Gebruik getuigenissen met een authentieke en herkenbare boodschap

5.1 Gebruik getuigenissen

Getuigenissen zetten een situatie van geweld, welke ze ook is, in een context. Dergelijke verhalen hebben belangrijke voordelen:

 Ze kunnen herkenning creëren bij wie ook in een situatie van geweld zit (je bent niet alleen). Een verhaal van een leeftijdsgenoot is beter te begrijpen en meer herkenbaar.

Daarvoor is authenticiteit een cruciale voorwaarde.

 Voor kinderen en voor jongeren zijn getuigenissen een goeie toegangsweg tot inhoudelijke boodschappen over geweld, meer dan definities over ‘soorten geweld’

bijvoorbeeld

 Getuigenissen integreren een relaas van feiten met de gevoelens die daarmee gepaard gaan

 Getuigenissen en verhalen brengen een stuk reflectie met zich mee: vergelijken met de eigen situatie, situeren binnen de context…

 Getuigenissen kunnen de situatie verduidelijken, maar ook ingaan op of inspiratie bieden tot een mogelijke oplossing (de hulplijn contacteren, uiteindelijke face-to-face hulp…)

 Ze kunnen uitnodigend werken omdat ze sowieso de ‘je bent niet alleen’-boodschap meegeven

 Ze kunnen diverse rollen innemen, evenzeer die van slachtoffer, dader of getuige; er kunnen net zo goed getuigenissen van kinderen als van volwassenen opgenomen worden

 Maar ze kunnen rollen van dader of slachtoffer ook overstijgen doordat ze de hele context mee verhalen

 Getuigenissen zijn zeer goed te vatten in beeld (filmpjes, tekenfilmpjes) en kunnen bijkomend ook bvb terugkeren in liedjes van bekende artiesten.

“Met welk probleem zit ik juist? Is dat wel iets wat echt niet normaal is?” Die erkenning en definiëring van de situatie is soms een heikele zaak, en een hulplijn kan daarin ondersteuning bieden. De informatie en getuigenissen die op een site staan, zijn daar bij uitstek geschikt voor.

Ik vind het belangrijk, als jongeren daarop zitten, dat ze zichzelf herkennen in wat daar op staat. Vanaf het begin meer met voorbeelden werken. Heb je dat voor, of casussen. Want vaak weten jongeren niet dat ze mishandeld worden, ze weten dat er iets is, maar dat ze echt mishandeld worden, dat weet je pas later. (Ervaringsdeskundigen)

-Wat ik ook denk dat kinderen vooral aanspreekt is met die foto’s. Als het dan specifiek over kleinere kinderen zou gaan, dan zou ik ook meer met de voorbeeldjes. “Wat is mishandeling, wat is misbruik?” Soms weten ze niet goed “wat is het?”. En dat ze via foto’s, of beelden of zoiets, kunnen zien van “ah mishandeling is dat, of verkrachting is dat”.

Advies voor een kindvriendelijk 1712

72

-Maar wat zij aanhaalt vind ik wel goed. Dat ze weten wat verkeerd is. Want dat had ik vroeger als kind ook niet. Ik durfde er niet mee buiten komen omdat ik dacht: ‘is dat wel verkeerd? Het is misschien normaal…’ (Ervaringsdeskundigen)

Erkenning is geen oplossing, maar je weet dat je niet alleen bent.

Het forum van Awel, dat ken ik wel. Oplossingen kan je er eigenlijk niet vinden, maar dingen die je meer moed geven. Dat je niet de enige bent met een probleem. (Jongeren)

Bij die erkenning van de moeilijke situatie hoort ook een aanmoediging om iets aan de situatie te doen.

En ook aanmoedigingen, want stel dat je één keer bent geslagen thuis. Dat je misschien denkt, ‘dat is niet zo erg’, maar dat er op de site staat: ‘elk fysiek geweld is geweld’. Of zo iets. Dat ze toch mogen contacteren, ook al denk je, het is maar één keer geweest, maar het staat erop dat het ook geweld is. Want dat moedigt toch aan om daar toch over te praten.

(Jongeren)

‘Brute pech, brute papa’: je kan daar gewoon op aansluiten als je iets gaat vertellen. Op die affiche kan je verder vertellen (Ervaringsdeskundigen).

