Eindbegunstigden van structuurfondsgelden .1 EFRO

Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling is een structuurfonds dat bedoeld is⁵⁵ voor de medefinanciering van:

• investeringen die bijdragen aan het scheppen van duurzame werkgele-genheid;

• investeringen in infrastructuur;

• maatregelen die de regionale en lokale ontwikkeling steunen, (met name door ondersteuning van het midden- en kleinbedrijf);

• technische bijstand.⁵⁶

Top-15 eindontvangers van EFRO-subsidie

In 2009 is € 73,7 miljoen aan EFRO-subsidie toegekend aan 83 organi-saties, verspreid over 96 projecten. De vijftien begunstigden die het hoogste bedrag ontvingen aan EFRO-subsidie zijn opgenomen in figuur 16. Deze top-15 ontving in 2009 in totaal 33% van het totaalbedrag dat aan EFRO-subsidies is toegekend in 2009. De meeste subsidie is verstrekt voor activiteiten van eindbegunstigden in het kader van het EFRO-programma Noord-Nederland. Een iets lager bedrag is verstrekt aan eindbegunstigden binnen het EFRO-programma West-Nederland. Eindbegunstigden binnen de EFRO-programma’s Oost- en Zuid-Nederland komen beide eenmaal voor in de top-15.

51 Verordening (EG) nr. 259/2008; verordening (EG) nr. 1828/2006; Europese Commissie (2007), Guide for National Agencies imple-menting the Lifelong Learning Programme, 20 april 2007. Brussel: Europese Commissie;

Europese Commissie (2008), Note to the COCOF. European Transparency Initiative:

Implementation of the Financial Regulation regarding the publication of data on benefici-aries of Community Funds under the shared management mode. COCOF 07/0071/03-EN.

Brussel: Europese Commissie.

52 Met het oog op bescherming van persoons-gegevens worden de namen van individuele personen (studenten/leraren) die een onderwijssubsidie hebben gekregen, niet openbaar gemaakt.

53 De top-15 van eindontvangers van de landbouwfondsen, onderwijsfondsen en migratiefondsen, alsmede een meer uitge-breide beschrijving van de grootste projecten die met deze subsidies gefinancierd zijn, zijn opgenomen in het Achtergronddocument EU-trendrapport 2011. Deze internetpublicatie is te raadplegen op www.rekenkamer.nl.

54 Het kan dus voorkomen dat in de komende jaren een bedrag door (enkele van) de begunstigden terugbetaald dient te worden over het uitgekeerde bedrag in 2009, waardoor het genoemde bedrag per begun-stigde lager kan uitvallen.

55 Zoals vastgelegd in Verordening (EG) nr.

1083/2006).

56 Maatregelen die bijdragen aan een efficiënt en effectief beheer van het programma.

De gemeente Groningen ontving het grootste bedrag vanuit de EFRO-subsidie voor in totaal drie verschillende projecten.

Project EFRO: een illustratie

Het EFRO-project «Grote Markt Oostwand/Oostzijde» kreeg in 2009 de hoogste EFRO-subsidie; € 8,9 miljoen. Het project heeft als doel de oostzijde van de Grote Markt in Groningen te ontwikkelen en op die manier de stad een nieuwe economische en culturele impuls te geven (Gemeente Groningen, 2009). Het project bestaat uit de volgende onderdelen:

• Bouw van het Groninger Forum. Hier moeten personen van alle leeftijden worden geïnformeerd over verschillende levensvraag-stukken door middel van film, geschiedenis en debat (Groninger Forum, 2010).

• Verplaatsing van de oostwand van de Grote Markt en herstel in de oorspronkelijke stijl. Hierdoor ontstaat ruimte voor het stadsplein «de Nieuwe Markt» (Gemeente Groningen, 2010).

• Aanleg van een nieuwe woon- en winkelstraat tussen het Groninger Forum en de Poelestraat (Gemeente Groningen, 2010).

Figuur 16 Top-15 van eindbegunstigden EFRO-subsidies in 2009 In miljoenen euro’s

Bron: Decentrale managementautoriteiten. Websites te raadplegen via portal van DG Regio:

http://ec.europa.eu/regional_policy/country/commu/beneficiaries/index_en.htm

Informatie over eindbegunstigden per landsdeel

In overzicht 13 laten we zien in hoeverre de Nederlandse managementau-toriteiten van de vier EFRO-programma’s bij het verstrekken van infor-matie over de eindbegunstigden van EFRO-gelden hebben voldaan aan de verwachtingen van de Europese Commissie.

