2. Methode
2.8 Ethische verantwoording
Het onderzoek wordt uitgevoerd onder begeleiding van de meesterproefbegeleider en de opdrachtgever.
Voor de start van het onderzoek wordt het onderzoeksplan goedgekeurd door de opdrachtgever vanuit het onderzoeksproject ‘Telepal’ binnen het Lectoraat: Technology, Health & care van Saxion Hogeschool Enschede.
De respondenten krijgen van tevoren een informatiebrief over het onderzoek (zie bijlage 2:
informatiebrief). Ook wordt hen gevraagd om een toestemmingsformulier te tekenen (zie bijlage 3:
informed consent). De privacy van de respondenten wordt gewaarborgd door enkel de functie te
13
benoemen van de zorgverlener. Ook wordt gezorgd dat er geen informatie wordt gepresenteerd die te herleiden is tot individuele personen.
De interviewdata wordt gedurende het proces bewaard op de beveiligde Saxion Research Cloud Drive van Saxion Research Services. Nadat deze gegevens zijn verwerkt, worden alle bestanden van de laptop gewist.
14
3. LiteratuurAdriaansen, M. (2020). Mooi vooruitzicht. TVZ - Verpleegkunde in praktijk en wetenschap, 130(6), 2–3.
https://doi.org/10.1007/s41184-020-0894-3
Boeije, H., Verkaik, R., de Groot, K., Kappen, H., & Korevaar, J. (2019). Kwaliteit van leven van langer thuiswonende ouderen: sessies met de praktijk. Geraadpleegd van
https://www.nivel.nl/nl/publicatie/kwaliteit-van-leven-van-langer-thuiswonende-ouderen-sessies-met-de-praktijk
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2020, 21 oktober). Hoeveel sterfgevallen zijn er per jaar?
Geraadpleegd van https://www.cbs.nl/nl-nl/faq/specifiek/hoeveel-sterfgevallen-zijn-er-per-jaar-#:%7E:text=Sinds%201950%20is%20het%20jaarlijks,8%2C8%20in%202019%20gestegen.
Ebbelaar, E. (2019). Proactieve zorgplanning. Pallium, 21(5), 25–27. https://doi.org/10.1007/s12479-019-0075-7
Evering, R., Makonga-Braaksma, J., Uitdehaag, M., & den Ouden, M. (2020). Telehealth. Pallium, 22(5), 23–25. https://doi.org/10.1007/s12479-020-0821-x
Fleuren, M.A.H., Paulussen, T.G.W.M., Dommelen, P. van & Buuren, S. van (2012). Meetinstrument voor Determinanten van Innovaties (MIDI). Leiden: TNO Innovation for life.
Gorski, I., Bram, J. T., Sutermaster, S., Eckman, M., & Mehta, K. (2016). Value propositions of mHealth projects. Journal of Medical Engineering & Technology, 40(7–8), 400–421.
