Literatuur
Akkermans, TvP 2014/41
P.J.M. Akkermans, ‘Een ‘recht’ op collectieve waardeoverdracht: tegen (w)elke prijs?’, Tijdschrift voor Pensioenvraagstukken 2014/41, afl. 5, p. 38-46.
Beltzer, TRA 2011/89.
R.M. Beltzer, ‘De kenbaarheid van het eenzijdige wijzigingsbeding’, Tijdschrift Recht & Arbeid 2011/89, afl. 11, p. 87-96.
Blom, TvP 2012/29
L.H. Blom, ‘Welk karakter heeft het reële pensioencontract?’, Tijdschrift voor Pensioenvraagstukken 2012/29, afl. 4/5, p. 27-36.
Bodewes, Adv.bl. 2018
B. Bodewes c.s., ‘Kroniek Pensioenrecht’, Advocatenblad 2018, afl. 4, p. 84-85. Bos, ArbeidsRecht 2009/47
P.B. van den Bos, ‘Beperking van pensioenindexatie: een stroomschema’, Arbeidsrecht 2009/47, afl. 10, p. 43-47.
Bos, van den, Arbeidsrecht 2014/22
P.B. van den Bos, ‘ECN/Omen: heroverweging van het eenzijdig wijzigingsbeding vereist?’, ArbeidsRecht 2014/22, afl. 4, p. 21-24.
Breuker, P&P 2005-⅞
H.P. Breuker, ‘Wijzigen van de pensioenregeling, Materiële aspecten’, Pensioen & Praktijk 2005-⅞, p. 12-17. Breuker, TPV 2013/8
H.P. Breuker, ‘De uitgewerkte rechtsverhouding is met de komst van de PW niet meer relevant’, Tijdschrift voor Pensioenvraagstukken 2013/8, afl. 1, p. 1-12.
Brochure DNB 2017
Brochure De Nederlandsche Bank, Het toezicht van DNB op de liquidatie van uw Pensioenfonds, Amsterdam 2017.
Broeders & Bikker TPV 2009/4
D. Broeders & J. Bikker, ‘Pensioen en indexatie: onlosmakelijk verbonden’, Tijdschrift voor Pensioenvraagstukken 2009/4, afl. 1, p. 1-4.
Broek van der, MvV 2012/2
T.H. van der Broek, ‘Gemeente De Ronde Venen/Stedin c.s.: versoepeling van de mogelijkheden tot opzegging van een duurovereenkomst voor onbepaalde tijd?’, Maandblad voor Vermogensrecht 2012/2, afl. 2, p.18-22. Cools c.s. 2011
C.J.N. Cools c.s., ‘Compendium voor de jaarrekening’, Deventer: Wolters Kluwer 2011. Dommerholt 2010
M. Dommerholt, ‘Pensioenrecht: de tekst van de Pensioenwet en -regelgeving tekst en commentaar’, Deventer: Wolters Kluwer 2010.
Dommerholt, in: T&C Pensioenrecht 2019
M. Dommerholt, art. 23 PW, uitleg bij art. 23 PW, in: Tekst & Commentaar Pensioenrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2019 (boek en online).
Hammerstein & Franken 2003
A. Hammerstein & J.B.M. Franken, ‘Beëindigen en wijzigen van overeenkomsten’, Deventer: Kluwer 2003, nr. 47.
Heemskerk c.s. 2012
Heemskerk c.s., ‘Wijzigingsvraagstukken in de pensioendriehoek’, TPV 2012/41, afl. 6, p. 37-45. Heemskerk 2015
M. Heemskerk, ‘Pensioenrecht’, Den Haag: Boom Juridische Uitgevers 2015. Heemskerk c.s. 2017, TRA 2017/51
M. Heemskerk c.s., ‘Kroniek Pensioenrecht 2015-2016’, Tijdschrift Recht & Arbeid, afl. 5, p. 46-57. Henrichs & Maatman 2014
E.J. Henrichs & R.H. Maatman,‘Onvoorwaardelijke toeslag met een voorwaardelijk element: artikel 20 PW’, Tijdschrift voor Pensioenvraagstukken 2014/30, afl. 4, p. 29-37.
Hoekert, in: T&C Pensioenrecht 2019
W. Hoekert, commentaar op artikel 137 PW, in: T&C Pensioenrecht, Deventer 2019 (boek en online). Huijg & van Slooten, TPV 2013/22
T. Huijg & J.M. van Slooten, ‘De opzegging van de uitvoeringsovereenkomst’, Tijdschrift voor Pensioenvraagstukken 2013/22, afl. 3, p. 7-15.
Huijg & Vestering, FR 2014
T. Huijg & P.G. Vestering, ‘De-risking door aanpassing van de pensioenregeling’, Financieel Recht 2014, p. 291-299, afl. 7/8, p. 291-299.
Huijg, TvAO 2018/03
T. Huijg, ‘Ter visie - Een oproep voor meer principiële benadering van derdenwerking in het pensioenrecht’, Tijdschrift voor Arbeid en Onderneming 2018/03, afl. 3, p. 85-87.
