1. DOEL VAN DE ACTIE/HET PROJECT Dit onderzoeksproject heeft als doel om:
- de sensitiviteit en de specificiteit van audiometrisch onderzoek na te gaan ten opzichte van de nu geldende gouden standaard voor gehoorscreening;
- de haalbaarheid van audiometrisch onderzoek in de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) te testen.
Aansluitend wordt er nagegaan of tympanometrie een meerwaarde kan betekenen in de besluitvorming van de CLB’s.
Met dit onderzoek wil men komen tot het opstellen van een standaard voor het gehooronderzoek bij kleuters. Op die manier wil men bereiken dat de CLB’s werken met een evidence-based, wetenschap-pelijk verantwoorde en uniforme methodiek, en dit zowel op vlak van afnamemethodiek als op vlak van verwijsbeleid.
2. DOELGROEP VAN DE ACTIE/HET PROJECT
Het onderzoek richt zich tot kleuters uit de tweede kleuterklas van het normale onderwijs.
De gebruikers van de aanbeveling voor audiometrisch onderzoek zijn de paramedische werkers en artsen uit de CLB-setting.
3. AANPAK VAN DE ACTIE/HET PROJECT
De uitwerking en uitvoering van dit onderzoeksproject verliep in verschillende stadia:
- Vier Master na Master studenten jeugdgezondheidszorg hebben in het kader van hun masterproef onderzoek naar audiometrisch onderzoek verricht.
- De resultaten van dit onderzoek werden aangevuld met de voorstellen zoals geformuleerd door de werkgroep gehoor binnen de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg (VWVJ). Al deze bevindingen werden geïntegreerd in een aanbeveling. Er was in deze fase van de ontwikkeling ook al overleg met experten (Prof. Dr. Bart Vinck, dienst audiologie Universitair Zieken-huis Gent).
- Na goedkeuring door de Ethische commissie van de Katholieke Universiteit Leuven en de Universiteit Gent heeft de aanbeveling proef gedraaid in het Vrij CLB Gent. Vóór de start van het pilootproject werd een informatiesessie ingericht voor de paramedische werker en artsen van het CLB. Daarbij werden de methodiek en de noodzakelijke achtergrondinformatie toegelicht. De schooldirecties en de ouders werden per brief ingelicht over het proefproject. Zij konden deelname van hun kind aan het project weigeren.
- Het onderzoek naar de aanbeveling startte in januari 2009. Vanaf april 2009 werd er ook steekproefge-wijs getest met de gouden standaard voor gehoorscreening. In de periode september 2009 tot januari 2010 werden geen kleuters getest. In februari 2010 startte men opnieuw met de testing, dit maal tot en met april 2010.
Het onderzoeksluik in 2009 vond plaats in de medische circuits van het VCLB Gent. Het onderzoeks-gedeelte in 2010 gebeurde op school.
- In de periode april tot en met augustus 2010 werd de databank met audiometrische, otoscopische en tympanometrische gegevens van ruim 2000 geoptimaliseerd. Ook de statistische analyses gebeur-den in deze periode.
- In het najaar van 2010 lag er een voorstel tot standaard voor het testen van gehoor bij kleuters op tafel.
Figuur 1. Schematische voorstelling van het studiedesign.
4. MATERIAAL BIJ DE ACTIE/PROJECT - er is materiaal beschikbaar
o De vier vermelde masterproeven zijn beschikbaar. Deze masterproeven vormen de basis van de pilootstudie.
o Er zijn werkdocumenten beschikbaar. Deze zijn opgesteld ter informatie van de paramedi-sche werkers en artsen in het VCLB Gent.
o De masterproef van Dr. H. Desmidt is beschikbaar. Hierin worden de eerste analyses op de onderzoeksgegevens bekomen in de periode van januari 2009 tot half april 2009 besproken.
5. VERSPREIDING VAN DE ACTIE/PROJECT
- De actie of het project wordt toegelicht op congressen of studiedagen
De Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg richtte op 12 december 2008 een Referatendag in. De ontwikkeling van de aanbeveling voor audiometrisch onderzoek kwam hier aan bod. De documenten zijn te raadplegen op http://www.vwvj.be/uploads/documentenbank/8af718 270e4874539d8badb066d4a194.pdf.
- Een boek of tijdschrift publiceerde over de actie of het project
Het opzet van de studie is uitgebreid beschreven in de masterproef van Dr. H. Desmidt. Deze is te raadplegen op volgende link: www.opleiding-jgz.be.
De vier andere masterproeven zijn te raadplegen via volgende referenties:
o Vermeire, E. Audiometrie in het kader van de gehoorscreening in het CLB: mate van unifor-miteit van huidige werkwijze en knelpunten. Een vooronderzoek. GGS Jeugdgezondheids-zorg, eindverhandeling academiejaar 2002-2003.
o Deleeck, A. Audiometrie in het kader van gehoorscreening in het CLB: een onderzoek als aanzet tot het creëren van leeftijdsspecifieke audiometrische referentieprofielen. GGS Jeugdgezondheidszorg, eindverhandeling academiejaar 2003-2004.
o Neyrinck, M. Audiometrie in de CLB-praktijk: een aanzet tot het opstellen van referentie-profielen in vergelijking met bestaande databanken. Grafische voorstelling voor praktisch gebruik. GGS Jeugdgezondheidszorg, eindverhandeling academiejaar 2004-2005.
o Van Doorslaer, K. Gehoorscreening van kleuters in het CLB: een onderzoek naar doelstellin-gen en knelpunten. Jeugdgezondheidszorg, eindverhandeling academiejaar 2004-2005.
66 - De instelling waarbinnen de actie/het project werd ontwikkeld
De studie was een samenwerkingsverband tussen de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg (VWVJ), de Universiteit Gent en het Vrije CLB Gent.
Contactpersoon
Prof. Dr. Karel Hoppenbrouwers, Dr. Cécile Guérin en Dr. K. Vandoorslaer (VWVJ) Prof. Dr. B. Vinck (Universiteit Gent)
Dr. H. Desmidt (Vrij CLB Gent) +32 9 269 89 00
hilde.desmidt@vclbgent.be 7. VARIA
- De Centra voor Leerlingenbegeleiding voeren bij schoolgaande kinderen en jongeren al tientallen jaren gehooronderzoek uit als onderdeel van de preventieve periodieke consulten. De leeftijden waarop de screening dient te gebeuren, zijn wettelijk vastgelegd (zie Besluit van de Vlaamse regering van 17/03/2000 tot bepaling van sommige opdrachten van de CLB).
- Voor de gehoorscreening door middel van audiometrie heeft de overheid in het verleden geen eendui-dige richtlijnen opgesteld. In opdracht van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin werkt de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg sinds enkele jaren aan de ontwikkeling van een standaard gehoorscreening voor het CLB.