Eindconclusie

Kortom, een werkgever heeft tal van normen tot zijn beschikking, nu een specifieke wettelijke bepaling omtrent liefdesrelaties op de werkvloer ontbreekt. Art. 8 EVRM komt daarbij de meeste betekenis toe en een werkgever doet er dan ook goed aan om bij een regulering van een affectieve relatie op de werkvloer voornamelijk met dat artikel rekening te houden. De praktijk maakt het de werkgever echter lastig, omdat onduidelijk en inconsequent wordt getoetst door de kantonrechter. De kantonrechter heeft onder het huidige ontslagrecht overigens de bevoegdheid zo vrij te toetsen. Het is voor een werkgever daardoor wel moeilijk om te anticiperen op wat de kantonrechter zal oordelen in een mogelijk geschil en is eigenlijk overgeleverd aan de willekeur van de kantonrechter. Uit mijn jurisprudentieonderzoek blijkt dat een werkgever de arbeidsovereenkomst in veel gevallen kan ontbinden wegens een liefdesrelatie op de werkvloer. Wil een werkgever geen risico lopen bij het ontbinden van een arbeidsovereenkomst wegens een affectieve relatie op de werkvloer, dan zal hij rekening moeten houden met het noodzakelijkheids-, het proportionaliteits- en het subsidiariteitscriterium. Ten aanzien van het laatste criterium geldt dat daaraan in sommige gevallen niet hoeft te worden voldaan, maar dat daartegenover wel een hoge ontbindingsvergoeding zal staan. Onder de WWZ zal de mogelijkheid een hoge vergoeding toe te kennen aan de werknemer om een dergelijke reden waarschijnlijk niet langer bestaan. Gesteld zou kunnen worden dat de onduidelijkheid die gecreëerd wordt door de kantonrechters het positieve effect heeft dat de werkgever niet kan anticiperen aan welke onderdelen de rechter wel en niet toetst en om die reden met alle onderdelen evenveel rekening moet houden. Daarentegen is het met het oog op de rechtszekerheid onwenselijk. Het is lastig aan te geven hoe ver een werkgever mag gaan in het reguleren van affectieve relaties op de werkvloer gelet op het goed werkgever- en werknemerschap (art. 7:611 BW) dit komt voort uit de eerder besproken onduidelijkheid en inconsequentie. In zaken waar het een liefdesrelatie tussen een leidinggevende en ondergeschikte betreft zal de werkgever extra aandacht moeten besteden aan het goed werkgever- en werknemerschap. In die zin dat aan het goed werknemerschap van een leidinggevende hogere eisen mogen worden gesteld en dat het goed werkgeverschap zich kan uiten in een hoge ontbindingsvergoeding. Indien de werkgever ‘liefdesrelatiebeleid’ in de zin van art. 7:660 BW wil uitvaardigen, dan is dat mogelijk, maar daarvoor dient de werkgever een gerechtvaardigd belang te hebben. Een dergelijk belang wordt in de meeste gevallen getoetst door de kantonrechter. Voorbeelden van een gerechtvaardigd belang zoals die blijken uit de jurisprudentie zijn voorkoming van fraude, beschermen van de integriteit van de beroepsgroep en een afhankelijkheidsrelatie tussen werknemer en cliënt. Onder de WWZ wordt het afwachten hoever een werkgever mag gaan in het reguleren van relaties op de werkvloer. De verstoorde arbeidsverhouding (de g-grond) en het ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer (de e-grond) geven de werkgever de beste mogelijkheden om bij een liefdesrelatie op de werkvloer de arbeidsovereenkomst te ontbinden, maar beduidend minder dan onder het huidige recht. Mijns inziens hoeft dat geen slechte ontwikkeling te zijn, omdat een affectieve relatie op het werk gelet op het recht op privacy in beginsel moet kunnen. Een werkgever moet wellicht beter zijn best doen om te zorgen dat een relatie op het werk ook in de praktijk werkt. Daarentegen moet het niet zo zijn dat de WWZ tot verstarring van het ontslagrecht leidt en om die reden geen recht doet aan de praktijk. Mijn hoop voor de toekomst is verder dat de kantonrechter duidelijker en consequenter zal toetsen, zodat een werkgever kan anticiperen op wat de rechter zal oordelen en zijn beleid omtrent liefdesrelaties op de werkvloer daarop kan afstemmen.

36

Literatuur- en jurisprudentielijst

Literatuurlijst

Handboeken

Bakels, H.L. e.a., ‘Schets van het Nederlandse Arbeidsrecht’, Deventer: Kluwer 2013 (22e _dr.)

