• No results found

Volgens Baudet heeft Nederland geleden onder het beleid van de huidige elite. Hij wil deze elite doorbreken en vervangen door een nieuwe elite. Dat is een speerpunt van zijn partij Forum voor Democratie. Maar in de Nederlandse kranten wordt Baudet zelf als elitair

geframed. Volgens het woordenboek Van Dale is een elitair iemand die tot een selecte groep behoort (“Elitair”, z.j.). Aan de elite worden bepaalde kenmerken toegekend als een hoge mate van intelligentie, academische kwaliteiten, hoge mate van creativiteit en lidmaatschap binnen machtige groepen. Binnen de berichtgeving van de Nederlandse kranten komen al deze aspecten terug wanneer zij over Baudet als elitair schrijven. Baudet wordt bijvoorbeeld neergezet als academicus, intellectueel en als liefhebber van muziek en kunst.

Bij het elitair frame is een counterframe aanwezig: het anti-elite frame. In dit counterframe wordt Baudet geframed als iemand die tegen de huidige elite is. Hij wordt neergezet als iemand die de (linkse) elites wil doorbreken en vervangen door een nieuwe elite. Het elitair frame en het counterframe anti-elite komen ook samen voor. Bijvoorbeeld in interviews waarin eerst het elitair frame geactiveerd wordt in de vraag van de journalist en vervolgens het counterframe zichtbaar wordt in het antwoord van Baudet. Toch is het counterframe anti-elite veel minder vaak aanwezig dan het elitair frame.

Het elitair frame is vanaf het begin van de onderzochte periode (2013) terug te zien in de berichtgeving over Baudet. In het begin wordt hij vooral als academicus en intellectueel neergezet. Wanneer Baudet politiek actief wordt, vanaf 2016, wordt hij ook geframed als liefhebber van muziek en kunst. Het counterframe anti-elite is pas aanwezig vanaf 2016. Dit valt ook samen met het moment waarop Baudet zich in de politiek gaat roeren. Op dat moment wordt ook zijn standpunt over de huidige elite prominenter. Het elitair frame en het counterframe anti-elite komen vanaf dat moment ook samen voor. Beide frames zijn vanaf hun intrede de gehele onderzochte periode terug te zien in de berichtgeving, ze versterken niet en zwakken ook niet af.

Het elitair frame is het grootst in het NRC Handelsblad. Ook het counterframe anti- elite is het grootst in deze krant, maar niet groter dan het elitair frame. In de Telegraaf komt

het elitair frame het minst voor. In het NRC Handelsblad en in de Volkskrant wordt Baudet vooral neergezet als academicus en intellectueel, terwijl deze typeringen vrijwel niet voorkomen in het Algemeen Dagblad en de Telegraaf. In het Algemeen Dagblad wordt het elitair frame bijvoorbeeld geactiveerd door Baudets liefde voor klassieke muziek en zijn piano. Ook benoemt deze krant dat Baudet een dure auto rijdt en dat hij exclusieve drankjes inschenkt tijdens een interview. Dit verschil kan verklaard worden doordat kwaliteitskranten zich meer richten op eliteness en statusverhogende benoemingen (Boukes & Vliegenthart, 2017). Hierdoor zouden zij meer aandacht schenken aan het feit dat Baudet een

academische carrière heeft.

Framing device voor het elitair frame is soms letterlijk het woord elitair, zoals blijkt uit het volgende voorbeeld:

“Alleen, bijna iedereen die zich hier vandaag verzameld heeft is óók de elite, of op z’n minst een tikje elitair. Net als het nieuwe Kamerlid Baudet zelf.” (NRC Handelsblad, 3 juni 2017)

Daarnaast wordt het elitair frame geactiveerd door het woord ‘academicus’ of een ander woord dat aantoont dat Baudet gestudeerd heeft: rechtsfilosoof, historicus of jurist. Door Baudet neer te zetten als hoogopgeleid wordt hij geframed als elitair. Een ander framing device binnen dit frame is het woord ‘intellectueel’. Dit wordt gebruikt om Baudet te omschrijven, of staat als bijvoeglijk naamwoord voor zijn naam.

