Duurzaam bezuinigen

Duurzaamheid is al lang geen lege huls meer in gemeenteland.

Gemeenten hebben in de afgelopen jaren een duidelijke ambitie neergelegd om in de komende dertig jaar op basis van klimaatneutraliteit hun financiële inspanningen in te richten.

Wilt u daar als raadslid een verdere bijdrage aan leveren dan vormt het gemeentelijk vastgoed een van de aandachtsvelden van de gemeente. Uit onderzoek blijkt dat bijna alle gemeenten een pakket aan duurzaamheidsmaatregelen hebben getroffen om hun vastgoed te verduurzamen. De focus is gericht op energiebesparing en reductie van de CO2 uitstoot. Ervaring leert dat daarnaast ook positieve effecten uitgaan naar waterverbruik, verlaging van kosten en verhoging van het comfort en gebruiksgemak.

Vaak wordt bij verduurzaming van vastgoed gedacht: dat is duur. De gemeente Rotterdam heeft als eerste gemeente in Nederland ervaring opgedaan met het concept dat ‘building retrofit’ wordt genoemd. Kort samengevat komt dit initiatief – ontwikkeld door het Clinton Climate Initiative- op het volgende neer. Bestaand vastgoed, in de casus van Rotterdam zijn dit zwembaden, wordt verduurzaamd. De investering wordt betaald uit de energiebesparingen. Feitelijk worden dus nieuwe technieken toegepast op bestaande vastgoedobjecten. Daarmee krijgt het bestaande vastgoed een nieuw leven dat er vele malen duurzamer

Een ander voorbeeld is de openbare straatverlichting. Het kan voor gemeenten interessant zijn om enerzijds de openbare verlichting te verduurzamen en anderzijds ook uit te besteden.

Of uitbesteding verstandig is, is natuurlijk per gemeente verschillend.

Er bestaat geen standaard antwoord op deze vraag, elke casus is uniek en zal zorgvuldig onderzocht moeten worden. Als raadslid is het wel goed te weten dat varianten denkbaar zijn, sterker nog, al in praktijk zijn gebracht waarbij niet altijd de gemeente als financier en exploitant optreedt. Andere bedrijfsmodellen zijn in tijden van financiële krapte wellicht interessant om te onderzoeken op haalbaarheid.

Crisis biedt kans voor raad op duurzaam begroten

De financiële crisis betekent voor gemeenten niet alleen risico’s maar biedt dus ook nieuwe uitdagingen. Bij de keuzes die u nu als gemeente(raad) moet maken, hebt u de gelegenheid om duurzaamheid de plaats te geven die het verdient.

Uw begroting duurzaam inrichten is zo’n kans. Duurzaam begroten begint bij het beleidsmatig benoemen van de stip aan de horizon: waar willen we als gemeente naar toe? Welke voorzieningenniveau past hierbij? En met welke kwaliteit willen we werken? Het lijkt paradoxaal, maar met duurzaam begroten wordt een bezuinigingsproces een intensief beleidsmatig traject

dat er een duidelijke strategie bestaat om de externe ontwikkelingen het hoofd te bieden. Echter, welke strategie werkt het beste in het bezuinigingsproces?

Er zijn 4 mogelijkheden om te komen tot duurzaam begroten, zie bijgaand plaatje:

De te volgen strategie kan per beleidsdomein binnen de gemeente verschillend zijn. De ‘tijdelijke krapte’ in het financieel kader vraagt stevige maatregelen om de aankomende periode op een gezonde wijze te overbruggen. Echter, welke strategie hanteert u achter de te treffen maatregelen?

Het antwoord is aan u!

Temporiseren

Strategie is gericht op doorzetten van bestaand beleid.

Realisatie van beleid kan enige vertraging ondervinden doordat werkzaamheden worden getemporiseerd. Door kritisch te kijken naar de wijze van organiseren, wordt getracht ruimte te vinden om vertraging zo beperkt mogelijk te houden.

Transformeren

Strategie is gericht op veranderen van beleidsmatige koers. Financiële krapte wordt gezien als kans om beleidsmatige bakens te verzetten.

Bewust wordt bestaand beleid afgebouwd om (op termijn) nieuw beleid mogelijk te maken. Tevens wordt kritisch gekeken naar wijze van organisaren.

Ad hoc reageren

Strategie is erop gericht om jaarlijks taken te overwergen om binnen het financieel kader te blijven. Financiële krapte is met zoveel onzekerheid omgeven dat meerjaren vooruit anticiperen niet als zinvol wordt gezien.

Consolideren

Strategie is gericht op bewust terug te keren naar basistaken van de gemeente. Recessieperiode wordt gezien als moment van bezinning op gevoerd beleid. Periode biedt kans om bestaand beleid kritisch tegen het licht te houden. Wijze van organiseren staat op voorhand niet ter discussie.

Beleids Rijk (innovatief)

Beleids Arm (traditioneel)

Reactieve koers

Proactive koers Houding t.a.v. externe

ontwikkeling

De volgende raadsleden hebben meegewerkt aan de totstandkoming van dit raadsledenboekje. Daarbij is de bron voor een deel van de citaten in dit Raadsledenboekje de serie Raadslid van de Week van Raadslid.NU (http://www.raadslid.nu/category/dossier/

raadslid-van-de-week):

• Gerard Boons, VVD-raadslid gemeente Roosendaal

• Philip Bos, D66-raadslid gemeente Breda

• Ellen Bruins Slot, PvdA-raadslid Tytsjerksteradiel

• Arjun van der Dussen, D66-raadslid gemeente Spijkenisse

• Peter Elbertse, CDA-raadslid gemeente Breda

• Bernard Fritsche, VVD-raadslid Den Helder

• René van Ginderen, CDA-raadslid gemeente Roosendaal

• John Heuvelings, VVD-raadslid gemeente Venlo

• Laura Hoogstraten, GroenLinks-raadslid gemeente Zeist

• Jan Houtenbos, VVD-raadslid gemeente Bergen (NH)

• Walter Hoosemans, Gemeentebelangen-raadslid gemeente Oosterhout

• Andre de Jeu, ELAN-raadslid gemeente Alphen aan den Rijn

• Klaartje Koenraad, GroenLinks-raadslid gemeente Roosendaal

• Daan Quaars, VVD-raadslid gemeente Breda

• Marcel Steeman, D66-raadslid gemeente Castricum

• Petra Tiel, VVD-deelraadslid Amsterdam-Zuid

• Bert Veenstra, VVD-raadslid gemeente Spijkenisse

• Jan-Willem Verheij, VVD-raadslid gemeente Rotterdam

• Mark Vissers, SP-raadslid gemeente Oosterhout

• Wim Zwaan, PvdA-raadslid gemeente Meppel

Bijlage

Auteurs en redactie:

Patrick Jussen Frank van Kuijck Rob Dubbeldeman Rein-Aart van Vugt

Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see www.deloitte.nl/about for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms.

Deloitte provides audit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globally connected network of member firms in more than 150 countries, Deloitte brings world-class capabilities and high-quality service to clients, delivering the insights they need to address their most complex business challenges. Deloitte has in the region of 200,000 professionals, all committed to becoming the standard of excellence.