Nieuwenhuis, A.J. & Hins, A.W., ‘Hoofdstukken Grondrechten’, Nijmegen: Ars Aequi Libri 2011 (2e _dr.)

Van der Grinten e.a., ‘Arbeidsovereenkomstenrecht’, Deventer: Kluwer 2014 (24e _dr.)

Verburg L.G., ‘Grondrechten in het arbeidsrecht’, Deventer: Kluwer 2003

Verhulp, E., ‘Grondrechten in het arbeidsrecht, preadvies voor de Vereniging voor Arbeidsrecht’, Deventer: Kluwer 1999

Krant- en Tijdschriftartikelen

Bakker, I., ‘Liefde op de werkvloer, de taboe voorbij?’, Youngcapital.nl 12-02-2014 [online via youngcapital.nl, geraadpleegd op 01-03-2015]

Beltzer, R.M., ‘De kenbaarheid van het eenzijdigwijzigingsbeding’, Tijdschrift Recht & Arbeid 2011/89 [online via Rechtsorde.nl]

Beltzer, R.M., ‘Werk: een (goede) voedingsbodem voor Amor’, Jonge Balie Congresbundel, Amsterdam 2006 [online via dare.uva.nl]

CBS [auteur onbekend], ‘Werkloosheid gedaald door afname beroepsbevolking’, CBS 19-03-2015 [online via cbs.nl, geraadpleegd op 01-04-2015]

Chkalova, K. & Gringhuis, G, ‘Bijna 150 duizend stellen op de werkvloer’, CBS 11-02-2014 [online via cbs.nl, geraadpleegd op 01-03-2015]

De Vries, H.H., ‘Intimiteiten op het werk’, ArbeidsRecht 1994/41 [online via Rechtsorde.nl] Demsey, N.T., ‘De relatieve onaantastbaarheid van een ontbindingsbeschikking’, ArbeidsRecht 2011/53 [online via Rechtsorde.nl]

Duk, R.A.A.A., ‘Art. 7:669 Wetsvoorstel Werk en Zekerheid: de rechter als bureaucraat’, Tijdschrift Recht & Arbeid 2014/26 [online via Kluwer Navigator]

Knipschild E., ‘Ontbinding van de arbeidsovereenkomst in de Wet Werk en Zekerheid’, Tijdschrift Arbeidsrecht Praktijk 2014/5, p. 40 [online via Rechtsorde.nl]

Oberman C.C. & Stam S.M., 'Liefde in de werksfeer: waar ligt de grens?', ArbeidsRecht 2009/58 [online via Rechtsorde.nl]

Roozendaal, W.L., ‘Het grondrecht op snuiven of de grenzen van gezagsbevoegdheid’, Arbeidsrechtelijk Annotaties 2008 [online via Rechtsorde.nl]

Rote O.J., ‘Handelingen in de privésfeer en mogelijke gevolgen daarvan op de werkvloer’, ArbeidsRecht 2013/53 [online via Rechtsorde.nl]

37 Styles, R., ‘Relationships that begin in the workplace most likely to result in marriage’, Dailymail 23- 09-2013 [online dailymail.co.uk, geraadpleegd op 01-03-2015]

Uitham, R., ‘5 vragen over liefde op het werk: prima of not-done?’, Intermediair 27-05-2010 [online via intermediair.nl, geraadpleegd op 01-03-2015]

Van Zanten-Baris, A., ‘Versoepeling van het ontslagrecht onder Wet Werk en Zekerheid?’, Ars Aequi oktober 2014 [online via Rechtsorde.nl]

Visser E.T., ‘WWZ: spanning terug in het arbeidsproces’, Tijdscrift voor de Procespraktijk 2014/5 [online via Rechtsorde.nl]

Commentaren

Bunschoten, ‘Persoonlijke levenssfeer bij Grondwet, artikel 10’, in: Tekst & Commentaar Grondwet [online via Kluwer Navigator]

De Jong, J.P. & Dopheide, T., ‘Grondwet, artikel 10’, in: SDU Commentaar [online via Rechtsorde.nl] Kuijer, M., ‘EVRM artikel 8’, in: SDU Commentaar [online via Rechtsorde.nl]

Jellinghaus, S.F.H & Zondag, W.A., ‘Burgerlijk Wetboek 7, artikel 613’, in: SDU Commentaar [online via Rechtsorde.nl]

Laagland, F.G., ‘Burgerlijk Wetboek Boek 7, Artikel 611 [Algemene verplichting van werkgever en

werknemer]’, in: Arbeidsovereenkomst [online via Rechtsorde.nl]

