Economisch aspect

In onderstaande tekst zal de economische positie van de provincie Gelderland uiteen worden gezet. Hierbij zullen eerst de Gelderse topsectoren besproken worden, gevolg door een analyse van de huidige investering en acquisitie-positie van Gelderland.

Gelderse topsectoren

In het statenvoorstel van de provincie Gelderland “Prioritair programma topsectoren en innovatie” staan de volgende speerpunten vermeld in provinciale verband:

▪ Health: vanuit het perspectief van de Health Valley (samenwerking van Health-gerelateerde organisaties binnen Gelderland) met focus op het economisch gewin voor Gelderland; ▪ Energie Milieu Technologie (EMT): Arnhem geldt van oudsher als ‘energiestad’, met grote

spelers als Alliander, NUON en KEMA in de regio. Focus op het economisch gewin voor Gelderland;

▪ Agro-Food: vanuit Gelderland/Regio Food Valley NL perspectief met spelers als Heinz, FrieslandCampina, de Food-kennis vanuit de universiteit van Wageningen.

▪ Maakindustrie: Spelers als NXP, NEDAP, Vredestein.

Met betrekking tot de ambities van de provincie Gelderland op economisch beleid wordt er gestreefd om als Gelderland in 2020 tot de top 5 % Europese regio’s te horen op basis van het economisch concurrentievermogen, waarbij Gelderland in Europa gezien wordt als innovatieve proeftuin. Nu behoort Gelderland tot de top 6%. Daarnaast wil Gelderland de 3e _{industriële provincie van Nederland}

worden.

Tot slot moet door middel van een Rode Loper-aanpak Gelderland (inter)nationaal erkend worden als provincie waar ondernemers de ruimte en ondersteuning krijgen zichzelf te ontwikkelen. Door onder andere trage bureaucratische procedures te stroomlijnen wordt de economische ontwikkeling zo min mogelijk belemmerd (Provincie Gelderland, 2016).

investering en acquisitie-positie

In lijn met de doelstellingen van de Logistics Valley en het Rode Loper beleid van de provincie Gelderland, zijn buitenlandse investeringen van groot belang voor een regio om zichzelf economisch te kunnen ontwikkelen. In onderstaande tekst zal de FDI (Foreign Direct Investment) positie van Nederland en Gelderland besproken worden, en ook juist wáárom buitenlandse bedrijven vaak voor Nederland kiezen.

In Nederland gevestigde ondernemingen in buitenlandse handen zorgden voor ongeveer 15% van het Nederlands bruto binnenlands product (BBP) in 2012, goed voor ruim 800.000 arbeidsplaatsen (CBS, 2012). Met oog op onderhevig onderzoek zal echter vooral worden gekeken naar het FDI vanuit China. Sinds het begin van de ‘Chinese droom’ en het daar bijhorende Chinese vizier op het buitenland in termen van onder andere investeringen, is de Chinese FDI gestegen van een magere twee miljard Dollar in 1993 naar 128 miljard Dollar in 2015, wat bijna gelijk staat aan de investering van buitenlandse bedrijven in China (UNCTAD, 2016).

Van deze 128 miljard Dollar, werd er ruim 2.6 miljard Euro geïnvesteerd in Nederland, twintig keer zoveel als in 1995. Hiermee is Nederland na Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk het 4e _land

in Europa qua Chinese investeringen. Uitgerekend in per hoofd van de bevolking was Nederland zelfs de nummer één (Hanemann & Huotari, 2016).

Waarom Nederland?

Het Leiden Asia Centre, onderdeel van de universiteit van Leiden, heeft in 2017 onderzoek gedaan naar waarom Chinezen juist vaak voor Nederland kiezen als investeringsland. Uit interviews met verschillende Chinese bedrijven komen de volgende vier belangrijkste punten naar voren:

▪ Bedrijfsklimaat. Door vestiging in Nederland heeft een Chinees bedrijf automatisch een visum voor de Schengenlanden. Daarnaast kent Nederland gunstige arbeidswetten- en wetgeving met een gunstig belastingbeleid voor bedrijven. De wetgeving kent een hoge mate van transparantie en flexibiliteit, wat het makkelijk maakt voor buitenlandse investeerders het juridisch klimaat te doorgronden en ruimte laat voor culturele verschillen. Verder heerst er een goed financieel klimaat en is de service-dienstverlening van een hoog niveau.

