Gewijzigde kwaliteitseisen door harmonisatie

In deze paragraaf gaan we specifiek in op vier elementen van kinderopvang, waarvoor nieuwe of gewijzigde voorwaarden zijn vastgesteld vanwege de

harmonisatie: slapen, binnen- en buitenruimte, oudercommissie, vrijwilligers. We beschrijven de nieuwe of gewijzigde kwaliteitseisen, stellen aan de orde in hoeverre deze nieuwe kwaliteitseisen zijn beoordeeld sinds de harmonisatie en bespreken de resultaten van de beoordelingen.

Pagina 69 van 96

6.6.1 Peuterspeelzalen andere voorwaarden dan kinderdagverblijven

Peuterspeelzalen en kinderdagverblijven verschillen op vier onderdelen van elkaar.

Bij de omzetting van peuterspeelzaal naar kinderdagverblijf was het daarom noodzakelijk enkele voorwaarden voor naleving van kwaliteitseisen aan te passen.

Slapen

Op een peuterspeelzaal blijven kinderen niet slapen. Een kinderdagverblijf biedt deze mogelijkheid wel. Voorwaarde is dat kinderen tot 1,5 jaar in een aparte slaapruimte terecht kunnen. Kinderen van 1,5 tot 4 jaar moeten de gelegenheid krijgen om te rusten.

De locaties zijn niet verplicht om kinderen in deze leeftijdscategorie op te vangen na de harmonisatie. Dat is te herleiden uit de volgende voorwaarden uit het

toetsingskader:

‘er is een afzonderlijke slaapruimte voor in ieder geval kinderen tot anderhalf jaar’

en ‘de slaapruimte is afgestemd op het aantal op te vangen kinderen’.

Binnen- en buitenruimte

Bij kinderopvang worden minimumeisen gesteld aan het aantal vierkante meters binnen- en buitenruimte per aanwezig kind. Voor peuterspeelzalen was dit (optioneel) vastgelegd in gemeentelijk beleid.

Oudercommissie^１８

Een oudercommissie was eerst niet vereist bij een (vve gesubsidieerde)

peuterspeelzaal. De medezeggenschap voor het peuterspeelzaalwerk werd per 1 januari 2017 geregeld in de Wet kinderopvang. Vanaf dat moment – dus tijdens de harmonisatieperiode – moesten peuterspeelzalen verplicht een oudercommissie instellen en ook aan daarmee verband houdende voorwaarden voldoen.

Vrijwilligers

Bij peuterspeelzalen was het mogelijk vrijwilligers in te zetten als opvangkracht.

Sinds de harmonisatie mogen vrijwilligers wel op de groep helpen, maar alleen als extra kracht (boventallig). Vereist is dat een voldoende gekwalificeerde

beroepskracht aanwezig is.

6.6.2 Beoordeling nieuwe voorwaarden na de harmonisatie in de periode 2014 t/m 2017 Hoe vaak zijn de nieuwe voorwaarden beoordeeld in de periode 2014-2017 en in hoeverre voldoen de houders aan deze nieuwe voorwaarden. Daar gaan we in deze paragraaf op in.

Allereerst hebben we gekeken naar de twee voorwaarden die worden gesteld aan de slaapruimte. We constateren dat de GGD deze beide voorwaarden op relatief weinig geharmoniseerde locaties heeft geïnspecteerd. In de periode 2014-2017 is bij 79 procent van de locaties niet onderzocht of de houder voldoet aan deze voorwaarden, omdat daar na de harmonisatie nog steeds vooral kinderen in de peuterleeftijd worden opgevangen. Ook op locaties die na de harmonisatie inmiddels het langst als kinderdagverblijf fungeren, is bij 67 procent nog nooit beoordeeld of wordt voldaan aan deze twee voorwaarden.

１８ De analyse van de oudercommissie beperkt zich tot een tweetal voorwaarden; is er een oudercommissie ingesteld en worden de ouders voldoende betrokken.

Pagina 70 van 96

Als deze voorwaarden wel zijn geïnspecteerd, dan blijkt dat bij het eerste jaarlijkse onderzoek na harmonisatie locaties niet voldoen aan 6 procent van de beoordeelde voorwaarden. Opvallend is dat deze tekortkomingen bijna allemaal in 2014 zijn vastgesteld.

We hebben ook gekeken naar zes voorwaarden die zijn gesteld aan de binnen- en buitenruimte. Ook hier gaat het om nieuwe voorwaarden voor geharmoniseerde locaties. Deze zes voorwaarden zijn bij alle geharmoniseerde locaties in 89 tot 93 procent van de gevallen onderzocht in de periode 2014-2017.

Na het eerste jaarlijkse onderzoek na harmonisatie wordt een zeer beperkt aantal tekortkomingen (minder dan 1%) vastgesteld bij deze voorwaarden.

Bij 31 procent van de geharmoniseerde kinderdagverblijven is niet onderzocht of een oudercommissie is ingesteld. Het gaat dan om inspectie tijdens een jaarlijks onderzoek na de harmonisatie. Op de voorzieningen die al wat eerder in de periode 2014-2016 zijn omgezet, geldt dat voor 23 procent van de locaties.

We hebben hiervoor gekeken naar twee voorwaarden:

- De houder stelt binnen zes maanden na de registratie voor een locatie met ten minste vijftig kinderen een oudercommissie in of heeft zich daartoe voldoende ingespannen.

- Als er geen oudercommissie is ingesteld, dan moeten de ouders voldoende betrokken worden.

De beoordeling van deze twee voorwaarden leidt in 2017 tot 23 procent van de gevallen tot de vaststelling van een tekortkoming. Het gaat dat om een inspectie bij het eerste jaarlijkse onderzoek na harmonisatie. Bij de locaties die in 2014 zijn geharmoniseerd, was dat in 45 procent van de beoordelingen het geval. Overigens gaf de wet in 2014 en in 2015 nog geen specificatie van het minimale aantal kinderen of een inspanningsverplichting. Van de locaties die in 2017 zijn

geharmoniseerd, is bij slechts 4 procent van deze beoordeelde voorwaarden een tekortkoming vastgesteld.

Voor peuterspeelzalen die in 2017 zijn geharmoniseerd, was de regelgeving over oudercommissies al gelijkgetrokken die voor kinderdagverblijven. Dat verklaart het lage percentage. Peuterspeelzalen die vóór 2017 zijn geharmoniseerd, waren nog niet verplicht een oudercommissie in te stellen. Deze locaties hadden door de harmonisatie dus meer te regelen.

We hebben op twee manieren de voorwaarden over gekwalificeerde

beroepskrachten geanalyseerd. Ten eerste hebben we gekeken of de toezichthouder van de GGD heeft beoordeeld of alle beroepskrachten voldoende gekwalificeerd zijn.

Bij nagenoeg alle locaties is dit onderzocht. Ten tweede hebben we gekeken in hoeverre beoordeeld is of wordt voldaan aan de beroepskracht-kindratio. Ook dit hebben de toezichthouders van de GGD bij nagenoeg alle locaties onderzocht.

De beoordeling van deze twee voorwaarden leidt in 3 procent van alle beoordelingen tot de vaststelling van een tekortkoming. Het gaat dan om een inspectie bij het eerste jaarlijkse onderzoek na harmonisatie. Ook bij deze voorwaarden geldt dat bij de locaties die in 2014 zijn geharmoniseerd, het hoogste percentage tekortkomingen is vastgesteld, namelijk 8 procent.

Pagina 71 van 96