De Regenboog Groep
J – Janneke van Loo S – Sascha Engelsma F – Fijke Timmer Duur: 33:20 minuten Datum: 11-4-2019F: Dirk wil graag een marktplaats oprichten voor voedselreststromen, waarbij bedrijven dat kunnen aanbieden dus een bakker, teler of boer. Die houden dan reststromen over, zetten dat op de marktplaats en een ander bedrijf kan dat dan afnemen. Die kan daar dan of een nieuw product van maken of een maaltijd bereiden voor grotere groepen en op die manier wordt de voedselketen circulair en gaat het voedsel niet verloren. Wij onderzoeken hoe Dirk deze marktplaats kan opzetten en wat hij wel en niet moet doen om deze marktplaats te laten slagen.
J: Kan iedereen klant worden van die marktplaats, of alleen commerciële partijen of maakt dat op zich niet uit voor de markplaats?
S: Maakt niet uit, er staat nog niks vast. Wat wel zo is, is dat Dirk opzoek is naar verschillende partijen om het mee op te kunnen zetten. Daarbij is hij zoekende naar of het via een abonnementsvorm is, dat partijen wel een bijdrage leveren. Dat het niet zomaar is van ik schrijf me in en vervolgens doe ik er niks meer mee. Dat je wel commitment hebt als bedrijf zodat je er al vaker naar gaat kijken, maar dat staat niet vast. Maar misschien kan je nog even iets meer vertellen over De Regenboog Groep?
J: Ik doe de hoofdlijnen, De Regenboog Groep is geboren in 1975, als laagdrempelige vorm van hulpverlening voor drugsverslaafden. Dat was de oorsprong van de organisatie, dat zijn we nog steeds, maar door een aantal fusies is er een doelgroep psychologie bijgekomen, nog steeds mensen met psychiatrische problemen, verslavingsproblemen en daklozen dat is de core business. We hebben acht inloophuizen waarvan die met een gebruikersruimte. Per jaar komen er ongeveer 5000 verschillende mensen, dat is de tak van sport waar ik Dirk heb leren kennen, want daar gaat natuurlijk heel veel doorheen met zoveel mensen. Iedere dag komen er ongeveer 500 mensen op de plekken. Dan is er een grote afdeling informele zorg waarbij vrijwilligers één op één worden gekoppeld aan mensen uit onze doelgroep voor allerlei dingen. Dit kan heel verschillend zijn; soms eenzaamheidbestrijding, soms ondersteuning in schuldhulpverlening, administratie ordenen. En we hebben een afdeling werk en activering. Die verzorgd alle re-integratie werkplekken voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, werkt een gedeelte in de inloophuizen mee, een gedeelte in de fietsenmakerij, repro, van alles. En we hebben een hulpverlening afdeling met ongeveer vijftien maatschappelijk werkers die goed in hun talen zitten zodat we ook gestrande Bulgaren, Roemenen, Witrussen kunnen helpen in hun eigen taal. Zij hebben ook contacten in die landen zodat als het in Nederland echt niet lukt om een bestaan op te bouwen, dat we ook kunnen zorgen dat ze terug kunnen naar het land waar ze vandaan komen. Niet alleen met de bus maar dat daar ook hulpverlening aansluit, huisvesting, dat er iets verder na wordt gedacht dan alleen het bus ticket. We hebben kleine nachtopvang, met tien plekken, waar die gestrande Europeanen, dan vaak voor de mensen die vaak op het punt staan om terug te gaan dat het handig is om die in zicht te houden dat ze de bus ook halen en beetje fris gewassen zijn met een boterham. Of voor mensen die echt te ziek zijn om op straat te zijn. We hebben 180-185 betaalde medewerkers en 1000 vrijwilligers. Groene fietstassen in Amsterdam.
46 S: En wat doe jij binnen de organisatie?
J: Manager van de inloophuizen en hulpverlening. Er zit onder mij een laag leidinggevenden, dat is per inloophuis en die stuur ik aan, en hetzelfde geldt voor hulpverlening.
F: Je had ook contact met Dirk?
J: Ja hij heeft ons gevonden. Hij kende onze organisatie omdat hij ook actief is in de ondersteuning van onze cliëntenraad in een aantal inloophuizen. We hebben de medezeggenschap getrapt georganiseerd en van één van die locatieraden is hij ondersteuner. Dus hij notuleert en zorgt dat het allemaal netjes op de site komt te staan, dat soort zaken.
S: Want als we dan gelijk de stap kunnen maken naar food. Er wordt gekookt in de inloophuizen? Hoe ziet dat eruit?
