+
fo. 125
[789]
+die coninc vertorent. Doe sende die biscop Onyas sijn soen
789.[790] Josephus totten coninc ende maecte vrede. Daerna doe sterf
[791] Euergetes ende sijn soen Filopater wort coninc in Egipten.
[792] Ende Onyas was biscop in Jherusalem. Ende in die tijt doe
[793] maccte Jhesus Sydracs soen dat boec ‘Ecclesiasticus.’ Die
793.[794] Filopater wort verwonnen van Antyochus, die coninc van
794.[795] Sijryen ende hi wort coninc van Egipten. Ende Onyas was
[796] doe biscop in Jherusalem. Ende Antyochus die settede den
[797] tyns weder op die Joden, die Filadelfus of gedaan hadde. Ende
[798] hi was so quaet, dat daer voel volcs over hem claechden, so
[799] dat Effricanus van Romen quam ende dwanc hem, dat hi sijn
[800] oerlogen afterliet ende hi gaf hem sijn kint te gysel, dat Epyfanus
800.[801] hiet. Deze Antyochus voer tot enen tempel, daer hi groten
801.[802] scat waende winnen. Die papen eerden hem ende riepen hem
[803] inden tempel ende daer sloghen si hem an stucken doot. Doe
[804] die Antyochus doot was, doe wort sijn soen coninc in Syriën,
[805] Celentus. Doe sende Helyodorus in Jherusalem om den tempel
805.[806] te roven; ende doe hi in den tempel quam, doe sloech hem die
[807] engel Gods doot. Die biscop Onyas die bat voir hem ende hi
[808] stont op vander doet ende was gesont. Doe hi totten coninc
[809] Celentus quam, doe seide hi: ‘Here coninc, sijdi op yemant
+
b
[810]
+gram, sent die te Jherusalem inden tempel, gi wort gewroken.’
[811] Doe Epyfanus vernam dat sijn vader doot was daer hy te
[812] Romen te gysel lach, doe toech hi uut der geselscap ende
812.* 789. F. seinde; F. sinen sone; ende coninc Josephus, die. 790. F. doe (ontbr.). 791. D.
Euergetes van Egipten; F. wert. 794. F. wert; C.E.F. den coninc van Sijryen. 796. F. doe
(ontbr.); E. van Jher; C.D. sette; F. weder den scijs. 797. E. weder op Judeën. 798. C. volc;
F. volx; F. claechde. 799. F. Rome over hem quam. 800. F. cerloghe achterliet. 801. C.D.E.
grote. 802. D. waende vinde; F. vinden; F. eerden hem inden tempel. 803 F. inden tempel
(ontbr.); F. sclogen; ontstucken 804. F. die (ontbr.); wert sijn soen coninc Celencus; in Sijriën
(ontbr.). 805. C.D. Die sende; E.F. doe (F. doen) sende hi; F. Oladorus. 806. F. scloech. 807.
F. Ende die biscop; F. die (ontbr.) 808. C. tot den. 809. D.E. Heer. 810. D.E. gram (ontbr.).
811. C. hij (ontbr.) te Romen. 812. E.F. ghiselscap.
789. l. sijn suster soen. Zie Inleid. XLII; Rijmbijb. vs. 18611 en variant.
793. Rijmbijb. vs. 18643: Syrachs sone Jhesus.
794. cf. Rijmbijb. vs. 18650 aanteek.
800. Rijmbijb. vs. 18680: Sijn kint Anthiocus Epyphanes.
801. Rijmbijb. vs. 18683: ten temple, die hiet Nanee.
805. d.i. Seleucus. l. Die sendeof doe sende hi.
812. geselscap = ghiselscap.
35
*
[813] quam in Syriën ende verdreef sinen broeder ende wort daer
813.[814] coninc. Ende doe starf die biscop Onyas ende hi en liet geen
[815] kinder. Mer hi liet twee brueders, ende elc die woude biscop
[816] wesen. Ende want die coninc van Cyryën Epifanus een Griex
816.[817] was, so verwandelden die bruederen haer namen na die Griexe
[818] namen om help ende vrientscap van den Griexen coninc te
[819] hebben. Want Yadus die noemde hem Jasoen ende Jan noemde
[820] hem Menelaus, omdat se Epyfanus in sijn vrientscap ontvangen
[821] soude. Ende doe coft Jason dat bisdom jegen Epyfanus ende
[822] om dier quaetheit willen, so ghinc dat heylige vuer uut, dat
[823] opt outaer lach, dat in LXX jaren nyet uut en ghinc, daert
[824] Yeremyas onder die aerde gedolven hadde. Daerna doe nam
[825] die coninc van Syriën Epyfanus Josan dat bisdom ende gaft
[826] sinen brueder Menelaus. Dese Menelaus die beval enen man,
[827] hiet Andronicus, dat hi Josan, den biscop, soude doot slaen,
[828] als hi dede. Doe wort die Epyfanus toornich, omdat die rechte
+
c
[829]
+biscop doot geslagen was. Doe dede hi Andronicus Jherusalem
829.[830] omme leden ende geselen ende daerna onthoefden. Die coninc
[831] Epyfanus toech te Egypten ende wan dat mit verraet. Daerna
[832] quam hi voir Jherusalem ende die biscop Menelaus die dede
[833] hem die poert op ende hi lede hem inden tempel; ende daer
[834] nam hi uut alle die gulden vaten, die gulden tafel, die gulden
[835] pot ende alle die scyerheit des tempels ende hi verboet daer
835.* 813. C.D. brueder; E. sijn brueder; D. ende (ontbr); E. daer (ontbr.). 814. D.E.F. sterf. 815.
