Geëngageerde hulpverleners en ouders

Tijdens het onderzoek hebben we in de verschillende centra ook heel wat geëngageerde hulpverleners en ouders gezien die zich inzetten voor meer burgerparticipatie. Ze willen echt het verschil maken.

Zinvol werk

"Er is invloed, maar dat is in alle gezinnen het geval! We kunnen elkaar beïnvloeden als we iets als gezin bespreken. Iedereen laat zich een beetje beïnvloeden. Door onze omgeving of door de mensen met wie we in contact komen."

Getuigenis van Stéphanie, ouder.

52 2019 │ Deelname van personen met een handicap aan verkiezingen

Dany, die als afdelingshoofd in een psychiatrisch ziekenhuis werkt, legt uit dat de leefomgeving de burgerparticipatie van een persoon in positieve of negatieve zin kan beïnvloeden:

De entourage speelt een cruciale rol in dit proces omdat ze de interesse en motivatie van kiezers met een handicap beïnvloeden. Ze kunnen die belangstelling voor politiek vergroten of verkleinen. Leen, die voor een opleidingscentrum werkt, zegt daarover het volgende:

Sommige hulpverleners zien hun inspanningen om de burgerparticipatie te vergroten, als een integraal onderdeel van hun taak:

"Je moet zien wat je met je werk wil bewerkstelligen: psychiatrie zien als mensen afsluiten van de wereld of als een manier om anders naar de wereld te kijken en hen te zien als een integraal onderdeel van onze samenleving. Het grootste obstakel is het engagement van het personeel. Staat het achter het idee of niet?"

Getuigenis van afdelingshoofd Dany.

"Als begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking of begeleiders van mensen met een psychische kwetsbaarheid zelf weinig van politiek weten, daar niet in geïnteresseerd zijn, het bullshit vinden – dat is wat we vaak horen - dan gaan zij daar natuurlijk geen voeling voor hebben en zullen ze niet geneigd zijn om de mensen die ze begeleiden hiervan bewust te maken."

Getuigenis van Leen, die als hulpverlener in een opleidingscentrum werkt.

"Het is onze taak om hen daarvoor warm te maken! Als we mensen zin geven om te gaan stemmen, zijn we in onze taak geslaagd!"

Getuigenis van Azéma, die als coördinatrice bij een DIO werkt.

Deelname van personen met een handicap aan verkiezingen │ 2019 53

Veranderende mentaliteiten

Volgens psychiater Julien zijn de zaken volop in beweging, dankzij de aanzet van verschillende hulpverleners:

Ook maatschappelijk werkster Frédérique stelt dit vast. Tegenwoordig weigeren sommige artsen medische attesten af te geven "tenzij mensen zich niet kunnen verplaatsen of te angstig zijn." Frédérique en andere collega's doen er alles aan om die kijk te veranderen. "Vandaag is het standpunt van de instelling: als sommige bewoners niet willen gaan stemmen, moeten ze de boete maar betalen", aldus Frédérique.

Geloven in de persoon en in zijn of haar capaciteiten

De evolutie van praktijken hangt vooral af van de overtuiging van de leefomgeving dat mensen met een handicap dezelfde rechten hebben als iedereen, inclusief het stemrecht. Voor Cynthia, moeder van een jongen met een handicap, was dit nooit een punt. Want het antwoord lag voor de hand:

"We hadden niets te verdedigen. Mijn zoon is al sinds hij heel jong was betrokken bij alles wat we doen. We hoefden nooit iets op te eisen. Onze zoon kwam altijd op de eerste plaats. Ik eis niet met luide stem rechten op die allang verworven zijn! Zodra hij 18 werd, was het een evidentie dat Karl ging stemmen."

Getuigenis van Cynthia, ouder.

"Ik denk dat we uit een systeem komen waar zorgverleners vaak in de plaats dachten van iemand. Ik hoorde bijvoorbeeld dat sommige van mijn collega's vroeger volop attesten schreven dat mensen onbekwaam waren om te gaan stemmen. Ik doe dat haast nooit. Het is echt een strijd."

Getuigenis van psychiater Julien.

54 2019 │ Deelname van personen met een handicap aan verkiezingen

Het belang van de inzet

Veel hulpverleners vinden respect voor de persoon met een handicap en de inzet van de hulpverleners bij burgerparticipatie essentieel:

Als het team zich eenmaal achter het project schaart, lijkt de taak al heel wat gemakkelijker. Dat blijkt ook uit de getuigenis van deze psychologe: "We hadden geen noemenswaardige problemen bij de voorbereiding." Ze was verheugd dat alle leden van het educatieve team meewerkten aan "dezelfde dynamiek". Een opvoedster van een andere dienst zegt: "Ik ben tevreden over de steun van het team voor het project."

Ook ouders steunen het initiatief. Victor praat al sinds zijn 18e over politiek met zijn broer. Hij pikt zijn broer elk jaar op om te gaan stemmen. "Dit jaar was ik met vakantie, dus nam mijn broer de bus. Hij stemde bij volmacht voor mij en mijn vrouw." Ze hebben het vaak over het nieuws en gaan ook vaak in discussie.

"Mijn broer vroeg me bijvoorbeeld welke partij bezig was met mensen met een handicap. Hij wilde dit weten. Dat vond ik fantastisch. We hebben samen alles bekeken en namen er onze tijd voor om alles uit te pluizen. Hij neemt bijvoorbeeld vaak de trein en vindt het belangrijk dat die dienstverlening goed werkt."

Getuigenis van de broer van Victor.

"Vier jaar geleden was er nog heel wat weerstand van het personeel. Ze zeiden: "Wat is het nut? Wat heeft het voor zin?". Deze keer was er nauwelijks weerstand. Het idee heeft echt ingang gevonden. [...] Vandaag staan de teams en de teamleider achter deze aanpak. Op vier jaar tijd is er heel wat veranderd!"

Getuigenis van Valérie, die als coördinatrice in een PVT werkt.

Deelname van personen met een handicap aan verkiezingen │ 2019 55