J: Ja niet op alle inloophuizen, iedere dag, maar er is wel iedere dag ergens warm eten. Er zijn ook plekken waar iedere dag eten is, dat doet iedere plek een beetje naar zijn eigen inzicht ook naar wat haalbaar is. We zijn eigenlijk allemaal een soort beroepsbedelaars dus eigenlijk iedereen heeft zo zijn eigen circuitje van de bakker, restantjes van de markt, handdoeken van de kapper, alles waar we nog iets aan hebben. Dat is het mooie van al die vrijwilligers; iedereen neemt zijn eigen netwerk mee, eigen expertise, eigen spullen, kennen altijd nog wel iemand. Alles waar wij naar opzoek zijn kunnen we altijd we vinden door ons netwerk, mede door die velen vrijwilligers. In de meeste inloophuizen, volgens mij bijna allemaal, zijn de maaltijden gratis omdat we, ten eerste is contant geld heel veel gedoe, puur pragmatisch, het is voor de organisatie heel lastig om die contante geldstromen rond te pompen, want daar moet iets mee en uiteindelijk als je de onderliggende streep bekijkt is het duurder om dat op een nette manier af te handelen dan het gratis te maken. Maar ook is het ingewikkeld met deze doelgroep dat het heel vervelend is om te eten met mensen die wel 1 euro hebben maar de rest geen 1 euro heeft dus dan worden er uitzonderingen gemaakt, en voordat je het weet. Het is de moeite niet voor die ene euro. Per inloophuis gemiddeld 30-40 maaltijden per dag worden gemaakt. We hebben veel vrijwilligers, die komen met bedrijven, en die willen dan 1x iets doen. Aan het begin vonden we dat lastig want we willen eigenlijk gewoon mensen die ene half jaar komen helpen, maar daardoor misten we op een gegeven moment leuke mensen die wel betrokken willen zijn maar te druk zijn om langere tijd dat vast te leggen. Dus hebben we bedacht die op zo’n manier in te zetten en hebben we gezegd van heb je ook een klein budgetje dan kan je voor 50 man een maaltijd koken. Dat kan je prima voor 1x doen, hoeft geen continuïteit in te zitten, dat is een prima manier om de maaltijdvoorziening in de lucht te houden.
S: Hoe wordt het, als het niet door de bedrijven wordt gedaan, gefinancierd?
J: Met wat we krijgen, vanuit onze donateurs, alle giften die niet geoormerkt zijn, van waar wordt gezegd dit geven we speciaal voor dat, bestemmen we voor een belangrijk deel aan de maaltijden. Die worden gekookt door de bezoekers zelf, die in zo’n re-integratie traject zitten, die krijgen daar een dagdeelvergoeding voor, van 4 euro per dagdeel, zij koken voor de andere bezoekers van het inloophuis en ruimen daarna de keuken weer op.
F: Wat is jullie kijk op het idee van de marktplaats
J: Ik kan me er wel iets bij voorstellen, we hebben 4 weken met Dirk een soort pilot gedraaid, dan stuurde hij mij in het weekend een lijst met wat er allemaal was. Dat was best weel, rond de 200kg groente, gesneden. De eerste week heb ik nog gedacht dit wel dat niet en later dacht ik dit is onzin het komt allemaal wel op. Dat was ook zo. Dirk heeft daar gewoon een factuur voor gestuurd, hebben we ook voor betaald, was volgens mij 50 euro per keer, wat echt heel goedkoop is. Inloophuizen waren er
47 blij mee, zag er goed uit, was lekker en was al gesneden ook top. Dat kwam op maandag en dat was fijn, niet alle inloophuizen zijn in het weekend open dus als het op vrijdag zou komen en het tot een bepaalde datum goed zou zijn was het lastig want wij zitten vrijdag niet zo heel ruim in personeel met distribueren, dus maandag was erg fijn.
S: Want het werd dus op 1 plek afgeleverd
J: Ja we hebben vervoer vanaf bijna elk inloophuis met bakfietsen, ook door onze eigen bezoekers, we hebben een busje dat wordt bestuurd door een vrijwilligster van ons en als je dat netjes plant bereid is om dat te brengen, is wel logistiek best ingewikkeld en tot slot hebben we zo’n elektrokarretje das eigenlijk in de stad het handigst. Die bus is eigenlijk te groot voor in het centrum. Op die manier hebben we het geregeld met wegbrengen
S: Maar dat was wel te doen?
