In dit hoofdstuk worden de beperkingen van dit onderzoek besproken. Ook worden er aanbevelingen voor vervolgonderzoek gedaan.
Deze studie is niet vrij van beperkingen. De grootste beperking van deze studie is het aantal artsen dat mee heeft gewerkt aan dit onderzoek. De opzet was om minimaal drie kinderlongartsen en minimaal 3 huisartsen te laten participeren, om zo een valide vergelijking te kunnen trekken in de verschillen in de vormen en mate van acceptatie en weerstand tussen kinderlongartsen en huisartsen. Uiteindelijk werkten twee kinderlongartsen en één huisarts mee. Allen werkten zij ook eerder mee aan de studie van Klok (2013). Het Isala boodt ook nog opnames aan van de kinderlongverpleegkundigen, die een grote rol spelen in de behandeling van astma. Ook deze opnames zijn geanalyseerd. Toch moet voorzichtig worden omgegaan met het generaliseren van de conclusies uit dit onderzoek naar consultvoering onder zowel specialisten als huisartsen. Het verdient dan ook zeker de aanbeveling om dit onderzoek op grotere schaal uit te voeren.
Een tweede beperking ligt niet bij de hoofdvraag van dit onderzoek maar bij het fenomeen van het stoplichtpatroon wat werd ontdekt in verscheidene consulten. Dit stoplichtpatroon werd enkel in drie consulten gevonden. Dit is een klein aantal. Op globaal niveau bekeken werd geconstateerd dat de distributie van weerstand en acceptie in het gehele corpus afweek van het beoogde stoplichtpatroon. Het bleek dat het stoplicht in de klachtpresentatie op zowel rood als groen staat: er wordt evenredig veel weerstand en acceptatie door patiënten en hun ouders geuit in het tweede paardeel. Dit gebeurt in reactie het doen van formulations door de arts. Pas in het behandelvoorstel is een duidelijk verschil te bemerken: hier komt nagenoeg alleen acceptatie voor. Ook is er te weinig literatuur voorhanden om dit fenomeen goed te kunnen verklaren. Zo zou het bijvoorbeeld goed mogelijk zijn dat het overgaan van weerstand in acceptatie niet zozeer aan de genoemde activiteiten van de arts ligt – het benoemen van het algemeen behandelingsresultaat en het benoemen van het doel van de behandeling – maar aan andere zaken. Er valt te denken aan bijvoorbeeld het benadrukken van de samenwerkingsrelatie door de arts rondom deze activiteiten van dat omslagpunt (voor meer informatie over het benadrukken van de samenwerkingsrelatie – zie Jager et.al., 2011). Het stoplichpatroon is echter wel een heel interessant fenomeen dat goed zou kunnen verklaren wat er nodig is om tot acceptatie te komen van het behandelvoorstel door ouders. Dit is
belangrijk, omdat de ouders een grote rol spelen in besluitvorming binnen en buiten het medisch consult (Stivers, 2005) en therapietrouw (Klok, 2013). Een uitgebreider onderzoek met een grotere variëteit aan specialisten en huisartsen zou goede aanbevelingen kunnen opleveren voor wat je als arts moet doen om tot acceptatie van het behandelvoorstel door ouders te kunnen komen. Deze aanbevelingen dienen tevens een belang voor de opleiding van specialisten en huisartsen.
In dit onderzoek is beurtwisseling (Mazeland, 2003) buiten beschouwing gelaten. Er is niet ingegaan op de constatering dat de spreker van het tweede paardeel vaak niet overeenkomt met de spreker die de arts in het eerste paardeel selecteerde. Wellicht zou onderzoek naar de rol van beurtwisseling en de beurttoewijzingscomponent (Mazeland, 2003) een bijdrage kunnen leveren aan inzichten over de rol van ouders in het medisch consult.
Tot slot is het goed om te noemen dat dit onderzoek voor één ziekenhuis werd uitgevoerd. Wellicht is het interessant te kijken naar de verschillen en overeenkomsten op het gebied van acceptatie en weerstand door ouders in astmaconsulten in meerdere ziekenhuizen. In de internationale literatuur is nog niet veel bekend over astmaconsultvoering noch over manieren waarop ouders weerstand en acceptatie vormgeven. Vervolgonderzoek op grotere schaal zou goede inzichten kunnen opleveren voor de uitbreiding van de kennis over deze thema’s.
