Inhoudsanalyse is geselecteerd voor dit onderzoek, omdat het gebruikt kan worden voor de analyse van grote hoeveelheden kwalitatieve data(Holsti, 1969). Grote hoeveelheden tekst kan door middel van inhoudsanalyse gecategoriseerd worden.
Bij de uitvoering van de inhoudsanalyse kan gebruik worden gemaakt van nummers, woorden, gedeeltes van pagina’s en zinnen. In dit onderzoek zal gebruik gemaakt worden van het tellen van het aantal zinnen. Al hoewel het gebruik maken van woorden
nauwkeuriger is dan het gebruik maken van zinnen, zullen toch zinnen worden geteld in de inhoudsanalyses, dit omdat woorden moeilijker gecodeerd kunnen worden in
verschillende risicocategorieën. Woorden kunnen alleen geïnterpreteerd worden in de context van een zin. Milne and Adler(1999) ondersteunen het gebruik van zinnen, omdat dit completere, betrouwbaardere en betekenisvollere informatie oplevert voor verdere analyse.
Het onderzoek zal dus bestaan uit een analyse van de hoeveelheid en de inhoud van de risicodisclosure in de jaarverslagen. Bij het vaststellen van de hoeveelheid zullen het totaal aantal zinnen worden gebruikt. Om de risicodisclosure in de jaarverslagen goed te kunnen beoordelen, zijn de verschillende risico’s ingedeeld in een aantal categorieën. Deze categorieën zijn grotendeels vergelijkbaar met de categorieën gebruikt in het onderzoek van Lajili en Zeghal (2005). Daarnaast zal een aspect van het risicomodel dat ontwikkeld is door een professionele accountancy ondernemingen (ICAEW,1998) en gebruikt is in onderzoeken van Kajuter (2001) en Linsley and Shrives(2006) worden meegenomen in het onderzoek.
Risicocategorieën
De risicodisclosures in mijn onderzoek zijn ingedeeld in verschillende categorieën. Op basis van het onderzoek van Lajili en Zeghal(2005) zullen de volgende negen categorieën gebruikt worden in mijn onderzoek. Elke categorie zal hieronder worden besproken.
Financieel risico(1)
Hieronder vallen een aantal verschillende aspecten. Ten eerste gaat het om de risico’s die voortvloeien uit fluctuaties van de eigen munt en de buitenlandse munteenheden. Andere risico’s die vallen onder het financieel risico zijn de risico’s omtrent schommelingen in de interestvoet, waardering financiële instrumenten en de verleende kredieten.
Marktrisico(2)
Hieronder vallen risico’s met betrekking tot het verlies van klanten, grote concurrentie op de markt, afzetdaling etc. Risico’s omtrent reputatie en kansen op het gebied van de reputatie van de onderneming.
Omgevingsrisico(3)
Het derde risico omvat de risico’s op het gebied van het milieu. Hierbij kun je denken aan milieu incidenten, milieuactivisme. Een belangrijke rol speelt uiteraard het bestaan van milieu wet- en regelgeving. Dit kan ook verschillende risico’s met zich meebrengen. Daarnaast vallen hieronder kansen op het gebied van duurzame
ontwikkeling(energiebesparing, afvalbeperking, vermindering uitstoot co2) liefdadigheid en sociale projecten etc.
Overheidsregulatie risico en Politieke risico’s (4)
Het gaat hier om risico’s wat betreft de overheidsregulatie in het binnen- en buitenland. Er kunnen nieuwe risico’s ontstaan door aanpassing of afschaffing van verschillende wet-en regelgeving, bijvoorbeeld veranderingwet-en in de belastingstructuur.
Onder de overheidsregulatie vallen ook de subsidies. Als bijvoorbeeld de overheid gaat bezuinigen kan dit nieuwe risico’s met zich meebrengen.
Bij politieke risico; hierbij kun je denken aan wetten van buitenlandse ondernemingen die bepaalde rechten niet beschermen, onverwachte veranderingen in de regels, vijandige politieke ontwikkelingen. Daarnaast spelen ook schadeclaims en rechtszaken een rol bij deze risicocategorie.