J: Ja dat was zeker te doen, dat moet je eventjes inplannen. Het is fijn als je dan van tevoren weet het komt dan, ongeveer zo laat, want die bezoekers zijn ook niet allemaal mensen die uitblinken door hun vaardigheden en flexibiliteit dus die moet je echt wel een beetje goed begeleiden, dat ze weten waar ze aan toe zijn en wat ze moeten doen. Als dat eenmaal een beetje in hun systeem zit en ze weten wat te doen gaat dat eigenlijk prima. Voor het systeem maakt het niet zo heel veel uit, behalve dat het heel luxe is dat het op de stoep wordt gezet, of wij het halen, ik weet niet of zo’n marktplaats alleen maar een digitaal platform gaat worden of dat er echt een centrale plek komt.
S: Als je dat zou dan heb je weer een heel nieuw distributiesysteem en komt er weer een schakel tussen dus als je dat zou doen, dus het is makkelijker om het gelijk af te halen of brengen.
J: Wij hadden in die pilot heel veel luxe dat het gewoon gebracht werd, als je het per 5kg overal moet gaan halen wordt het voor ons gelijk een stuk minder handig want dan moet je gaan uitrekenen of dat nog opweegt tegen gewoon de leverancier bellen en kom het maar brengen. Dus daar zat wel voor ons iets belangrijks in. Het moet te doen zijn qua efficiency, dus afhankelijk van hoe dat eruit ziet. Als het om grote hoeveelheden gaat zouden we daar zeker voor in zijn, hoe kleiner de hoeveelheden hoe minder handig het voor ons is.
S: Nee want jullie kunnen dat makkelijk wegwerken.
J: ja we hadden echt geen moeite met die 200 kilo.
S: Het is nog best wat!
J: Ja dat was gewoon echt op.
S: Ach ja, het is wel het doel, dus zo hoort het.
J: Het was wel grappig want ik had Dirk ook nog wel een mailtje gestuurd, staat er eigenlijk op met wat erin zit. Want ik ben heel benieuwd wat er nou gebeurt als er een krat, wat was het nou, van die groentes waarvan ik dacht oh ja dat bestaat.
S: Vergeten groentes.
J: Ja dat. Dat je denkt bij zo’n inloophuis van als je de naam weet ga je het Googlen, maar als je dat niet weet wat het is. Maar heb er geen klacht over gehoord. Er was dus blijkbaar één vrijwilligster die wist wat het was.
48 F: Is dat dan ook iets wat je graag op die marktplaats zou willen zien, dat je weet wat je koopt? J: Nee niet per se, blijkbaar is het niet nodig. Wij zijn gewend om het te doen met wat we krijgen. En het is echt niet zo dat als bij ons mensen komen koken in zo’n inloophuis dat ze zeggen wij willen dit koken. De vraag is wat is er, en wat kunnen we ervan maken. Dus er is niemand die met een lijstje de deur uit gaat omdat die van plan is dit recept te gaan maken. Het is echt de bedoeling dat je kijkt wat is er in de vriezer, wat is er in de koelkast wat staat er nog vers te wachten en bedenk er maar iets mee en dan wordt het uiteindelijk wat, maar nee daar zijn we aan gewend. Het hoeft niet per se van te voren bekend te zijn.
F: In hoeverre zijn jullie afhankelijk van een constante toevoer van producten?
J: Ook niet, die dingen die we echt nodig hebben kunnen we kopen. We hebben altijd te weinig geld voor alles, maar dat kunnen we kopen. Het is niet erg als er niet altijd rijst bij zit, die basisdingen halen we gewoon. Voor de rest zeggen we tegen alles wat we kunnen krijgen dankjewel. Soms kunnen wij er niks mee maar dan verzinnen we wel weer iemand die dat wel kan. Heel enkele keer komt er iets dat we zelf niet meer weg durven te geven, dan zeggen we dankjewel en gooien we het alsnog weg.
F: Zijn er dan nog eisen die jullie hebben aan producten?
J: Het enige is dat het dingen zijn waarop we kunnen vertrouwen dat de voedselveiligheid goed zit. Ik heb geen moeite met koffiebonen die over de datum zijn, maar vlees wat over de datum is die niet. Ik vind het ook fijn, juist omdat het over een doelgroep gaat die niet altijd in staat zijn om voor zichzelf te zorgen, die zadel ik zelf liever niet op met dingen die ik zelf liever niet zou eten. Er is een soort grens. Ik ben niet een overdreven kritische eter, maar als ik het niet hoef ga ik het niet voorzetten aan de bezoekers van zo’n inloophuis. Maar dat heb ik ook met als mensen kleding komen brengen. Soms ziet het er hartstikke netjes gestreken opgevouwen uit maar soms krijg je dingen dat je denkt hoe durf je. Oude zooi met gaten, aan wie gaan we dat geven. Niemand wordt daar blij van, hoe zouden we dat durven. Dus dat is wel een soort van de ondergrens.
F: Wat zijn producten die je zou afnemen?
