Railway Signal Company (Ameri- kaanse fabrikant, o.m.
van het systeem ATB- EG)
GRS-SSI samenwer- kingsverband tussen de General Railway Signal Company en de Spoor- weg Sein Industrie nv GrT Groenlosche Tram Maatschappij nv (1908- 1922)
grtr groentetrein
GRW grenswachter (bij werkzaamheden aan de railinfra). De schrijfwijze grw wordt ook gebruikt GR(W) gelijkrichter(wa- gen)
GRW/A grenswachter/
afbakening (bij werk- zaamheden aan de rail- infra)
GS gevaarlijke stoffen GS goederenstation GS Gooische Stoom- tramwegmaatschappij nv (1880-1930), daarna:
GoTM, zie aldaar GS-las geconstrueerde elektrische scheidings- las (ook wel isolatielas genoemd) tussen sec- ties in de spoorbaan GSM Geldersche Stoomtramweg-Maat- schappij nv (1881- 1934). De verkorting GSTM werd ook ge- bruikt
GSM Gelderse Streek- vervoer Maatschappij nv (1977-1993; dochter- onderneming van de NS)
GSM aanduiding voor stopmachine (‘Gleis- stopfmaschine’) GS-ME Gevaarlijke Stoffen Meetvoertuig GSM-R Global System for Mobile communica- tion – Rail / GSM for Railways (digitale trein- radio)
GSM-Rail zie GSM-R GSM-R D GSM-R Data (GSM-R voor data servi- ces; automatische trein- gegevens via GSM-R) GSM-R p GSM-R por- tofonie, zie GSM-R GSM-R V GSM-R
Voice (GSM-R voor mondelinge communi- catie, bijv. tussen ma- chinist en treindienst- leider), zie GSM-R Gsp Gleissperrsignal (D)
GSS Gelderse Smal- spoor Stichting (sinds 1984)
gst goederenstation GSTM Geldersche Stoomtramweg-Maat- schappij nv (1881- 1929; daarna GTM, zie aldaar). De verkorting GSM werd ook gebruikt GT Geldersche Tram- wegen nv (1934-1971;
vanaf 1949 alleen bus- bedrijf). De verkorting GTW werd ook gebruikt GT Société du chemin de fer de Gand à Ter- neuzen (1869-1930), exploiteerde de spoorlijn Terneuzen – Sluiskil – Sas van Gent grens;
overgenomen door SGE, zie aldaar GT aanduiding voor open bakwagens (“Grand Tombereau”) GTA Gemeentetram Amsterdam nv (1900- 1943; voortzetting van de Amsterdamsche Om- nibus Maatschappij, zie AOM); in 1943 naams- wijziging in GVBA, zie aldaar
GTAp Gemeentetram Apeldoorn (1919-1923);
voortzetting van de Apeldoornsche Tram- weg-Maatschappij, zie ApTM
GTB geen treinbewe- gingen (geen trein- en rangeerbewegingen toe-
gestaan bij de desbe- treffende werkzaamhe- den)
GTB Gemeentetram Breda (1920-1925) gtbv geld terug bij ver- traging (bep. werkpro- ces van NS Reizigers) GTG Gemeentetram Groningen (1906-1949;
voortzetting van de TGP, zie aldaar). Overi- gens luidde de officiële naam: Trambedrijf der Gemeente Groningen GTI Goederentreinen Inchecken (in de ver- keersleidingsfase kan een vervoerder in dit systeem een goederen- pad bevestigen, verleg- gen of opheffen)
GTM Geldersche Tram- weg-Maatschappij nv (1929-1934; voortzetting van de GSTM, zie al- daar). In 1934 naams- wijziging in GTW, zie al- daar
GTM-CIT Guide du Trafic Marchandises du CIT / CIT Freight Traffic Manual, zie CIT
GTN Gemeentetram Nijmegen (1911-1955) GTO Gemeentetram Oudewater (1906-1931) GTO Gate Turn Off- thyristortechniek (voor de aandrijving van de motoren van DD-IRM interregiomaterieel).