Operationeel risico(5)
Hierbij kun je denken aan verschillende risico’s op het gebied van; Technische fouten van het computersysteem
Extreme weerscondities Arbeidsgeschillen Incidenten
Menselijke fouten
Verlies belangrijk personeel
Ook mogelijkheden en kansen voor het personeel en personeelsbeleid vallen hieronder. Leveranciersrisico (6)
Leveranciers kunnen een belangrijk risico vormen voor bepaalde ondernemingen. Het is risicovol om afhankelijk te zijn van een beperkt aantal leveranciers. Daarnaast vormt de onzekerheid over leveringen een risico voor de ondernemingen.
Technologisch risico (7)
Hieronder vallen risico’s die samenhangen met de snelle technologische ontwikkeling. Deze kunnen hoge kosten met zich meebrengen. Daarnaast zijn de ontwikkeling op het gebied van internet risicovol. Onder deze risicocategorie vallen ook de kansen en mogelijkheden op het gebied van onderzoek en ontwikkeling.
Overige risico’s (8)
Hieronder vallen de risico’s die niet vallen onder de andere categorieën.
Hierbij kun je o.a. denken aan risico’s met betrekking tot de weersomstandigheden, seizoenspatronen, natuurlijke hulpbronnen en de conjunctuur.
Naast deze indeling van de risico’s zullen de risico’s ook op de volgende manier worden ingedeeld. Deze indeling is gebaseerd op het onderzoek van Linsley and Shrives(2006). De risico’s zullen worden ingedeeld in de volgende aspecten.
Monetaire – niet monetaire risico’s (1) Toekomstig - verleden /huidig risico’s(2) Goed nieuws – slecht/neutraal nieuws (3)
Volgens het CICA Framework(CICA,2001), verwijst toekomstige risico-informatie naar; Toekomstige gebeurtenissen, beslissingen, kansen en risico’s die effect kunnen
hebben op toekomstige resultaten
Visie, strategie en doelstellingen kenbaar gemaakt door het management
Uitleg van gebeurtenissen, beslissingen, feiten en resultaten uit het verleden die een significante impact kunnen hebben op toekomstige resultaten.
Codeerregels
In het coderen van de jaarverslagen zijn een aantal basisregels gebruikt. Deze zijn gebaseerd op het onderzoek van Linsley and Shrives(2006).
Linsley and Shrives (2006) geven de volgende brede definitie van risico in het jaarverslag: Als de lezer wordt geïnformeerd over enige kans of verwachting, of van enig gevaar, nadeel, schade en bedreiging , die al enige impact op de onderneming heeft of enige impact kan hebben op de onderneming in de toekomst of op het management vallen onder deze brede definitie van risico. Zinnen worden gecodeerd als risicodisclosure als deze vallen onder deze brede definitie
De risicodisclosure is geclassificeerd volgens de risicocategorieën weergegeven in paragraaf 3.5 en Bijlage 1
Risicodisclosures moeten expliciet genoemd worden;
Indien een zin in meerdere categorieën ingedeeld kan worden, dan zal deze zin geclassificeerd worden in de categorie waar de meeste nadruk op wordt gelegd. Een risicodisclosure die meerdere malen wordt vermeld, zal elke keer worden
meegenomen wanneer deze wordt vermeld.
Kwantitatieve risicogerelateerde items in de financiële overzichten zullen mee worden genomen, ook de notities bij de financiële overzichten zullen wel mee worden
genomen.
Financiële risicodisclosures zijn de risicodisclosures die of direct de financiële impact van een risico vermelden of voldoende informatie geven aan de lezers om de
financiële impact te kunnen berekenen.
Indien een disclosure te vaag is om te verwijzen naar een risico, zal deze niet worden meegenomen als risicodisclosure.
Tabellen die risico-informatie weergeven worden geïnterpreteerd als één zin.