Referenties
Brody, D., Miller, S., Lerman, C., Smith, D., Lazaro, C., & Blum, M. (1989). The relationship between patients’ satisfaction with their physicians and perceptions about interventions they desired and received. Medical Care, 27: 1027–1035.
Byrne, P. & Long, B. (1976). Doctors talking to patients: A study of the verbal behaviours of doctors in the consultation. Exeter, England: Royal College of General Practitioners.
Farin, E. (2010). Patient–provider communication in chronic illness: current state of research in selected areas. Die Rehabil, 49: 277–91 [in Duits].
Heritage J, & Maynard, D. (eds., 2006). Communication in Medical Care: Interactions between Primary Care Physicians and Patients. Cambridge: UK. Cambridge University Press.
Heritage, J. (1984). Garfinkel and ethnomethodology. Cambridge, England: Polity.
Heritage J, Watson, D. (1979). Formulations as conversational objects. In: Psathas, G (eds). Everyday language. Studies in ethnomethodology. New York: Irvington Publishers.
Jager, M., Schuling, J., Pols, J., Berenst, J. (2011). Consultvoering van aio’s en ervaren huisartsen. Huisarts en Wetenschap, 54(9):478-482.
Katerndahl, D., Parchman, M. (2013). Effects of family presence on the content and dynamics of the clinical encounter among diabetic patients. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 19: 1067– 1072.
Klok, T. (2013). Determinants of adherence to inhaled corticosteroids in children with asthma. Groningen: Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen.
Laidsaar-Powell, R., Butow, P., Bu, S., Charles, C., Gafni, A., Lam, W., Jansen, J., McCaffery, K., Shepherd, H., Tattersall, M., Juraskova, I. (2013). Physician–patient–companion communication and decision-making: A systematic review of triadic medical consultations. Patient Education and Counseling, 91: 3–13.
Lindström, A., Sorjonen, M. (2013). Affiliation in conversation. The Handbook of Conversation Analysis, First Edition (chapter 17). Blackwell Publishing Ltd.
Longfonds, 2015a. Patiënt met astma. https://www.longfonds.nl/astma/prikkels/huisstofmijt (16 juni 2015).
Longfonds, 2015b. Patiënt met astma. https://www.longfonds.nl/astma/voor-ouders/wat-kan-ik-zelf-doen (16 juni 2015)
Longfonds, 2015c. Patiënt met astma. https://www.longfonds.nl/astma/voor-ouders/mijn-kind-en-zijn-arts (16 juni 2015)
Longfonds, 2015d. Patiënt met astma. https://www.longfonds.nl/astma/voor-ouders/het-zorgplan-van-mijn-kind (16 juni 2015)
Longfonds, 2015e. Patiënt met astma. https://www.longfonds.nl/astma/behandeling-astma/inhalator (16 juni 2015)
Longfonds, 2015f. Patiënt met astma. https://www.longfonds.nl/ (16 juni 2015) Mazeland, H. (2003). Inleiding in de conversatieanalyse. Bussum: Coutinho. 1e druk.
Reus, M. (2014). Het gebruik van vragen in de medische interactie. Een vergelijkend conversatieanalytisch onderzoek naar het gebruik van vragen door ervaren specialisten en specialisten in opleiding op de afdeling orthopedie. Afstudeerscriptie Communicatiewetenschappen voor het UMCG. Groningen: UMCG.
Robinson, J. (2003). An interactional structure of medical activities during acute visits and its implications for patients participation. Health communication, 15(1): 27-59.
Roerink, F. (2015). Informatieverstrekking binnen een astmaconsult. (Hoe) komt een astmapatiënt aan informatie binnen een vervolgconsult? Afstudeerscriptie Communicatie- en Informatiewetenschappen. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Stivers, T. (2008), Stance, Alignment, and Affiliation During Storytelling: When Nodding Is a Token of Affiliation. Research on Language and Social Interaction, 41(1): 31–57.
Stivers, T. (2005). Parent Resistance to Physicians’ Treatment Recommendations: One Resource for Initiating a Negotiation of the Treatment Decision. Health Communication, 18(1): 41–74.
Stivers, T. (2002). Participating in decisions about treatment: Overt parent pressure for antibiotic medication in pediatric encounters. Social Science and Medicine, 54: 1111–1130.
Street, R., Gordon, H., Ward, M., Krupat, E., Kravitz, R. (2005). Patient Participation in Medical Consultations: Why Some Patients Are More Involved Than Others. Medical Care, 43(10): 960-969.