III.1. LIJMEN
III.1.1. CLASSIFICATIE VAN DE LIJmSooRTEN
III.1.1.4. Gegevens lijmverpakking
Merk of naam van de producent (in België zijn een dertigtal lijmmerken actief ).
Gewicht van de inhoud: traditionele verpakkingen (25 kg) worden steeds vaker vervangen door lichtgewichtlijmen (15 à 18 kg/zak).
Kleur van de tegellijm: wit, spierwit, grijs of lichtgrijs.
Hoeveelheid aanmaakwater: een perfecte
mengverhouding is belangrijk om de eigenschappen van het product te behouden. Zowel te veel als te weinig zuiver water beïnvloedt de eigenschappen van de aangemaakte tegellijm.
Rijptijd (enkele minuten): na aanmaak van de cementlijm moet de mortel enkele minuten kunnen rijpen (vrijkomen van de kunststofpartikels) en daarna opnieuw gemixt worden.
Verwerkingstijd: ook ‘potlife’ genoemd. Dit is de levensduur van de lijm na aanmaak. Deze maximum beschikbare
tijd om de lijm te verwerken hangt tevens af van de
omgevingstemperatuur en relatieve vochtigheidsgraad. Deze tijd bedraagt ongeveer 3 uur, maar er zijn lijmfabrikanten die 8 uur en zelfs langer voorschrijven.
Open tijd: de periode die mag verstrijken tussen het openstrijken van de lijmslakken en het aandrukken van de tegels, zodat een goede hechting nog verzekerd kan worden.
Deze tijd is vastgesteld op minimum 20 minuten.
afbindtijd: afhankelijk van de ondergrondsamenstelling en omgevingstemperatuur zal de binding langer of minder lang duren. Dit hangt onder meer af van het type cement en de hoeveelheid toegevoegde kunstharsen en/of vulstoffen.
Versteltijd: de tijd waarbinnen nog correcties gemaakt kunnen worden aan de geplaatste tegels. Deze tijd bedraagt gemiddeld een tiental minuten.
Beschrijving op verpakking van de fabrikant.
Tweede mixing (na rijptijd)
Lijmslakken
III.1.1. CLASSIFICATIE VAN DE LIJmSooRTEN
III.1. LIJmEN
III.1.1.4. Gegevens lijmverpakking
Maximum lijmdikte: volgens de voorschriften van de fabrikant.
Verbruik per m²: is afhankelijk van het type lijm, de te gebruiken lijmkam in functie van de tegelafmetingen en de toepassing van de buttering- en/of de floatingmethode, in de veronderstelling dat de “overdracht” 100% moet zijn.
Regelmatig duiden producenten het verbruik aan in een tabel in de catalogus.
Binnen- en/of buitentoepassing: niet alle tegellijmen zijn vorstbestendig. Ze moeten volgens de norm EN 12004 voldoen aan de gestelde vorst-dooicycli.
aanduiding geschikte ondergronden: voorstrijkmiddelen worden meestal aanbevolen.
Opvoegtermijn: de tegels mogen meestal 24 uur na de plaatsing worden opgevoegd. Deze termijn is voornamelijk afhankelijk van het gebruikte lijmtype, de temperatuur en de vochtigheidsgraad van de omgeving.
Wachttijd tot de vloer begaanbaar is of belast kan worden: hier dient men een duidelijk onderscheid te maken.
Daags na de voegwerken is een vloertegel al beloopbaar.
Volle belasting echter kan doorgaans pas na een aantal dagen. Dit is opnieuw erg afhankelijk van het type lijm dat men heeft gebruikt.
Dispersielijmen gebruikt men zelfs beter niet voor de plaatsing van vloertegels, omdat ze weinig druksterkte kunnen opbouwen en het zeer lang duurt voor de lijm uitgehard is (beloopbaarheid, voegwerken).
69 68
III.1.1. CLASSIFICATIE VAN DE LIJmSooRTEN
71 70
III.1. LIJmEN
III.1.1.4. Gegevens lijmverpakking
Verwerkingstemperatuur (omgeving én ondergrond:
idealiter tussen 5 en 25 °C).