Overzicht 13. Transparantie eindbegunstigden van EFRO-gelden periode 2007–2013 in Nederland

Kenmerken Noord West Oost Zuid

Eén publicatielijst Ja Ja Nee, twee

lijsten

Ja

Namen van projecten Ja Ja Ja Ja

Naast EFRO-subsidiebedragen ook overige publieke financiering

Nee Ja Ja Ja

Toekenning of betaling Toekenning Onduidelijk Toekenning Onduidelijk Bron: websites van decentrale managementautoriteiten via de portal van DG Regio: http://

ec.europa.eu/regional_policy/country/commu/beneficiaries/index_en.htm.

18.3.2 ESF

Het Europees Sociaal Fonds is, net als het EFRO, een structuurfonds.

Organisaties kunnen een subsidieaanvraag voor het ESF indienen bij het Agentschap SZW. Het ESF kent drie prioriteiten:

• vergroten van het arbeidsaanbod;

• bevorderen van insluiting op de arbeidsmarkt van kansarmen;

• vergroten van het aanpassingsvermogen en investeren in menselijk kapitaal.

Deze drie prioriteiten vormen de basis voor de zes verschillende acties waarvoor vanuit het ESF subsidie wordt verleend.⁵⁷

Top-15 eindbegunstigden van ESF-subsidie

In onderstaand overzicht staat de top-15 van organisaties in Nederland die de meeste ESF-subsidie toegekend kregen in 2009. In totaal kregen 403 organisaties gezamenlijk een bedrag van € 258,3 miljoen toegekend. De vijftien grootste eindbegunstigden ontvingen dat jaar tezamen 46% van het totaal aan Nederlandse ESF-subsidies. Veel organisaties uit de top-15 hebben in het kader van meer dan één ESF-actie subsidie toegewezen gekregen. Het UWV is met afstand de grootste ontvanger van

ESF-middelen.

57 Een beschrijving van deze zes acties is opgenomen in het Achtergronddocument EU-trendrapport 2011.

Uitvoeringsorganisatie UWV kreeg in 2009 ruim € 43 miljoen aan ESF-subsidie toegewezen. Voor een substantieel deel daarvan (€ 25 miljoen) geldt dat op basis van de publiek toegankelijke informatie niet geheel duidelijk is wat er met het geld gebeurt. Het gaat om het project

«UWV ESF 2010» Op ons verzoek heeft het UWV meer gedetailleerde projectinformatie aangeleverd. Daaruit blijkt dat het hier gaat om een gecombineerde voortzetting van vier projecten waar voorheen een aparte aanvraag voor ingediend moest worden: Jobcoach, Talent 55-plus, Scholing gedeeltelijk arbeidsgeschikten / arbeidsbelemmerden en Wajong. De projecten hebben als doel om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te ondersteunen bij re-integratietrajecten of een opleiding aan te bieden.

De publieke informatievoorziening bij de grootste eindontvanger UWV voldoet aan de minimumverplichtingen van het Europees Transparantie Initiatief.

Figuur 17 Top-15 van eindbegunstigden ESF-subsidies in 2009 In miljoenen euro’s

18.3.3 Publieke informatievoorziening ESF en EFRO

Om de transparantie over de besteding van EU-subsidies in Nederland te vergroten en de publieke verantwoording daarover te verbeteren, heeft de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland de website

«Europa om de hoek» (www.europaomdehoek.nl) opgezet. De initiatief-nemers werken hierbij nauw samen met de Nederlandse uitvoeringsorga-nisaties van de EFRO- en ESF-programma’s, het Ministerie van EZ (thans EL&I) en het Agentschap SZW. Momenteel zijn op de site alleen de projecten te vinden die vanuit de structuurfondsen (ESF of EFRO) worden gefinancierd, maar het is de bedoeling om de inhoud van de site

gaandeweg uit te breiden met informatie over andere Europese fondsen.

De website is helder vormgegeven en overzichtelijk. De homepage toont een interactieve kaart van Nederland waarop de projecten in iedere gemeente staan aangeduid. Elk project op de kaart kan worden aangeklikt, waarna gegevens over dat project in beeld verschijnen, zoals de looptijd, de subsidieontvanger, de hoogte van de EFRO-subsidie en andere financieringen.

Zoeken binnen de website is mogelijk door middel van een eenvoudige zoekopdracht op trefwoord, maar er is ook een meer uitgebreide

zoekfunctie. Daarbij kan de gebruiker specifiek zoeken op provincie, loket (het Agentschap SZW of een van de managementautoriteiten),

programma (EFRO of ESF), thema en de hoogte van de Europese bijdrage.