https://doi.org/10.1080/03091902.2016.1213907
Heinen, M., Zwakhalen, S., De Man-Van Ginkel, J., Ettema, R., Metzelthin, S., Hamers, J., … Huisman-De Waal, G. (2019). Essentiële zorg: het meest geleverd, het minst onderzocht. TVZ -
Verpleegkunde in praktijk en wetenschap, 129(2), 16–18. https://doi.org/10.1007/s41184-019-0034-0
Horbach, E. (2017). Cruciale momenten in de palliatieve zorg. Geraadpleegd van
https://www.netwerkpalliatievezorg.nl/Portals/44/Projectverslag%20Cruciale%20momenten%2 0definitief%20%282017%29_1.pdf
15
IKNL & Palliactief. (2017a). Knelpuntenanalyse palliatieve zorg in de eerstelijn. IKNL. Geraadpleegd van https://pznlsawebprod.blob.core.windows.net/mediacontainer/pznl/media/themabestanden/
kwaliteitskader%20palliatieve%20zorg%20nederland/knelpuntenanalyse_palliatieve_zorg_in_de _eerstelijn_juni2017.pdf
IKNL/Palliactief. (2017b). Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland. Geraadpleegd van https://www.netwerkpalliatievezorg.nl/Portals/44/Kwaliteitskader-palliatieve-zorg-Nederland_IKNL-en-Palliactief_2017.pdf
IKNL & Palliactief. (2020). Kwaliteitskader palliatieve zorg NL. Geraadpleegd van
https://palliaweb.nl/getmedia/02b81c30-d9be-4c51-83bf-deb1260ccf7b/Kwaliteitskader_web-240620.pdf
Kennisplein Zorg voor Beter. (2020, 3 november). Cijfers palliatieve zorg. Geraadpleegd van https://www.zorgvoorbeter.nl/palliatieve-zorg/cijfers
Kouwert, M., & Keizer, J. (2015). Proactieve palliatieve zorgplanning bij oncologiepatiënten in Twente. Geraadpleegd van http://essay.utwente.nl/67706/1/KeizerKouwert_BA_MB.pdf
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2020, 18 september). Eerstelijnszorg. Geraadpleegd van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/eerstelijnszorg
Nivel. (2009). Zorg op afstand. Geraadpleegd van
https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Rapport-Monitor-Zorg-op-afstand.pdf
RIVM, & Weda et al., M. (2019). Digitale beslissingsondersteuning in de zorg.
https://doi.org/10.21945/RIVM-2018-0150
Rush, K. L., Howlett, L., Munro, A., & Burton, L. (2018). Videoconference compared to telephone in healthcare delivery: A systematic review. International Journal of Medical Informatics, 118, 44–
53. https://doi.org/10.1016/j.ijmedinf.2018.07.007
Spreeuwenberg, C. (2014). Organisatie van zorg: perspectief van samenwerking in verleden en heden.
Veranderende samenwerking in de zorg, 251–256. https://doi.org/10.1007/978-90-313-9973-4_39
16
Stichting Fibula & Landelijke Organisatie Netwerken Palliatieve Zorg. (2017). Interdisciplinaire samenwerking in Netwerken Palliatieve Zorg. Geraadpleegd van
https://www.stichtingfibula.nl/Portals/158/2017-09-28%20Interdisciplinaire%20samenwerking%20in%20netwerken.pdf
Pallialine, richtlijnen palliatieve zorg. (2017 juli). Geraadpleegd van
https://www.pallialine.nl/index.php?pagina=/richtlijn/item/pagina.php&id=40191&richtlijn_id
=1017
Plat, F., Peters, Y., Smits, M., & Giesen, P. (2018, juli). Availability of Dutch General Practitioners for After-Hours Palliative Care. J Palliat Care , 182-186. doi:10.1177/0825859718766947
Talboom-Kamp, E. (2019). E-Health als aanvulling voor chronisch zieken. De dokter en digitalisering, 91–98. https://doi.org/10.1007/978-90-368-2161-2_12
van Gurp, J., & Dees, M. (2017). Teleconsultatie: optimalisering van palliatieve thuiszorg? Huisarts en wetenschap, 60(11), 582–586. https://doi.org/10.1007/s12445-017-0357-4
Veer de, A. J. E., Dieteren, C. M., Francke, A. L. (2017). Goed voorbeeld, goed volgen? Evaluatie van het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg. Nivel. Opgeroepen op oktober 23, 2020, van
www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/evaluatie-verbeterprogramma-palliatieve-zorg2012-2016.pdf
Vilans. (2016). Telemedicine - medische behandeling en zorg op afstand. Geraadpleegd van https://www.vilans.nl/docs/producten/factsheet_telemedicine.pdf
Wanrooij, B. S., & Distelmans, W. (2017). Palliatieve zorg. Oncologie, 101–108.
https://doi.org/10.1007/978-90-368-0961-0_10
Zorginstituut Nederland. (2012, 1 januari). Meetinstrument Determinanten van Innovaties (MIDI). Geraadpleegd van https://www.zorginzicht.nl/ontwikkeltools/ontwikkelen/meetinstrument-determinanten-van-innovaties-midi
Wamel, A. (2020). Verpleegkundig leiderschap. Geraadpleegd van https://www.venvn.nl/media/1kqbakew/2-6-leiderschap.pdf
17
4. BijlagenBijlage 1: Meetinstrument Introductie vragen
- Wat is uw functie?