Verhulp, E., ‘Ontbinding wegens een gewichtige reden bij: Burgerlijk Wetboek 7, artikel 685’, in: Tekst & Commentaar Burgerlijk Wetboek [online via Rechtsorde.nl]

Quist, J.P., ‘Burgerlijk Wetboek 7, artikel 611’, in: SDU Commentaar [online via Rechtsorde.nl]

Jurisprudentielijst

EHRM

EHRM 16 april 2002, ECLI:NL:XX:2002:AE4682, Nederlandse Jurisprudentie 2003/452, m. nt. Dommering, E.J. [online via Kluwer Navigator]

EHRM 16 december 1992, ECLI:NL:XX:1992:AD1800, Nederlandse Jurisprudentie 1993/400, m. nt. Dommering, E.J. [online via Kluwer Navigator]

Hoge Raad

HR 16 april 2010, LJN BL5444, JIN 2010/420 (Martina van Hal/Supermarkt Deegens), m.nt. Kruit, P. [online via Rechtsorde.nl]

HR 11 juni 2008, JAR 2008/20 (Stoof/Mammoet)

HR 14 september 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA5802, Jurisprudentie Arbeidsrecht 2007/25

(Dirksz/Hyatt) m.nt. Verhulp, E. [online via Rechtsorde.nl]

38 HR 27 april 2001, ECLI:NL:HR:2001:AB1347, Jurisprudentie Arbeidsrecht 2001/95 (Wennekes

Lederwaren) [online via Kluwer Navigator]

HR 28 april 2000, JAR 2000/120 (Midnet Taxi)

HR 5 maart 1999, JAR 1999/73 (Tulkens/FNV) [online via Kluwer Navigator] HR 8 april 1994, JAR 1994/94 (Agfa/Schoolderman) [online via Kluwer Navigator]

HR 27 maart 1998, ECLI:NL:HR:1998:ZC2620, Nederlandse Jurisprudentie 1998/553 [online via Kluwer Navigator]

HR 26 juni 1998, JAR 1998/199 (Van de Lely/Taxi Hofman)

HR 9 januari 1987, ECLI:NL:HR:1987:AG5500, Nederlandse Jurisprudentie 1987/928 (Edamse

bijstandsvrouw) [online via Rechtsorde.nl]

HR 12 maart 1982, ECLI:NL:HR:1982:AB8578, Nederlandse Jurisprudentie 183/181 [online via Kluwer Navigator]

Kantonrechter

Ktr. Utrecht 10 december 2014, ECLI:NL:RBMNE:2014:6480 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Arnhem 11 september 2013, ECLI:NL:RBGEL:2013:3064 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Leiden 26 juni 2013, JAR 2013/205 [online via Kluwer Navigator]

Ktr. Utrecht 18 juli 2012, RAR 2012/155 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Haarlem 21 december 2011, LJN BU9411 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Amsterdam 31 mei 2011, RAR 2012/6 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Assen 21 december 2011, LJN BU8941 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Amsterdam 27 september 2010, JAR 2011/27 [online via Kluwer Navigator]

Ktr. Zaandam 25 maart 2010, ECLI:NL:RBHAA:2010:BM0580 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Hilversum 22 februari 2010, RAR 2010/105 [online via Kluwer Navigator]

Ktr. Zwolle 27 maart 2009, LJN BH8962 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Groningen 4 juli 2008, LJN BD6330 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Hilversum 15 mei 2008, JAR 2008/156 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Lelystad 31 oktober 2007, JAR 2007/295 [online via Kluwer Navigator] Ktr. ’s-Hertogenbosch 6 juni 2007, JAR 2007/149 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Zwolle 14 juni 2006, RAR 2006/132 [online via Kluwer Navigator]

39 Ktr. Zaandam 20 november 2004, RAR 2005/35 [online via Kluwer Navigator]

Ktr. Heerlen 14 maart 2003, JAR 2003/96 [online via Kluwer Navigator]

Vzngr. Amsterdam 25 maart 2002, JAR 2002/147 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Amsterdam 26 april 2001, JAR 2001/101 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Oud-Beijerland 1 maart 2001, JAR 2001/62 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Zwolle 20 december 1998, JAR 1999/25 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Rotterdam 13 augustus 1996, JAR 1998/180 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Enschede 27 maart 1996, JAR 1996/92 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Zaandam 12 februari 1996, Prg. 1996/4648 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Amsterdam 25 maart 1994, JAR 1994/85 [online via Kluwer Navigator] Ktr. Amsterdam 22 februari 1994, JAR 1994/83 [online via Kluwer Navigator]