Diversiteit in Kejetia: sleutelinformanten

Deze paragraaf introduceert vijf sleutelinformanten van mijn onderzoek. Dit moet ten eerste de leesbaarheid vergroten van de komende paragrafen waarin deze sleutelinformanten een rol spelen. Daarnaast tonen de vijf sleutelinformanten de diversiteit die er bestaat in de achtergrond en drijfveren van mijn informanten en in de activiteiten die zij ondernemen in Kejetia. Tot slot blijkt uit de introductie van de sleutelinformanten hoe partijen rondom gouddelving met elkaar verweven zijn én hoe sociaal-politieke relaties in Kejetia en Gbani reiken tot relaties die fysiek buiten Kejetia liggen. Mijn sleutelinformanten zijn: Luckydubé, Awuru, Abigail, Robert en Rast’Asatu.

Luckydubé, geboren in 1970, komt uit Tongo. Hij behoort tot de Tallensi elite familie van Tongo en is de oudere broer van de opperchief van Tongo. Luckydubé’s religie is, vertelt hij, het traditionele Tallensi geloof. Luckydubé woont met zijn vrouw in Tongo. Daar beheert hij een stuk land waarop zijn werknemers in het regenseizoen landbouw bedrijven. Sinds tien jaar heeft hij ook een huis in Kejetia. Hij werkt namelijk in Kejetia, Obuasi en Tarkwa als artisanale gouddelver: hij is teamleider (gang leader), beitel-expert en doet

goudertsverwerkingsactiviteiten. Hij hoopt op een dag grote klompen goud te vinden, zodat hij voor zijn familie kan zorgen. Luckydubé was mijn gastheer in Kejetia.67 Hij legt uit dat hij in Kejetia vrijwel iedereen kent: “Omdat ik behoor tot de chieffamilie in Tongo, komen de mensen in Kejetia, wanneer ze problemen hebben, vaak naar mij voor hulp.” Luckydubé zegt daarnaast zowel met de Kejetia chief als met concessieleiders een goede relatie te hebben. In Kejetia is Luckydubé zowel een Tallensi elite figuur als een artisanale gouddelver in Kejetia waar de lokale chief politiek gezag heeft. Luckydubé zegt daarom op gelijkwaardige voet te staan met de Kejetia chief: “Paazi is de chief in Kejetia, maar ik ben familie van Tongo’s opperchief.” In deze scriptie

vertegenwoordigt Luckydubé de Tallensi delvers in Kejetia (en de opvattingen van zijn broer, Tongdan Abdallah Kwadanaab, de opperchief van Tongo).

Awuru is de chief van Obuasi. Hij is zoon van de Gbani chief en broer van de Kejetia chief - net als zijn familie is Awuru moslim. Awuru heeft, net als zijn broer, een complexe relatie met Luckydubé. Ooit heeft Luckydubé’s vader, Awuru’s vader in Gbani geïntroniseerd. Deze gebeurtenis zorgt voor een sterke

reciprociteitsbeleving in hun relatie. Awuru en Luckydubé stellen zich bescheiden naar elkaar op. Ze hebben namelijk zowel een opperchief-chief relatie als een chief-delver relatie. Als Obuasi chief heeft Awuru een belangrijke relatie met de artisanale gouddelvers en inwoner van Obuasi. Wanneer gouddelvers problemen hebben, zoals onderlinge conflicten of complicaties met het vinden van goud, helpt Awuru hen met hun problemen. Awuru heeft een concessie voor kleinschalige goudmijnbouw in de wijk World Bank. Op deze

Ik kreeg één van de lemen huizen die hij en zijn broers bouwden toen ze in Kejetia gingen werken. Nu reizen Luckydubé en zijn broers regelmatig af en aan tussen Kejetia en het centrum van Tongo; dan weer zijn ze een aantal dagen in Kejetia, dan weer een aantal dagen in Tongo.

concessie werkt SMC. Volgens geruchten in Kejetia heeft Charles (een vriend van Aruwu) relaties met de Ghanese nationale overheid. Awuru is chief van Obuasi én partners van SMC.

Abigail, geboren in 1993, komt uit Tongo. Sinds twee jaar is ze ondernemer in Kejetia. Ze heeft een klein afhaalrestaurant in de avond en doet overdag bovengrondse goudertsverwerkingsactiviteiten. Abigail werkt in Kejetia totdat ze terug kan naar school. Ze is christen en Tallensi. Abigail was mijn vriendin en informant in Kejetia. Zij liet me alle activiteiten en plekken in Kejetia zien. Abigail is ook te zien als lid van een elite familie: haar oom was opperchief in Tongo in de periode tussen het opperchiefschap van de huidige opperchief en van diens vader (de opperchief die Gbani stichtte). Abigail vertegenwoordigt in deze scriptie vrouwen en

bovengrondse ondernemers in (mijnbouw)activiteiten.

Rast’Asatu is Rastafari, Ashanti en komt uit Kumasi. Tien jaar geleden kwam hij naar Kejetia. Hij woont daar nu samen met zijn vrouw. Rast’Asatu heeft een winkel vlak naast de verticale mijnschachten van Kejetia. Daar verkoopt hij onder meer zaklampen, batterijen en wiet. Daarnaast is hij sponsor en goudopkoper. Rast’Asatu hoopt, in tegenstelling tot veel andere inwoners van Kejetia, zo lang mogelijk in Kejetia te blijven. Hij zegt: “Toen ik in Kejetia kwam, was ik een vreemdeling, nu niet meer, nu ben ik populair.” Bij de winkel van Rast’Asatu is dag en nacht activiteit. Ik kwam daar vaak om op de hoogte te blijven van de laatste gebeurtenissen en roddels. Rast’Asatu spreekt graag kritisch en analytisch over Kejetia, de chief, SMC en de artisanale gouddelvers. In deze scriptie vertegenwoordigt hij het (kritische) geluid van een ‘observerende vreemdeling’ en van bovengrondse ondernemers.

Robert is concessieleider en komt uit Bolgantanga. Als concessieleider vormt hij een brug tussen de wetgeving van de Ghanese nationale overheid met betrekking tot kleinschalige goudmijnbouw en de artisanale gouddelvers in Kejetia - via Robert als concessieleider kunnen delvers hun claim op een stukje land in Kejetia legitimeren. Robert is een van de weinige concessieleiders in Kejetia die niet uit Tongo komt. Robert vertelt dat hij in een concessieleiderscommissie probeert om de stem en belangen van vreemdelingen in Tongo te

vertegenwoordigen. Robert zou graag willen dat de overheid meer energie steekt in kleinschalige goudmijnbouw dan in een samenwerking met SMC. Daarnaast zegt Robert dat hij, indien hij hiertoe de kans zou krijgen, graag net zo’n samenwerkingsverband met investeerders en dienstverleners zou aangaan als Awuru heeft gedaan op zijn concessie. Robert herinnert mij bijna wekelijks aan het feit dat hij investeerders zoekt voor goudmijnbouw op zijn concessie en dat zijn land meer goud heeft dan het stuk grond van SMC. Robert vertegenwoordigt in de scriptie concessieleiders én Kejetia’s delvers die niet uit Tongo komen.

In Kejetia bestaat een grote diversiteit aan delvers en andere inwoners. Luckydubé, Awuru, Abigail, Rast’Asatu en Robert zullen deze diversiteit in mijn scriptie vertegenwoordigen.