- Hoelang bekleed u deze functie al?
- Wat is uw vooropleiding?
- Hoe vaak heeft u te maken met palliatieve zorg in uw dagelijkse taken?
- Bent u bekend met telehealth in de vorm van videocommunicatie?
Uitleggen wat hiermee wordt bedoeld aan de hand van de voorbeeldsituatie in onderstaand figuur (figuur aan de respondent laten zien in het programma Microsoft Teams tijdens het interview).
Ter controle aan de respondent vragen of de voorbeeldsituatie begrepen wordt, anders verduidelijking bieden.
Figuur 3 – Voorbeeldsituatie videocommunicatie Determinant Innovatie:
1. Wat vindt u van het toepassen van videocommunicatie in de eerstelijnszorg?
2. Hoe kijkt u specifiek naar het toepassen van videocommunicatie in de samenwerking met een huisarts/ verpleegkundige* in de zorg van een terminale patiënt?
a. Welke voordelen ziet u voor uw zelf? … en patiënt? … en omgeving?
b. Welke nadelen ziet u?
Determinant Gebruiker:
3. Welke voordelen ziet u voor u zelf bij de inzet van videocommunicatie in de terminale zorg?
a. Welke voordelen ziet u t.a.v. de samenwerking met verpleegkundigen/ huisartsen* 4. Welke rol vindt u dat u zelf kan hebben bij het inzetten van videocommunicatie?
a. Welke invloed kan dit hebben op de samenwerking tussen verpleegkundigen en huisartsen?
Het proces van uitvoeringsverzoeken wordt als omslachtig ervaren.
18
5. Kan videocommunicatie het werkproces verbeteren t.a.v. het proces van uitvoeringsverzoeken door huisartsen aan verpleegkundigen?
a. Zo ja, hoe dan?
b. Zo nee, waarom niet?
Determinant Organisatie:
6. Wat moet uw organisatie doen om videocommunicatie goed in te kunnen zetten in de eerstelijnszorg?
a. Wat heb je nodig?
b. Hoe wordt je bekwaam?
c. Hoe blijf je bekwaam?
7. Welke ondersteuning heeft u nodig om videocommunicatie goed in te kunnen zetten in de eerstelijnszorg?
a. Vanuit uw eigen organisatie/ collega's
b. Vanuit andere zorginstellingen waar verpleegkundigen/ huisartsen* werkzaam zijn?
8. Welke afspraken vindt u dat met andere organisaties waar verpleegkundigen/ huisartsen* werkzaam zijn gemaakt moeten worden voor het inzetten van videocommunicatie in de zorg bij terminale patiënten?
*keuze maken afhankelijk van de professie van de geïnterviewde
19
Bijlage 2: Informatiebrief
Informatiebrief
Enschede, 3 maart 2021
Geachte heer/ mevrouw,
Saxion Hogeschool vraagt u om mee te doen aan het Telepal onderzoek, dat wordt uitgevoerd binnen het Lectoraat Technology, Health & Care.
Het doel van het onderzoek is om te achterhalen wat zorgverleners in de eerstelijnszorg nodig hebben om telehealth in de vorm van videocommunicatie in te kunnen zetten bij palliatieve terminale zorg. We zijn hierbij benieuwd naar uw mening: Hoe kijkt u aan tegen videocommunicatie? En welke factoren spelen een rol bij het wel of niet inzetten hiervan? We benaderen hiervoor zowel verpleegkundigen als huisartsen, omdat beide werken met patiënten in de palliatieve terminale fase. We zijn benieuwd of videocommunicatie volgens u een hulpmiddel kan zijn om een situatie goed in kaart te brengen wanneer samenwerking en besluitvorming plaats moet vinden in de palliatieve terminale fase.