Naast het benoemen van Baudets academische prestaties, staat ook zijn liefde voor klassieke muziek en literatuur centraal binnen dit frame. Baudet heeft veel boeken

geschreven en luistert graag naar klassieke muziek. Dat wordt benoemd in de artikelen over Baudet. Bijvoorbeeld:

“Hij twitterde vrijdagavond te luisteren naar een schitterende, onvergetelijke uitvoering van Strauss’ Metamorphosen.” (Telegraaf, 2 maart 2018)

Een ander framing device voor het elitair frame is de vleugelpiano van Baudet. In de

hij zijn vleugelpiano mee zou nemen naar het Tweede Kamergebouw. En dat gebeurde. Dit framing device komt het meest voor in het Algemeen Dagblad en de Telegraaf. De andere twee kranten besteden vrijwel geen aandacht aan Baudets piano die naar het Tweede Kamergebouw wordt gebracht.

Baudet wordt ook geframed als elitair doordat journalisten benoemen dat hij een Amsterdammer is en in een Amsterdams grachtenpand woont. Binnen Nederland geldt dat als elitair. Dit komt bijvoorbeeld terug wanneer de woning van Baudet besmeurd is door een actiegroep. In die berichten wordt specifiek benoemd dat het om een Amsterdams

grachtenpand gaat.

Counterframe: anti-elite

Het counterframe anti-elite is te herkennen aan framing devices als ‘aanval op de elite’ en het ‘opnemen tegen de elite’. De retoriek van ‘de oude elite vervangen door een nieuwe elite’ komt terug in de artikelen over Baudet. Ook framing devices als ‘doorbreken’,

‘omverwerpen’ en het ‘opnemen tegen’ komen voor. Het counterframe wordt geactiveerd door journalisten wanneer zij over de standpunten en denkbeelden van Baudet schrijven. Het elitair frame en het counterframe anti-elite zijn samen vooral zichtbaar in interviews:

Journalist: “Hoe verklaart u uw aantrekkingskracht op de kiezer? U woont in een grachtenpand en wilt uw vleugelpiano meenemen naar de Kamer. Tegelijkertijd neemt u het op tegen de elite.

Baudet: “Je hoeft niet volks te zijn om het volk te kunnen vertegenwoordigen. Er is een verschil tussen de elite die de dienst uitmaakt en de mensen die, zoals ik, qua levensstijl bij de elite horen. Pim Fortuyn had ook een elitaire levensstijl, hoewel zijn denkbeelden niet bij die van de heersende elite pasten.” (de Volkskrant, 18 maart 2017)

In bovenstaand voorbeeld activeert Baudet het counterframe anti-elite zelf. Soms doen journalisten dit, zoals in het volgende voorbeeld:

“Het lijkt tegenstrijdig: een select gezelschap academisch geschoolde jongeren die in een kasteel ten strijde trekken tegen ’de elite’, daarbij filosofie behandelen en zich kleden als Jort Kelder. Maar dat ís helemaal geen tegenstelling, bezweert Thierry Baudet, telg uit een geslacht van wetenschappers en musici die zijn culturele

distinctie zelden verhult - niet als hij in het Latijn citeert, de toetsen van zijn vleugel beroert of zijn das in de dubbele windsor stropt.” (Telegraaf, 22 augustus 2017)

In deze voorbeelden wordt Baudet geframed als elitair door woorden die te maken hebben met zijn academische carrière en door de woorden ‘grachtenpand’ en ‘vleugelpiano’. Het counterframe wordt geactiveerd door ‘ten strijde trekken’ en ‘opnemen tegen’. Wanneer het elitair frame en het counterframe anti-elite samenkomen is het reasoning device zichtbaar van een tegenstelling. In de artikelen wordt het als een probleem gezien dat Baudet elitair is, terwijl hij tegen de elite is. Dit gebeurt vooral door de tegenstelling te benadrukken tussen hem, de elitair, en zijn standpunt over de elite. De onderliggende gedachte heeft te maken met deze tegenstelling: hoe kan iemand én elitair zijn én het opnemen tegen de elite? Hieruit blijkt dat Baudet tegenstrijdig is: hij zegt het een, maar is het ander. De onderliggende gedachte van dit frame is dat hij niet te vertrouwen en onecht is.