5.2 Redigeer getuigenissen zorgvuldig en authentiek

Getuigenissen kunnen niet zomaar gebruikt worden. Ze vragen steeds redactie, bijvoorbeeld om situatie/probleemschets samen te brengen met oplossing. Wanneer jongeren bijvoorbeeld hun verhaal zouden insturen, zou dat wellicht alleen over het probleem gaan of over de oplossing, maar zelden over de beide samen en de relatie ertussen. Een echte redactie van het verhaal is daartoe nodig.

 Authenticiteit staat voorop: als een getuigenis niet echt lijkt, haken kinderen en jongeren af.

 Getuigenissen moeten een evenwicht vinden en noch extreme situaties uitbeelden (waardoor de boodschap zou kunnen zijn ‘mijn probleem doet er eigenlijk niet toe, weegt niet zwaar genoeg om contact te kunnen opnemen’), noch een grootste gemene deler zijn (waardoor het banaal wordt).

 Een test bij het doelpubliek, zeker bij kinderen of jongeren die vertrouwd zijn (geweest) met het thema, kan hierin veel richting bieden.

Getuigenissen kunnen ook elders gevonden worden: over geweld staan bijvoorbeeld heel wat getuigenissen verzameld in de filmpjes van http://stukonline.com/

Verhalen van echte kinderen en jongeren maken aan een mogelijk slachtoffer duidelijk dat hij/zij niet alleen is. Dat kunnen geredigeerde verhalen zijn die vast op de site staan, of reacties van lotgenoten.

Maar het is toch veel leuker als je zo kan lezen wat andere mensen meemaken en de reacties daarop kan lezen, zodat je weet dat je niet de enige bent. (Jongeren)

4 Welke boodschap draagt 1712 uit?

73

Maar zonder context of redactie zijn reacties of getuigenissen wel van mindere waarde. Je leert er niets uit.

Deze site is wel een beetje raar. Bijvoorbeeld, als je op iets klikt: die reacties, die daarop staan, dat je denkt, ‘waarom zetten ze dat erop?’ Bijvoorbeeld, er was iemand die altijd ruzie had met haar broers en haar zussen, en dat was alles dat daar op stond. (Tieners, over NokNok)

Echte getuigenissen van echte kinderen en jongeren spreken meer aan dan getuigenissen die duidelijk fictief blijken te zijn. Die reserves hebben alles te maken met authenticiteit.

5.3 Ook ‘onzichtbare’ getuigen kunnen

Zo kunnen verstrengelde handen in beeld zijn: mensen vertellen zonder dat ze in beeld komen, maar de handen maken wel tegelijk duidelijk dat het om een echt verhaal gaat, en dat het kind of de jongere met het verhaal worstelt.

Je voelt hun ongemakkelijkheid. Ook een voice-over kan vermijden dat personen (herkenbaar) in beeld komen.

Beeldcommentaar

Deze affiche van www.stopchildabusenow.com.au is een mooi voorbeeld van hoe iets ontastbaar als verwaarlozing toch zichtbaar gemaakt kan worden. Het is het soort campagne die in het nieuws kan komen: een jongentje staat achter de affiche, mensen lopen voorbij en de meesten doen niets, kijken eens, voelen eens aan zijn benen (is het wel echt?) en lopen door. Verwaarlozing wordt inderdaad vaak over het hoofd gezien. De opengescheurde affiche laat de tekst “Thank you for seeing me” zien.

Verhalen en getuigenissen zijn sterk als de personen ook echt in beeld komen. Maar dat hoeft niet noodzakelijk. Weinig kinderen en jongeren zullen vol in beeld een getuigenis willen afleggen die bijvoorbeeld op de website zou komen.

Advies voor een kindvriendelijk 1712

74

De making of is te zien op: http://criacaocriativos.blogspot.be/2009/09/australian-childhood-foundation_04.html

Ook onzichtbaar geweld is uit te beelden

Zo toont dit vine-filmpje een situatie van verwaarlozing. Vine is een populaire app met korte, zich herhalende filmpjes.

http://osocio.org/message/supporting_vulnerable_kids_with_the_vine_mantra/

5