Op basis van alle input, zullen aanbevelingen gedaan worden over het wel of niet inzetten van telehealth in de vorm van videocommunicatie in de samenwerking tussen huisartsen en verpleegkundigen in de eerstelijnszorg.
Mocht u geïnteresseerd zijn, dan neem ik graag contact met u op om een afspraak te maken voor een online interview. Het interview zal ongeveer 30 minuten van uw tijd kosten en zal via de applicatie
‘Teams’ worden afgenomen. Als u wilt deelnemen aan het interview, wil ik u vragen om bijbehorende toestemmingsverklaring te lezen. Als u akkoord bent, dan wordt tijdens de afspraak voor het interview gevraagd om een ondertekend toestemmingsformulier digitaal te retourneren (bijvoorbeeld middels een foto van een ondertekend toestemmingsformulier).
Mocht u nog vragen hebben over het onderzoek, dan kunt u contact met Emely Bolscher opnemen via 314262@student.saxion.nl en 0619588586.
Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Met vriendelijke groet,
Richard Evering - Hoofdonderzoeker TelePal project Emely Bolscher - Student Master Health Care & Social Work
20
Bijlage 3: Toestemmingsformulier
Toestemmingsformulier
Betreft: Onderzoek binnen het TelePal project naar de toepassing van videocommunicatie in de palliatieve terminale zorg volgens huisartsen en verpleegkundigen in de eerstelijnszorg.
Met ondertekening van dit toestemmingsformulier geeft u aan dat:
• U naar tevredenheid over het onderzoek bent geïnformeerd. Uw vragen zijn naar tevredenheid beantwoord. U heeft voldoende tijd gehad om over deelname aan het onderzoek na te kunnen denken.
• U geheel vrijwillig deelneemt aan het onderzoek.
• U op hoogte bent het recht te hebben om op ieder moment te kunnen besluiten om deelname aan het onderzoek weer in te trekken zonder dat u daarvoor een reden hoeft op te geven.
• U op hoogte bent dat uw gegevens anoniem worden verwerkt en niet herleidbaar zijn tot u als persoon.
• U op hoogte bent dat betrokken onderzoekers uw onderzoeksgegevens kunnen inzien.
• U toestemming geeft dat de onderzoekgegevens worden gebruikt voor het doel zoals beschreven in de informatiebrief, en dat verzamelde worden verwerkt in een verslag en/of wetenschappelijke publicatie.
• U toestemming geeft dat de onderzoekgegevens minimaal 10 jaar bewaard worden.
• U toestemming geeft dat het interview wordt uitgevoerd en opgenomen in de applicatie Microsoft Teams. Deze opname wordt vernietigd binnen enkele weken nadat de het interview is getranscribeerd.
• U deelneemt aan het onderzoek.
Naam:……….
Datum:………
Handtekening:……….
Onderzoeker: Ik heb mondeling toelichting gegeven over de aard, de methoden en het doel van het onderzoek. Ik verklaar dat ik bereid ben naar nog opkomende vragen naar vermogen te beantwoorden.
Naam:……….
Datum:………
Handtekening:……….
21
Bijlage 4: Planning
Activiteit Tijd Beoogd effect
Respondenten
Respondenten benaderen, informatiebrief versturen
Maart en april Voldoende respondenten benaderd. Interviews gepland.
Interviews afnemen Alle interviews zijn afgenomen
met de respondenten.
Data verwerken
Interviews transcriberen en coderen
April en mei Alle interviews gecodeerd.
Resultaten
Informatie uitwerken in resultaten, discussie en conclusie
Mei en juni Resultaten uitgewerkt en besproken met opdrachtgever.
Definitief
Bevindingen presenteren en inleveren
Juni Voor de deadline (4 juni)
onderzoek ingeleverd.