Wordt ook genoemd:
Tractie-installatie GTO gtr goederentrein GTS Gemeentetram Sloten (1918-1921) GTSt Gemeente-Tram- bedrijf Soest (1918- 1925)
GTT-CIV Guide Titres de Transport CIV / CIV Ticket Manual, zie CIV GTU Gemeentelijk Trambedrijf Utrecht (1906-1939, daarna au- tobusbedrijf); voortzet- ting van de UTM, zie aldaar
GTV Gemeentetram Venray (1909-1926) GTV-CIT Guide du Tra- fic Voyageurs du CIT / CIT Passenger Traffic Manual, zie CIT GTVP geplande trein- vrije periode, t.b.v. werk- zaamheden (betekenis zoals gehanteerd door ProRail);
gegarandeerde treinvrije periode, t.b.v. werk- zaamheden (betekenis zoals gehanteerd door IVW)
GTW Geldersche Tramwegen nv (1934- 1971; voortzetting van de GTM, zie aldaar);
vanaf 1949 alleen bus- bedrijf. De verkorting GT werd ook gebruikt GTW Gelenktriebwa- gen (elektrische en die- seltreinstellen, gebouwd door de Zwitserse fabri- kant Stadler, zoals de
‘Velios’ van Veolia en de
‘Spurt’ van Arriva) GTW-CIT Guide du Trafic Wagons du CIT / CIT Wagon Manual, zie CIT
G-type classificatie voor normale gesloten goederenwagens GTZ Gemeentetram Zaltbommel (1910- 1923)
GUP Gegevens Uitwis-
selingsplan (systeem binnen Post21 trein- dienstleiding)
Gv Güterverkehr (D) GVA Gemeente Ver- voerbedrijf Arnhem (1944-1993); voortzet- ting van de GETA, zie aldaar
GVB Gemeentever- voerbedrijf nv (Amster- dam), sinds 2007; voort- zetting van het GVBA, zie aldaar
GVB glijdend variabel blok (volledige cabine- signalering ter vervan- ging van seinen langs de baan. Bij dit systeem wordt de scheiding van treinen dus niet gere- geld op basis van fysiek gedefinieerde blokken) GVBA Gemeentever- voerbedrijf Amsterdam, ook genoemd: GVB Am- sterdam (1943-2007;
voortzetting van de GTA, zie aldaar). Sinds 2007 GVB genoemd, zie aldaar
GVL Gewestelijke Ver- keersleiding (bij de NMBS)
GVM Gelderse Vervoer Maatschappij nv (1993- 1997)
GVS gebruiksvoor- schrift
GVU Gemeentelijk Ver- voerbedrijf Utrecht nv GVZ Güterverkehrszen- trum (D). De container- terminal in Coevorden staat bij de DB en de Bentheimer Eisenbahn bekend als GVZ Coe- vorden
GVZ Coevorden zie GVZ
GW werkplekbeveili- gingsklasse Gegaran- deerde Waarschuwing GW Groepsindeling van de stations voor het Wa- genvervoer (C7531) GW groepswagen (voor het stukgoederenver- voer)
gw grenswaarde (een door ProRail te realise- ren niveau, bijv. in punc- tualiteit of veiligheid) G-Wagen overdekte goederenwagen (“ge- deckter Güterwagen”) Gwg aanduiding voor goederenwagen (“Gü- terwagen”)
GWI Genesee & Wyo- ming, Inc. (goederen- vervoerder op haven- spoorlijnen, die Rotter- dam Rail Feeding heeft overgenomen)
GWSM Geldersch- Westfaalsche Stoom- tram-Maatschappij nv (1905-1930), daarna voortgezet als GWTM, zie aldaar
GWTM Geldersch- Westfaalsche Tramweg- Maatschappij nv (1930- 1954), voorh. GWSM, zie aldaar
GWV Güterwagenvor- schriften (D)
GZR signal relay (sein- relais voor seinbeeld geel of groen)
GZXR Signal Special Exit Relay (seinstuurre- lais voor de keuze geel knipper of beter)
H
H handbediening (be- drijfstoestand CTA) H herfstcriterium (rij- weginstelling bij gladde sporen)
H halt (sein voor zware goederentreinen); sein- beeld van H-sein, zie al- daar
H classificatie voor spe- ciale gesloten goede- renwagens
H wagen voor vervoer van boomstammen (“houtwagen”)
H instructiemotorwagen h herroep rijweg
h geschikt voor vervoer van staalrollen, die dwars op de rijrichting geplaatst worden (in aanduiding voor bep.