▪ Gateway to Europe. Chinese investeerders hebben het vaak over de term ‘Gateway to Europe’ als men over Nederland praat. Door een goede bereikbaarheid en uitstekende infrastructurele voorzieningen, zien Chinese investeerders Nederland als een goede uitvalsbasis om de Europese markt te kunnen bestrijken. Ook al is de Duitse markt de doelgroep van een Chinees bedrijf, dan nog kiezen investeerders soms voor Nederland als vestigingsplaats vanwege de goede bereikbaarheid.

▪ Nederlands imago. Het beeld dat Chinezen hebben van Nederland is dat het een modern, beschaafd, welvarend en goed georganiseerd Westers land is. Dit leidt tot het idee dat het hebben van een vestiging in Nederland, het Chinese bedrijf de stempel ‘betrouwbaar’ geeft, zowel in Europa als in China zelf. Nederland heeft het imago zich snel aan te passen aan innovatie in relatie met andere Europese landen. Zo omschrijft een Chinese manager:

‘’We often use ‘the old Europe’ to describe Europe. The Netherlands is comparatively quick in accepting new things within the European market. This is an advantage of the Netherlands.” (Leiden Asia Centre, 2017, p.16).

Ook op het gebied van gesproken talen scoort Nederland goed. Omdat een groot gedeelte van de Nederlanders Engels kan spreken en schrijven, bevordert dat de communicatie tussen Nederlanders en Chinezen. Daarnaast zijn ook de Nederlandse wetteksten in het Engels beschikbaar.

China in Gelderland

Nederland staat dus in China bekend als een gunstig land om te investeren. Maar hoe staat Gelderland hierin? ArcusPlus heeft hier in 2013 onderzoek naar gedaan. Op het moment van schrijven is dit de meest actuele data beschikbaar.

In 2013 haalde Gelderland een magere 1.8% van het totaal aantal investeringen in Nederland binnen, wat samenhing met 3.6% van het totaal aantal projecten. Wel leverde dit 7.5% van het totaal aantal gecreëerde banen op voor Gelderland. Hiermee houdt Gelderland alleen Zeeland, Groningen, Friesland en Drenthe onder zich. ArcusPlus geeft een aantal mogelijke redenen waarom dit zo is; (1) de Randstad heeft een betere strategische positie ten opzichte van handelsstromen en koopkracht,

(2) het ontbreken van mainport-verbindingen in Gelderland en (3), Gelderland kent weinig bedrijvigheid in export-gerelateerde producten en kent veel MKB-bedrijven met een lagere exportontwikkeling.

Het ontbreken van grote Chinese bedrijven is te linken met het topsectorenbeleid van de provincie Gelderland. In figuur 10 staat het aandeel van de Chinese investeringen opgedeeld per sector (Kamer van Koophandel, 2015, in Leiden Asia Centre onderzoek). Uit het figuur valt af te lezen in welke Nederlandse sectoren Chinezen het meest investeren. Verder wordt er in het figuur onderscheid gemaakt tussen Wholesale/Resale (WR) en non-WR. Wholesale staat voor op grote schaal handel drijven, vrij te interpreteren als distributiecentrum, als schakel tussen producent en consument. Non- WR staat voor kleinschaligere handel, met een directe verbinding tussen een directe verbinding tussen producent en consument. Bijvoorbeeld in de financiële dienstverlening, een investeringsmaatschappij maakt directe afspraken met een startup, zonder tussenliggende schakels zoals een tussenpersoon.

Figuur 10: Aandeel Chinese investeringen in Nederland per sector

Sectoren als de consumentengoederen-markt en de ICT (de Chinese smartphonefabrikant Huawei) scoren hoog op het gebied van Chinese investeringen. Terugkijkend op de Gelderse topsectoren als Health (niet voorkomend), EMT (slechts een klein aandeel) en maak-industrie (5e _{plek qua}

investeringen) loopt Gelderland de nodige Chinese interesse mis. Verder blijkt dat Chinese bedrijven vooral interesse hebben in WR (Wholesale/Resale, op grote schaal handelen, schakel tussen de producent en retailer).

4.5. Conclusie

Uit bovenstaande cijfers komt de huidige economische situatie voor Gelderland met betrekking tot China niet als te rooskleurig naar voren. Maar is dit onomkeerbaar? Nee. In het volgende hoofdstuk zal uiteengezet worden hoe de provincie Gelderland kan inzetten op meer interactie met China, de OBOR een Gelders succes kan worden en hiermee de doelstellingen die het zichzelf heeft opgelegd te kunnen bereiken. Om dit te kunnen realiseren, speelt de Rail Terminal Gelderland een belangrijke rol.