Natuursteengeschiktheid: voor de plaatsing van natuursteen zijn niet alle tegellijmen geschikt. meestal is hiervoor een spierwit poeder met speciale vulstoffen nodig.
Houdbaarheid: doorgaans kan de lijm maximum 12 maanden bewaard worden (productiedatum controleren).
Opslagomstandigheden: koel, droog en in gesloten verpakking.
Gevarenklasse: soms staat een pictogram op de verpakking met aanduiding van de eventuele gevaarlijke eigenschap (meestal etiket “irriterend”), de nodige richtlijnen en
voorzorgsmaatregelen. of met de aanduiding: “geen”, indien de lijm geen schadelijke stoffen bevat.
Veiligheidsvoorschriften
CE- kwaliteitslabel: deze markering geeft aan dat het product voldoet aan de Europese normen.
Deze afkorting mag men echter niet verwarren met de classificatie-afkorting “C E” (ander lettertype), die slaat op een cementgebonden lijm met verlengde open tijd.
Verwerkingstemperatuur
CE-kwaliteitslabel Pictogram “irriterend”
III.1.1. CLASSIFICATIE VAN DE LIJmSooRTEN
III.1. LIJmEN
III.1.1.4. Gegevens lijmverpakking
Overdracht: het percentage contactoppervlak, gelijkmatig verdeeld, dat de massa tussen de tegelonderkant en de ondergrond bestrijkt.
Als richtlijn kunnen we de volgende gegevens vermelden:
• voor wandtegels binnen:
70%, verdeeld over het hele tegeloppervlak;
• wandtegels buiten:
100%;
• vloertegels binnen:
85%, gelijkmatig verdeeld (voor grootformaattegels probeert men min. 90% overdracht te bekomen);
• vloertegels buiten:
100%! Dit geldt tevens voor industriële bevloeringen waarbij het tegelwerk zwaar belast wordt (grootwarenhuizen, magazijnen, ziekenhuizen, ...). Bijgevolg dient men de convexheid (bolrondheid) van de tegels te controleren en ervoor te zorgen dat ze ook “centraal” dik in de mortel (ook wel “volzat” genoemd) worden geplaatst. Dit kan men controleren door middel van een diagonale afstrijkcontrole.
De voornaamste specificaties zijn meestal terug te vinden in de catalogus van de fabrikant.
men houdt rekening met het feit dat de (genormaliseerde) proeven in ideale laboratoriumomstandigheden
plaatsvinden (constante temperatuur, luchtvochtigheid en luchtcirculatie). De eindresultaten in de praktijk, op de werf, kunnen uiteindelijk sterk afwijken. Regelmatig de overdracht van de lijm controleren is hier aanbevolen.
overdracht
Tip: een optimale overdracht bekomt men door de tegel haaks in te schuiven t.o.v. de lijmrichting.
71 70
Emissie-arme lijmstoffen: EMICODE
De bezorgdheid voor het milieu en de gezondheid wordt steeds belangrijker. Fabrikanten van lijmproducten delen deze bezorgdheid. Steeds meer lijmen die op de markt gebracht worden, zijn milieuvriendelijk. Fabrikanten proberen de Vluchtige organische Stoffen (VoS) zo veel mogelijk te beperken, wat onze gezondheid ten goede komt.
Deze fabrikanten hebben een kwalificatiesysteem ontwikkeld, waarmee men de emissies van lijmen kan indelen. (Emissies zijn vluchtige dampen die vrijkomen en ingeademd kunnen worden.)
op de verpakking vindt men vaker volgende codes terug:
EMICODE EC 1: zeer emissiearm EMICODE EC 2: emissiearm EMICODE EC3: niet emissiearm uiteraard is het belangrijk om bij de lijmkeuze rekening te houden met deze criteria.
Kies bij voorkeur voor een product uit de klasse EmICoDE EC 1.