J: Alles wat er is, of het nou food of non-food is. Maar dit gaat natuurlijk over food. Dus alle verse producten, maar net zo goed blik. Eigenlijk kan je van alles iets maken. Ik zou niet zo snel kunnen bedenken wat dan niet.
F: Klopt, het gaat voornamelijk om fruit en groentes, eventueel brood.
J: Met brood weet ik wel dat ieder inloophuis bijna wel zijn eigen bakkertje om de hoek heeft waar die dat kan ophalen dus wat dat betreft weet ik wel dat daar minder vraag naar zou zijn. Niet omdat we het niet hoeven, maar omdat we al voorzien zijn. Dat soort contacten in de buurt vinden we erg belangrijk en koesteren we. Omdat dat gaat over je draagvlak in de buurt. Dus dan zeg je niet we hoeven het niet meer.
F: Op die manier doen jullie wel al wat aan die circulariteit.
J: We krijgen ook altijd de restjes van het advocatenbureau hier aan de overkant, we krijgen de restjes van hun lunch wat dan eigenlijk altijd onze lunch is. Die halen we op en dat is advocatenkantoren lunch, dus top.
49 S: Ik was nog wel benieuwd, jullie krijgen die reststroom voor minder, of gratis. Dat is mooi meegenomen, maar vinden jullie het ook als De Regenboog Groep dat jullie dan je steentje bijdragen aan voedselverspilling?
J: Het is een soort bijvangst. Uiteindelijk zit ons bestaansrecht ergens anders in, maar als je datgene doet waarvoor je er bent en je kunt nog een ander ideaal meenemen doe je dat.
S: Jullie zijn er dus wel bewust van?
F: Zelfs als het niks oplevert, maar ons niks kost ben ik bereid om dat te doen.
S: Jullie zijn dus bereid om voor een reststroom te betalen?
J: Ja, ja. We hebben dat dus ook gedaan. Wel weinig maar dat hebben we gedaan ja.
F: Omdat jullie minder hebben betaald, is dat dan iets wat je logisch vindt omdat het een reststroom is of ben je ook bereid om er meer voor te betalen?
J: Als het een reststroom is en je kunt net zo goed de Hanos voor laten rijden ga ik dat niet doen. Dus je moet wel in wat je betaald duidelijk zijn dat het een reststroom is, ik vind anders dat je het diegene die de reststroom produceert wel iets te makkelijk maakt. Je lost ook een probleem op voor diegene die ervan af moet. Dat je ervoor betaald vind ik logisch. Wat we hebben betaald tijdens de pilot, kan ik me niet voorstellen dat je daarvan kan leven. Misschien als je het heel groot, maar 50 euro voor 200kg groente kan niet. Ik heb niet heel veel verstand van dit hoofdstuk en geld, maar ik vergelijk met een vijfpersoonshuishouden wat ik zelf draai en dat lukt dan niet echt. Dus dat had best wat meer kunnen zijn, het gaat er ons vooral om dat het handig moet zijn. Er is veel vraag dus met de logistiek moet het te doen zijn en je wil graag een bijdrage leveren aan dat goede verhaal. Het wordt pas ingewikkeld als het ons geld kost, daar heb je andere partijen voor die dat doen. Maar als het kan binnen ons budget wat we nu ook hebben, dan top.
F: Wat zou een reden zijn om geen gebruik te maken van de marktplaats
J: Wat ik me voor kan stellen is als je het logistiek niet rond kan krijgen, dus als je bij tien leveranciers langs moet om dingen op te halen dan ga je dat niet doen. Want we zijn geen transportbedrijf. Kosten is een ding maar daar hebben we het al over gehad. Als het gaat over dingen waar je al in voorzien bent, door ons eigen netwerk, dan ook niet.
S: Zou het in de vorm van website of app werken?
J: Ja lijkt me prima. Ik weet niet precies hoe het eruit zou zien. Maar uiteindelijk is alles een variatie op wat Dirk stuurde maar dat komt wel goed.
S: Nu ging het tijdens de pilot vooral via Dirk, maar zou je het leuk vinden om met die aanbieders zelf contact te hebben?
J: Nou nee, klinkt heel onvriendelijk want het zijn ongetwijfeld hele leuke mensen. Maar we hebben echt best veel te doen en de tijd die we hebben stoppen we het liefst in onze bezoekers en niet in leveranciers. Dus als ik moet kiezen stop ik het liever in mijn eigen organisatie. Ik zou ze heel graag een keer hallo willen zeggen en uitleggen wat we doen. Eén keer in het jaar laten zien wat we doen, prima. Maar dat moet niet wekelijks veel tijd kosten.
50 J: Ik zou me kunnen voorstellen dat het een stuk efficiënter is dat elk inloophuis voor hun locatie kijkt