aanschaffing van een routeticket
2. De opbrengsten worden door alle landen (deels) aangewend voor het in stand houden van het tolsysteem en het financieren van onderhoud aan, en constructie van infrastructurele projecten
3.7. Effecten van het tolsysteem
© 2018 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative 88
3.7.1. Kenmerken effecten van het tolsysteem
België Duitsland Frankrijk
Vervoerskundige effecten • De introductie leverde een acceleratie op in de adaptatie van ‘groene’ voertuigen. Tussen 2016 en 2017 steeg het aandeel vrachtwagens in het wagenpark met EURO-emissieklasse 6 van 30% naar 45%.
• Het aantal voertuigen met EURO-emissieklasse 6 is de afgelopen jaren sterk toegenomen
• Het aantal wagens met een lagere EURO-emissieklasse daalde
• Niet van toepassing vanwege annuleren tolsysteem
Verkeerskundige effecten • Er is beperkt sprake geweest van een verschuiving van zwaar vrachtverkeer van tolwegen naar meer lokale wegen die geen onderdeel uitmaken van het tolnetwerk. Hierop is het tolnetwerk aangepast.
• De totale hoeveelheid vrachttransport en capaciteit is de afgelopen jaren bijna verdubbeld over de weg. De exacte rol van de tolheffing is onduidelijk.
• In 2005 bleek dat het aantal geregistreerde vrachtwagens met een MTM van 10-12 ton sinds 2003 significant is toegenomen
• Niet van toepassing vanwege annuleren tolsysteem
Milieueffecten • Onbekend • Ondanks een stijging van de vrachtcapaciteit,
daalde de hoeveelheid emissie tussen 2005 en 2017 met ruim 50 procentpunten
• Niet van toepassing vanwege annuleren tolsysteem
Overige effecten • Onbekend • Door een aantal betrokkenen wordt geschat dat
de tariferingsstructuur zal leiden tot een verschuiving naar voertuigen met minder assen.
Dit geldt met name voor voertuigen met 5 assen of meer naar voertuigen met 4 assen, die
respectievelijk 1,8 cent/km minder tol betalen.
Vooralsnog is een dergelijke verschuiving niet zichtbaar.
• Niet van toepassing vanwege annuleren tolsysteem
3.7.1. Kenmerken effecten van het tolsysteem
Hongarije Oostenrijk Polen
Vervoerskundige effecten • Er is een verschuiving geweest van
vrachtwagens met een MTM van meer dan 3,5 ton naar trailers met een grotere MTM.
• Het volume dat wordt getransporteerd via trailers (J4) blijft toenemen, terwijl dat voor kleine vrachtwagens (J2) afneemt
• Binnen het Hongaarse wagenpark is sprake van vernieuwing. 55% van de vrachtwagens was in 2016 4 jaar of jonger.
• Onbekend • Er is sprake van een verschuiving in het
wagenpark. Het aantal voertuigen met EURO-emissieklasse 5 of 6 is toegenomen, terwijl het aandeel in de overige klassen is teruggebracht.
Verkeerskundige effecten • Er is een toename zichtbaar in het volume vervoerde goederen via de weg. De afschaffing van het Ro-La transport speelt hierin mogelijk een rol*.
• Sinds de introductie van het HU-GO systeem maken zowel snelwegen als nationale wegen onderdeel uit van het tolnetwerk. Hierdoor is het verkeer afgeleid van nationale wegen naar snelwegen. Voorheen was vervoer over nationale wegen goedkoper (maar langzamer).
• Het aantal vrachtwagens en het vrachtvolume tussen 2004 (toen GO-toll werd geïntroduceerd) en 2017 is toegenomen. Dit is deels toe te schrijven aan de economische situatie van Oostenrijk.
• Een modale verschuiving naar het spoor heeft niet in significante omvang plaatsgevonden
• Er lijkt sprake van een toename in
(vracht)verkeer. Dit hangt sterk samen met de verdere ontwikkeling van het wegennet, mede via de inkomsten verkregen uit tol.
• De exacte invloed van tol is moeilijk vast te stellen.
Milieueffecten • Onbekend • Onbekend • Onbekend
Overige effecten • Onbekend • De implementatie van het tolsysteem heeft de
wegbeheerder geholpen om een efficiënte organisatiestructuur te ontwikkelen
• Onbekend
* In Hongarije was de combinatie rail-wegvervoer (Ro-La) lange tijd de meest populaire vorm van vrachttransport. Sinds Hongarije zich aansloot bij de EU mocht deze vorm van transport echter niet meer gesubsidieerd worden. De staat subsidiëren deze vorm van transport lange tijd vanwege het positieve effect er van op het milieu.
