Wat betreft de doorstroom naar het regulier vo, kunnen we drie varianten onderscheiden binnen 10-14 onderwijs:
- Doorstroom na ‘klas 2’ (negen initiatieven): De LeerOnderneming, Onderwijsroute 10-14, Tienerschool Groningen, SOOOOL 10-14 en de Tienerschool Sneek hebben hier al vóór schooljaar 2020-2021 mee te maken gehad. In schooljaar 2021-2022 hebben het Tienercollege
Noordoostpolder, NOVA Tienercollege en De Overstap voor het eerst leerlingen van 14-jarige leeftijd, en zullen dus voor het eerst leerlingen doorstromen.
- Geen doorstroom, onderwijs tot aan het examen (twee initiatieven): Spring High en 10-15 Agora Groesbeek bieden onderwijs aan tot het examen. Bij 10-15 Agora Groesbeek gaan de leerlingen wel over naar een andere vestiging, maar er is geen overgang naar ‘traditioneel’ onderwijs. Deze initiatieven hebben dus in principe ook niet (meer) te maken met doorstroom, slechts met tussentijdse uitstroom.
- Doorstroom na ‘groep 8’ (één initiatief): op de Zuider gymnasiumbasisschool stromen alle leerlingen in principe al na groep 8 door naar het voortgezet onderwijs.
Drie initiatieven hebben nog geen ervaring met doorstroom naar het vo (Tienercollege
Noordoostpolder, NOVA Tienercollege en De Overstap). Deze initiatieven hebben pas in het huidige schooljaar leerlingen van 14 jaar. Deze initiatieven zijn dan ook niet meegenomen in deze paragraaf.
Onderwijsniveau
Betrokkenen van de 10-14 initiatieven geven aan dat het onderwijsniveau van leerlingen die uitstromen over het algemeen naar verwachting of hoger is. Initiatieven geven aan hier geen grote verrassingen in te zijn tegen gekomen.
De schoolleider van 10-15 Agora Groesbeek verklaart het hoge uitstroomniveau door de gemotiveerde leerlingen en het maatwerk dat wordt geleverd.
“Als je kijkt naar het voorlopige advies dat ze in groep 8 kregen, zie je positieve verschillen t.o.v. waar ze nu naar zijn uitgestroomd. Sommige leerlingen in leerjaar 4 zijn namelijk hoger uitgestroomd dan hun aanvankelijk advies in groep 8.” Leraar – De LeerOnderneming
“Leerlingen leggen hier hun eigen lat heel hoog qua uitstroom. Wat ze voor ogen hebben gehad, is ze tot nu toe allemaal gelukt. Het enorme maatwerk wat hier geleverd wordt plus de motivatie van de leerling zorgt voor passende uitstroom.” – Schoolleider 10-15 Agora Groesbeek
Naar welke vo-school?
Bij sommige 10-14 initiatieven gaan bijna alle leerlingen naar de aangesloten vo-school (of vo-scholen3), bij andere 10-14 initiatieven is dit beeld een stuk diffuser. Een belangrijke reden om wel of niet naar de aangesloten vo-school/scholen te gaan, lijkt het onderwijsconcept van de aangesloten vo-school. Als de aangesloten vo-school qua onderwijsconcept ver afstaat van 10-14 onderwijs en andere vo-scholen wel soortgelijk onderwijs aanbieden, kan dit voor leerlingen een reden zijn om voor een andere vo-school te kiezen.
Overdracht naar het vo
Bij de overgang naar een vo-school vindt er een overdracht plaats. Sommige initiatieven benoemen dat die overdracht hetzelfde verloopt als de overdracht tussen een reguliere basis- en vo-school, andere initiatieven benoemen specifiek dat er een warme overdracht plaatsvindt. Het verschilt per initiatief wie de overdracht verzorgt: vaak speelt de coach van leerlingen hier een rol in, of heeft een bepaalde docent de taak toegewezen gekregen.
Ervaringen met de overgang naar de vo-school
Ervaringen met de overgang naar de vo-school zijn volgens schoolleiders, bestuurders en leraren over het algemeen positief. Sommige initiatieven geven aan dat het te vroeg is om iets te zeggen over de doorstroom naar het vo, omdat ten tijde van de interviews de eerste groep doorgestroomde leerlingen net begonnen is in de nieuwe vo-school. Zo noemt de schoolleider van de Tienerschool Sneek: “Het is te snel om hier iets over te zeggen, omdat dit het eerste schooljaar is waarin leerlingen uitgestroomd zijn naar het vo na de tweede klas.”