goederenwagens) H2 kleine revisie (van treinstellen)
H2+ uitgebreide kleine revisie (van treinstellen), waarbij het treinstel te- vens wordt overgeschil- derd en/of van ATB wordt voorzien H2-revisie zie H2 H3 grote revisie (van treinstellen)
HA Stoomtram Haar- lem–Alkmaar (1896- 1924)
HABD Hot Axle Box Detector
hagt Sp hoofdagent Spoorwegpolitie hahob halfautomati- sche halve-overweg- boominstallatie
haki halfautomatische knipperlichtinstallatie HAL Heavy Axle Load hali halfautomatische
lichtinstallatie voor over- wegen (voorh. havio) haob halfautomatische overpadboominstallatie HART Hazard Area Response Team (van Ambulance Amsterdam;
komt in actie bij chemi- sche, biologische, radio- logische en nucleaire in- cidenten), zie CBRN Hasp Hanzespoorlijn tussen Lelystad en Zwolle (de verkortingen Hl en HZL worden ook gebruikt)
havio halfautomatische verkeerslichtinstallatie voor overwegen, zie hali HAWA Hannoversche Waggonfabrik AG (fabri- kant van o.a. rijtuigen Mat ’24)
HAZOP Hazard and Operability study (veilig- heidsanalyse van Pro- Rail)
HB Hollandsche Buurt- spoorwegen nv (1895- 1935); overgenomen door de BBA, zie aldaar HB bagagewagen (af- korting in gebruik bij de Belgische spoorwegen) HB Hondenbrigade (van de Spoorwegpoli- tie)
hb handbediening / handbediend
HBB NS Houtberei- dingsbedrijf (te Dor- drecht), ook aangeduid als Hbi of HBI (Houtbe- reidingsinrichting); van- af 1992 Houtverwer- kingsbedrijf, zie HVB HBD hotboxdetectie- systeem
Hbf Hauptbahnhof (Duits hoofdstation)
hbhob handbediende halve overwegboom- installatie
Hbi NS Houtbereidings- inrichting Dordrecht (de schrijfwijze HBI werd ook gebruikt), zie HBB hbki handbediende knipperlichtinstallatie HBS Haagsche Buurt- spoorwegen nv (sinds 1927); beheermaat- schappij voor alle niet- Haagse lijnen van de HTM, zie aldaar HBT Handboek Trein- dienstleider
HBV Handboek Ver- keersleider
hbw hefbordeswagen (voor werkzaamheden aan de bovenleiding) HC trein die High Cube- containers vervoert (Ho- ge Containers buiten profiel)
HC reizigersrijtuig 2e klas (afkorting in ge- bruik bij de Belgische spoorwegen)
hc hoofdconducteur HCCL Hudswell, Clarke and Company Limited, Leeds (fabrikant die o.m. de tenderlocomo- tieven bouwde van de serie NS 8800) H Cst chef van een hoofdstation (de schrijf- wijze H.Cst. is ook ge- bruikt)
hcvsp hoofdcommissa- ris van Spoorwegpolitie HCW Hollandsche Con- structiewerkplaatsen nv te Leiden (fabrikant van o.a. ketelwagens voor de NS)
HD reizigersrijtuig 1e klas (afkorting in ge-
bruik bij de Belgische spoorwegen)
HDIR Hoofddirectie van de Nederlandse Spoor- wegen, ook wel “Directie algemeen” genoemd, zie Da
HD-rem hogedrukrem HDS dienstoverzicht (afkorting in gebruik bij de Belgische spoorwe- gen)
heavyrail aanduiding voor spoorsystemen waar treinen met grote aslasten en tonmeter- gewichten kunnen rijden (de verkorting HR wordt ook gebruikt)
HEC Hunslet Engine Company, Leeds (fabri- kant van locomotieven, o.a. de tenderlocomotief NS 8826)
HEEMAF Hengelosche Electrische en Mechani- sche Apparaten Fabriek nv (fabrikant van de elektrische installatie voor o.a. de Hondekop- treinstellen en de loc- series 1200 en 2200/
2300)
HEP elektrische trein- voorziening (“head-end power”; elektriciteitsdis- tributiesysteem op een reizigerstrein, dat bij ge- trokken treinen wordt gevoed vanuit de loco- motief), zie ook ETS HERMES Handling through European Rail- ways Messages Electro- nic System
HEROE Harmonisation of European Rules for Operating ERTMS HESM Hollandsche Electrische Spoorweg
Maatschappij nv (1898- 1936)
Hfbf Hafenbahnhof (D) hfdspw hoofdspoorweg Hf-Signal Hauptform- signal (semafoor of arm- sein in gebruik als hoofdsein; ook bekend als Form-Hauptsignal) (D)
HG goederenwagen (afkorting in gebruik bij de Belgische spoorwe- gen)
HG geladen of te los- sen wagen (afkorting in gebruik bij de Belgische spoorwegen)
Hgb Hoofdgebouw van de spoorwegen te Ut- recht (voorh. Hoofd- administratiegebouw ge- noemd). De schrijfwijzen hgb en HGB worden ook gebruikt
Hgb 1 Hoofdgebouw 1