Jacobs 2007
A.T.J.M. Jacobs, ‘Pensioenrecht. De sociaalrechtelijke en sociaalpolitieke aspecten’, Deventer: Wolters Kluwer 2007.
Kruk van der & Möhring, in: GS Verbintenissenrecht
A van der Kruk & M.E.A. Möhring, Groene Serie Verbintenissenrecht, art. 6:248 BW, aant. 5.6.1 (online, bijgewerkt op 8 augustus 2018).
Laat, de, Arbeidsrecht 2011
J.J.M. de Laat, ‘Het eenzijdige wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst: de kluwen verder afgewikkeld’, Arbeidsrecht 2011/38, afl. 8/9, p. 34-43.
Lutjens 1989
E. Lutjens, ‘Pensioenvoorzieningen voor werknemers: juridische beschouwingen over ouderdomspensioen’, Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink.
Lutjens 2016
E. Lutjens, Mr. C. Assers Handleiding tot de beoefening van het Nederlands Burgerlijk Recht. 7. Bijzondere
Minnaard, PensioenMagazine 2013/82
M. Minnaard, Bijstorting: wettelijke of contractuele plicht?, PensioenMagazine 2013/82, afl. 3, p. 1-7. Pásztor, Arbeidsrecht 2006, p. 24-31
A. Pásztor, ‘Wijziging van een pensioenregeling; deel 1: de formele aspecten’, Arbeidsrecht 2006, afl. 9, p. 24-31.
Pásztor, Arbeidsrecht 2006, p. 12-18
A. Pásztor, ‘Wijziging van een pensioenregeling; deel 2: de materiële aspecten’, Arbeidsrecht 2006, afl. 14, p. 12-18.
Riemsdijk, van, 2013
J.M. Van Riemsdijk, commentaar op: artikel 7 PW, in: Analyse & Commentaar, Deventer 2013. Rutten, ArbeidsRecht 2013/8
A.W. Rutten, ‘Het wijzigen van de pensioenregeling’, ArbeidsRecht 2013/8, afl. 1, p. 1-9. Schop 2007
E. Schop, ‘Wijzigen van arbeidsvoorwaarden, in het bijzonder pensioen’, Deventer: Wolters Kluwer 2007. Schop, edwinschop.nl 2017
E. Schop, ‘Gevolgen indexatie na opzeggen verzekerde uitkeringsovereenkomst’, online gepubliceerd op 21 augustus 2017 op edwinschop.nl.
Slooten, van, TPV 2012/16
J.M. Van Slooten, ‘Uitgewerkte rechtsverhouding’ als arbeids- en/of pensioenrechtelijk leerstuk’, Tijdschrift voor Pensioenvraagstukken 2012/16, afl. 2, p.12-19.
Starink 2010
B. Starink, ‘Fiscale behandeling van herstelbetalingen aan een pensioenfonds’, Weekblad Fiscaal Recht 2010/444, afl. 6853, p. 436-465.
Tali, Arbeidsrecht 2009/33
N. Tali, ‘De cao en de rechtspositie van gepensioneerden’, Arbeidsrecht 2009/33, afl. 6, p. 30-34. Verhulp, in: T&C Burgerlijk Wetboek 1998
E. Verhulp, commentaar op art. 7:613 BW, in: T&C Burgerlijk Wetboek, Deventer: Wolters Kluwer 1998, (online, bijgewerkt 15 februari 2019).
Wirschell, in: T&C Pensioenrecht
J.R. Wirschell, commentaar op art. 19 PW, in: T&C Pensioenrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2019. Wolff, de, TRA 2011/78
D.J.B. de Wolff, ‘Drie jaar wijziging van individuele arbeidsvoorwaarden’, Tijdschrift Recht & Arbeid 2011/78, afl.10, p. 11-14.
Jurisprudentie
Hoge Raad 13 maart 1981, ECLI:NL:HR:1981:AG4158 (Haviltex). Hoge Raad 21 juni 1991, ECLI:NL:HR:1991:ZC0291 (Mattel/Borka).
Hoge Raad 26 juni 1998, ECLI:NL:HR:1998:ZC2688 (Van der Lely/Taxi Hofman). Hoge Raad 3 december 1999, ECLI:NL:HR:1999:AA3821 (Latour/De Bruijn). Hoge Raad 12 februari 2001, ECLI:NL:HR:2010:BK3570 (CZ).
Hoge Raad 4 oktober 2002, ECLI:NL:HR:2002:AE8320 (Kemira). Hoge Raad 20 februari 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO1427 (DSM/Fox). Hoge Raad 27 februari 2004, ECLI:NL:HR:2004:A01228 (Meplax). Hoge Raad 11 juli 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD1847 (Stoof/Mammoet). Hoge Raad 18 maart 2011, ECLI:NL:HR:2011:BO9570 (Wegener).
Hoge Raad 28 oktober 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ9854 (De Ronde Venen/SNU & Stedin). Hoge Raad 6 september 2013, ECLI:NL:HR:2013:CA0566 (ECN/OMEN).
Hoge Raad 11 oktober 2013, ECLI:NL:HR:2013:850 (Decor/Pokon). Hoge Raad 8 november 2013, ECLI:NL:HR:2013:1134 (Delta Lloyd).