Veel initiatieven houden ervaringen van doorgestroomde leerlingen (nog) niet formeel bij en horen vooral via informele wegen hoe het leerlingen vergaat. Denk bijvoorbeeld aan leerlingen die even langskomen op school. Een aantal initiatieven benoemt specifiek dat ze blijven monitoren hoe het met leerlingen gaat in het vo. Zo geven bijvoorbeeld de leraren van SOOOOL 10-14 aan dat ze hebben gebeld met leerlingen en heeft De LeerOnderneming gevraagd aan de vo-school of ze kunnen blijven
monitoren.
Bij enkele initiatieven bestaat de wens om beter in beeld te houden hoe het leerlingen vergaat op de vo-school. Dit benoemen onder andere de Onderwijsroute 10-14, het Tiener College Gorinchem en De LeerOnderneming.
3 Er zijn ook 10-14 initiatieven die met meerdere vo-scholen doorstroom-afspraken hebben. Zo is er voor leerlingen van de Tienerschool Groningen met drie vo-scholen een afspraak met plaatsingsgarantie. Ook Onderwijsroute 10-14 heeft met drie scholen een afspraak op doorstroomgarantie.
Sommige leerlingen stappen naar een vo-school in Leeuwarden over die qua onderwijsconcept goed aansluit bij het Tienercollege. Terwijl de vo-locatie naast het Tienercollege niet goed aansluit, waardoor de leerlingen naar het traditionele stramien terug moeten.” – Leraar, Tienerschool Sneek
“Dan ben je benieuwd naar hoe ze het doen op vakniveau en sociaal-emotioneel. Ik denk dat we dat onvoldoende in beeld hebben.” – rector aangesloten VO-school Tienercollege Gorinchem
Schoolportret – NOVA Tienercollege
NOVA Tienercollege is voortgekomen uit een samenwerking tussen de schoolbesturen Openbaar Primair Onderwijs Dordrecht (OPOD) en Stedelijk Dalton Lyceum (SDL). Het initiatief is in schooljaar 2018/19 gestart. Het NOVA Tienercollege heeft een eigen vleugel in een po-school. De
samenwerkende vo-scholen liggen vlak bij de po-school.
Visie en doelen
Het belangrijkste doel van het NOVA Tienercollege is het versoepelen van de overgang tussen po en vo. Door vanuit een veilige en kleinschalige omgeving te wennen aan verschillende leraren en les te krijgen in verschillende vakgebieden, wil NOVA ervoor zorgen dat leerlingen meer geleidelijk de overstap naar het voortgezet onderwijs kunnen maken.
De andere doelen zijn gerelateerd aan het NOVA-concept. Door de Nieuwsgierigheid van de leerlingen te voeden hopen ze dat de leerlingen een Onderzoekende houding ontwikkelen en door de leerlingen Ambitieus te maken hopen ze dat de leerlingen Verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leerproces. De doelen gelden voor het 10-14-traject, maar ook voor het vervolg van de schoolloopbaan.
Doelgroep
Het NOVA Tienercollege richt zich specifiek op havo-/vwo-leerlingen die nu onvoldoende op hun plek zijn op hun huidige school en daardoor zouden kunnen gaan onderpresteren. Voor deze groep kinderen wil NOVA een soepele overgang naar het voortgezet onderwijs creëren. Het NOVA Tienercollege richt zich ook op leerlingen die naar verwachting meer tijd nodig hebben om zich te ontwikkelen naar havo/vwo-niveau.
Werkwijze
Onderzoekend leren staat centraal op het NOVA Tienercollege. Leerlingen werken aan projecten waarin de zes stappen uit een onderzoekcyclus als aanknopingspunt dienen. Deze projecten worden aangeboden vanuit Blink en de Erasmus Universiteit. Bijna altijd worden de projecten aangepast in samenwerking met vo-docenten. Vanuit de Erasmus Universiteit worden er gastlessen verzorgd.
Door het projectmatig onderwijs is het mogelijk om betekenis te geven aan de lesstof. De leerlingen zijn erg enthousiast over deze manier van werken en de leraren zien de effecten terug in de
algemene houding van de leerlingen.
Po en vo zijn door het NOVA Tienercollege op elkaar aangewezen. Dit heeft ervoor gezorgd dat een deur, die normaal dicht is, nu open staat. Het gevolg hiervan is dat iedereen van elkaar leert.
Daarnaast wordt er een doorgaande leerlijn gecreëerd: overlap in de lesstof van po en vo wordt verwijderd, de aansluiting wordt geoptimaliseerd.