F. kinder achter; F. die (ontbr.). 816. F. Epifanus (ontbr.). 817. D. broederen; F. de bruederen.
818. C. hulp; F. holp ende vrienscap van den Griexschen. 819. F. die (ontbr.); C.D.E. Jan
die. 820. E. sijn (ontbr.); F. vriescap. 821. cocht; D.E. biscopdom; F. seghen. 822. E.F. dier;
F. vier. 823. op dat outaer. D tseventich; C. nye; D. daer. 824. F. doe (ontbr.); C.D.E.F. nam.
826. C.D. broeder; F. Monelaus; die (ontbr.) 827. D. Andromycus; F. sclaen 828. C.E.F. die
(ontbr.); F. om (ontbr.); rechte (ontbr.). 829. D.E.F. doot was geslegen (F. gesclegen); C.
geslegen. 830. D. omme slepen. 831. D. die toech; C.D.E. Daerna doe; F. daerna soe 833.
F. leidde. 834. E. al; F. tafelen. 835. F. ende die gulden potten; C.D.E. cyerheit.
813. Rijmbijb. vs. 81722: Ende teerst dat sijn broeder was doot, Ontfinc hi in Suriën die crone.
816. l. een Griec.
829. Jherusalem. l. Anthyochen, cf. Rijmb. vs. 18752; v o o r omme l. dore; cf. Rijmbijb. vs. 18761.
835. d.i. cyerheit.
36
*
[836] den dienst Gods te doen. Ende hi settede op dat outaer Gods
[837] sijn afgod Jupiter, dat men die daer eren soude. Ende in die
[838] duerbaer gordijn, die inden (den) tempel hinc, daer dede hi in wercken
838.[839] Jupiter, sijn afgod. Ende binnen Jherusalem op Davids toorn,
[840] daer leide hi voel Griecken op, die den Joden voel verdriets
[841] deden, want wat Joden haer kinder deden besnijden, die hingen
[842] si hals an hals. Ende om anxt ende om vrese van der doot,
842.[843] so hebben voel Joden die wet Gods aftergelaten. Daerna doe
[844] waren daer twee wiven gewroecht, omdat si haer kinder besneden.
844[845] Die worden an haer borsten gehangen ende daerna doer die
[846] stede gesleept ende over die muur geworpen. Doe was daer een
+
d
[847]
+out paep, hiet Eleazarus. Die woude die coninc verckenvleis
[848] doen eten; ende omdattet in die wet verboden was, so en woude
[849] hi dat niet eten. Doe seiden sijn vrienden: ‘Wi sellen u ander
[850] vleis brengen, eet dat ende sect, dattet verckensvleis is.’ Doe
[851] seide Eleazarus: ‘So brac ic ymmer die wet. Ic en wil mit gene(n)
[852]beveinstheit ontgaen. Ic wil den jongen guet exempel laten.’
[853] Doe wort Eleazarus gedoot, omdat hi die wet Gods niet breken
[854] en woude. Daerna wort voer den coninc gebracht een wijf
[855] mit seven kinderen, omdat si geen verckensvleis en wouden
[856] eten. Epyfanus dede doe een groet vuer maken ende hi seide:
[857] ‘Wilgi verckensvleis eten, ic sel u grote giften geven.’ Die
[858] moeder troestese daertoe, dat si die wet souden houden. Daer
* 836. F. hi (ontbr.) sette. 837. F. men daer diien. 838. F. dierbaer gordinen; hinghen; in (ontbr.).
839. F. toorn soe. 841. F. dat haer kinder; E.F. deden. 842. F. om (ontbr); C.D.E. vresen.
843. F. achter; doe (ontbr) worden daer twee wighen; kinderen. 846. F. gescleipt. 847. C.E.F.
pape; C.D.E. verckensvleis. 848. F. omdat. 849. F. selen. 850. F. vleisch bringen ende; dat
dat verken-vleesch. 851. D. Eleasarius; E. ommer; F. Ic en wille emmer; mit (ontbr.); gheen
gheveinstheit aengaen. 852. C.D.E. beveinstheit; F. deu goeden jongen goed; E. een guet;
F.C. exempel geven ende laten. 853. F. wert. 855. F. vercken-vleesch; C.D. eten en woude.
856. F. vier. 857. F. wildi verckenvleesch. 858. C. troese; F. troeste; de wet; C. si (ontbr.).
838. Rijmbijbel vs. 18781 vlg. anders.
842. Rijmbijb. vs. 18793: Dien hingen si daer a l s e n d e a l s .
844 gewroecht van wroegen = beschuldigen, aanklagen.
37
*
[859] nam die coninc den outsten brueder eerst ende dede hem die
In document
S.S. Hoogstra, Proza-bewerkingen van het leven van Alexander den Groote in het Middelnederlandsch · dbnl
(pagina 197-200)