© 2018 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative 90
3.7.1. Kenmerken effecten van het tolsysteem
Rusland Slovenië Slowakije
Vervoerskundige effecten • Onbekend • Momenteel is een verbetering van het wagenpark
zichtbaar naar voertuigen met EURO-emissieklasse 5 en 6. De mate waarin deze verbetering is toe te schrijven aan de invoering van het tolsysteem is onduidelijk.
• De verwachting is dat door de introductie van het tolsysteem, het wagenpark nog verder zal verbeteren.
• Onbekend
Verkeerskundige effecten • Onbekend • Effecten zijn nog niet bekend, wel wordt een betere doorstroming van het verkeer verwacht.
• Na introductie van het tolsysteem waren nauwelijks veranderingen zichtbaar in het aantal geregistreerde voertuigen
Milieueffecten • Onbekend • Door de verschuiving binnen het wagenpark
worden positieve effecten op het milieu verwacht
• Onbekend
Overige effecten • Het effect van het tolsysteem wordt als negatief ervaren voor kleine bedrijven in de
transportsector (naar schatting bestaat 60-80%
van transportbedrijven uit kleine bedrijven en eenmanszaken). Deze partijen geven aan meer moeite te hebben met het doorbelasten van de tolkosten, met gevolgen voor de bedrijfsvoering waardoor sommige bedrijven niet langer kunnen voortbestaan. Exacte cijfers zijn onbekend.
• Ook is er sprake van een stijging van transportkosten met gemiddeld 5-7%
• De uitgaven voor reparaties aan wegen stegen aanzienlijk vanwege financiering vanuit de tolinkomsten.
• Men verwacht dat het nieuwe tolsysteem zo’n 15 miljoen aan extra inkomsten zal generen t.o.v. het huidige systeem.
• Volgens CESMAD (Slowaakse
wegvervoersbond) leidde de invoering van het tolsysteem tot een stijging van 6% van de kosten voor Slowaakse vrachtbedrijven
3.7.1. Kenmerken effecten van het tolsysteem
Tsjechië Zwitserland
Vervoerskundige effecten • Sinds 2007 stijgt het aandeel geregistreerde voertuigen met EURO-emissieklasse 5 met gemiddeld 5%. Het aandeel voertuigen met lagere EURO-emissieklassen daalt (met name klasse 3).
• Tussen 2001 en 2005 werd een procentuele verschuiving zichtbaar in het aantal gereden kilometers van voertuigen met lage EURO-emissieklassen naar voertuigen met ‘groenere’
motoren
Verkeerskundige effecten • Onbekend • Het aantal vrachtwagens daalde tussen 2001 en
2005 met 6,4% terwijl het aantal tonkilometers met 16,4% toenam. Deze ontwikkeling kan voor 30% worden toegeschreven aan de introductie van het tolsysteem en voor 70% aan de verhoging van de gewichtslimiet.
Milieueffecten • Onbekend • De hoeveelheid fijnstof is met 10% gedaald, voor
stikstofoxiden en CO2 is dit respectievelijk 14%
en 6%
Overige effecten • Onbekend • Onbekend
© 2018 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative 92 Voordat de bevindingen met betrekking tot de effecten van het tolsysteem nader worden toegelicht is het van belang te vermelden dat het vaststellen van een causaal verband tussen de implementatie van een tolsysteem en een bepaald verschijnsel (bijvoorbeeld: de omvang van vrachttransport in een land of de samenstelling van wagenparken van grote transportbedrijven) zeer lastig eenduidig is te maken. Dit heeft te maken met beschikbaarheid van gegevens en tegelijkertijd met de samenhang der dingen. Economische ontwikkeling heeft bijvoorbeeld sterke invloed op de omvang van vrachttransport; het bepalen van de precieze impact van de implementatie van een tolsysteem op vrachttransport (ceteris paribus) is zodoende zeer moeilijk.
De belangrijkste bevindingen ten aanzien van de trends en ontwikkelingen rondom de effecten van tolsystemen zijn:
1. In het merendeel van de onderzochte landen wordt gerefereerd naar ex ante studies, welke een bijdrage hebben geleverd aan de invulling van het tolsysteem. Op welke wijze de onderzoeksresultaten invloed hebben gehad op de invulling van het systeem is moeilijk vast te stellen.
2. De introductie van tolsystemen voor (zwaar) vrachtverkeer heeft in een aantal landen invloed gehad op de samenstelling van het wagenpark. Het exacte aandeel is echter lastig vast te stellen.
3. Het vrachttransport in Europa lijkt de afgelopen jaren te zijn toegenomen, infrastructurele investeringen, wet- en regelgeving en economische ontwikkelingen spelen hier een rol in.
4. Verschuiving naar andere transportmiddelen door de vrachtindustrie blijkt beperkt, hier is geen eenduidige verklaring voor.
5. De introductie van tolsystemen zorgt in een aantal gevallen voor een stijging van de transportkosten, maar heeft ogenschijnlijk weinig effect op de concurrentiepositie.
Hieronder volgt een nadere toelichting per bevinding.