Hoge Raad 16 april 2016, ECLI:NL:HR:2016:660 (Provincie Noord Holland c.s./Gemeente Amsterdam). Hoge Raad 10 juni 2016, ECLI:NL:HR:2016:1134 (Alcatel Lucent).
Hoge Raad 7 juli 2017, ECLI:NL:HR:2017:1270 (Golden Earring/Nanada). Hoge Raad 2 februari 2018, ECLI:NL:HR:2018:14 (Goglio/SMQ).
Hoge Raad 29 maart 2019, ECLI:NL:HR:2019:446, JIN 2019/89, m.nt. E van der Kamp (Gemeente/Liander). Centrale Raad van Beroep, 13 maart 2013, ECLI:CRVB:2013:BZ4245.
Gerechtshof 's-Gravenhage 24 april 1964, ECLI:NL:GHSGR:1964:AC4452.
Gerechtshof Amsterdam 27 september 2001, ECLI:NL:GHAMS:2001:AD3860 (Kemira). Gerechtshof Arnhem 15 maart 2011, ECLI:GHARN:2011:BQ1305.
Gerechtshof Amsterdam 31 mei 2011, ECLI:NL:GHAMS:2011:BR4484 (IBM).
Gerechtshof Amsterdam 1 november 2011, ECLI:NL:GHAMS:2011:BU4260 (ECN/Omen). Gerechtshof Amsterdam 12 juni 2012, ECLI:NL:GHAMS:2012:BW8050 (Delta Lloyd). Gerechtshof Den Haag 9 september 2014, ECLI:NL:GHDHA:2014:2873 (Alcatel Lucent). Gerechtshof Amsterdam 23 september 2014, ECLI:NL:GHAMS:2014:4007.
Gerechtshof Den Haag 11 augustus 2015, ECLI:NL:GHDHA:2015:2120. Gerechtshof Den Haag 25 oktober 2016, ECLI:NL:GHDHA:2016:3175. Gerechtshof Amsterdam 30 mei 2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:2043. Gerechtshof Amsterdam 5 september 2017, ECLI:NL:GHDHA:2017:2478. Gerechtshof Amsterdam 17 oktober 2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:4223. Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch 13 maart 2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:1092.
Gerechtshof Amsterdam 23 april 2019, ECLI:NL:GHAMS:2019:1452, PJ 2019/72, m. nt. Van Slooten (Euronext).
Rechtbank Zutphen 30 maart 1995, PJ 1995/5 (Pensioenfonds Holec). Rechtbank Arnhem 30 juni 2006, ECLI:NL:RBARN:2006:AY3823. Rechtbank Utrecht, 13 mei 2009, ECLI:NL:RBUTR:2009:BI3516. Rechtbank Amsterdam 24 juli 2009, ECLI:NL:RBAMS:2009:BJ5013. Rechtbank Zutphen 8 september 2009, ECLI:RBZUT:2009:BM3567. Rechtbank Rotterdam 9 april 2010, ECLI:NL:RBROT:2010:BN1756.
Rechtbank 's-Gravenhage 11 oktober 2012, ECLI:NL:RBSGR:2012:BY4146 (Alcatel Lucent). Rechtbank Rotterdam 26 februari 2014, ECLI:NL:RBROT:2014:145 (Boskalis).
Rechtbank Amsterdam 14 december 2015, ECLI:NL:RBAMS:2015:9415. Rechtbank Rotterdam 23 december 2015, ECLI:NL:RBROT:2015:9803.
Rechtbank Amsterdam 25 juni 2016, ECLI:RBAMS:2016:6742, PJ 2016/138, m. nt. T. Huijg (Euronext). Rechtbank Amsterdam 27 september 2016, ECLI:RBAMS:2016:6084.
Rechtbank Limburg 13 februari 2017, ECLI:NL:RBLIM:2017:1279.
Rechtbank Midden Nederland 10 januari 2018, ECLI:NL:RBMNE:2018:62. Rechtbank Midden-Nederland 23 januari 2019, ECLI:NL:RBMNE:2019:342. Rechtbank Rotterdam 3 mei 2019, ECLI:NL:RBROT:2019:3875 (Campina).
Kamerstukken
Kamerstukken II 1949/50, 1730, nr. 3, p. 5. Kamerstukken II 2005/06, 30413, 3, p. 191-192. Kamerstukken II 2006/07, 30655, 2, p. 3. Kamerstukken II 2006/07, 30413, 2, p.1-3.Digitale bronnen
Dnb: Risicoverdeling en ambitieniveau in bestaande pensioencontracten:
https://www.dnb.nl/nieuws/nieuwsoverzicht-en-archief/statistisch-nieuws-2011/dnb256689.jsp CBS:
https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/84184NED/table?ts=1559506675273. E. Schop, Gevolgen indexatie na opzeggen verzekerde uitkeringsovereenkomst:
http://www.edwinschop.nl/wp-content/uploads/2016/09/PensioenAdvies-Gevolgen-indexatie-na-opzeggen-verz ekerde-uitkeringsovereenkomst.pdf