De buurt
De ‘Noorderplantsoenbuurt’ is een buurt in Groningen en onderdeel van de Oranjewijk (Figuur 6 & 7) en het ligt geografisch ingesloten tussen de spoorlijn Groningen-Sauwerd aan de noordkant en het gelijknamige park, het Noorderplantsoen aan de zuidkant. Aan de noordzijde wordt de buurt begrensd door de Noorderstationstraat en aan de zuidkant door de Kerklaan.
In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de manier waarop buurtbewoners zich organiseren in de buurtvereniging Noorderplantsoenbuurt. De buurt en vereniging worden geïntroduceerd en de doelstelling die de buurtbewoners nastreven wordt besproken in paragraaf 4.1. Vervolgens wordt er in paragraaf 4.2 ingegaan op het menselijk kapitaal van de buurtvereniging. De manier waarop actieve buurtbewoners, het menselijk kapitaal, zich in de buurtvereniging Noorderplantsoenbuurt organiseren wordt besproken in paragraaf 4.3. Paragraaf 4.4 kijkt vervolgens naar het beschik-bare financiële kapitaal. Paragraaf 4.5 gaat in op de besluitvorming en paragraaf 4.6 kijk naar de communicatie. Vervolgens wordt er in paragraaf 4.7 aandacht geschonken aan de samenwerking tussen de buurtvereniging Noorderplantsoenbuurt en andere actoren en in paragraaf 4.8 wordt de samenwerking in het perspectief van veranderende verhouding tussen burger en overheid ge-plaatst. Tot slot wordt in paragraaf 4.7 een conclusie getrokken.
Groningen Oranjewijk
Oranjebuurt
De Noorderplantsoenbuurt is qua samenstelling vergelijkbaar met de Oranjebuurt (respondent 1, hierna wordt alleen cijfer dat correspondeert met lijst van geïnterviewde personen, Appendix A, weergegeven), vandaar dat de gegevens van de algehele wijk (waar beiden buurten onder val-len) worden gebruikt (Tabel 5). Alleen van de wijk als geheel worden door officiële instanties als het CBS cijfers bijgehouden. In de hele wijk wonen 6 585 mensen (CBS, 2012), waarvan onge-veer 4000 in de Noorderplantsoenbuurt (2). De Noorderplantsoenbuurt is van oudsher naast een woonbuurt ook een buurt met veel bedrijvigheid (Gemeente Groningen, 2014).
De buurt wordt gezien als een dorp binnen een stad (2, 3). Dit komt doordat de buurt geo-grafisch nogal ingeperkt ligt. Belangrijke eigenschap die door alle respondenten wordt genoemd, verwijzen naar de locatie ten opzichte van het centrum en Noorderplantsoenpark. Deze nabijheid wordt als zeer positief ervaren. Daarnaast wordt de buurt als rustig ervaren: “Kinderen kunnen hier op straat voetballen” (3). Respondenten 2 beschrijft dit als: “... het centrum is dichtbij en toch voldoende ver weg”.
Dit soort buurten trekt volgens respondent 4 een bepaald type mens aan. Hij verwijst naar mensen die minder geven om het hebben van een groot huis, een tuin, of een grote auto. Progres-sieve mensen. Met enige twijfel wordt verwezen naar Groen Links. Dit onderbouwt hij later aan de hand van het relatief grote aantal zonnepanelen in de buurt.
De bewoners van de buurt worden omschreven als gemêleerd qua samenstelling (2, 5), actief (2) en vriendelijk (3). Aan de andere kant stelt respondent 4 dat de samenhorigheid niet zo groot is als soms gedacht wordt vanwege de gezelligheid die de buurt uitstraalt. “Ik bedoel, ik geloof niet dat mensen bij elkaar de deur platlopen. Er zijn wel mensen die bij elkaar op bezoek gaan. Maar, het leven is redelijk anoniem volgens mij” (4). Respondent 2 verwijst bij de vraag over de opbouw van de buurt qua bewoners naar de relatief grote hoeveelheid koopwoningen en studentenkamers en de lage hoeveelheid huurwoningen.
De buurt heeft veel weg van een stadsbuurt. Dicht bij het centrum, maar net erbuiten. In Tabel 5 op de volgende pagina is een overzicht te zien van cijfermatige karakteristieken van de Oranjewijk, de Oranjebuurt en Noorderplantsoenbuurt samen, die opvallen ten opzichte van het Nederlands gemiddelde. Weinig auto’s, kleine huishoudens, veel voorzieningen in de nabije om-geving. De leeftijdsgroep 14-24 springt, waarschijnlijk vanwege het grote aantal studenten, boven het landelijk gemiddeld uit.
In deze buurt is de buurtvereniging Noorderplantsoenbuurt nu z’n 30 jaar actief. Het ontstaan heeft een duidelijke reden, hier wordt samen met de doelstelling die de vereniging nastreeft nu op ingegaan.
De Buurtvereniging en haar doelstelling
Respondent 2 vertelt als volgt over het ontstaan van de buurtvereniging:
“Noorderplantsoenbuurt heeft zichzelf z’n 30 jaar geleden opgericht. Ik verwacht met vanwege een stukje onvrede, toentertijd met de Oranjebuurt, of Oranjewijk. Dit was toen een afbraakwijk, er stonden veel panden leeg. Mensen wilden hier echt niet wonen. Toen zijn een aantal bewoners opgestaan om actief te gaan lobbyen om, hoe wil je deze buurt hebben?” (2)
De oprichting van de buurtvereniging Noorderplantsoenbuurt heeft een duidelijke reden. De wijk zou afgebroken worden en de bewoners waren het daar niet mee eens. Niet zonder resultaat, want de buurt ligt er volgens de respondenten die nu actief zijn goed bij. Volgens de statuten is de ver-eniging officieel eind 1983 opgericht, met als doel: “de bevordering van een zo gunstig mogelijk woon-, leef- en werkklimaat in de Noorderplantsoenbuurt” (Noorderplantsoenbuurt, 2014).
De vereniging brengt vier keer per jaar een buurtkrant uit, samengesteld door een onafhanke-lijke redactie. Er staan mededelingen in, vaste rubrieken, informatie over de buurt en opiniestuk-ken van bewoners. Sinds 2005 heeft de Noorderplantsoenbuurt een eigen website met informatie over de buurt en zaken die er spelen.
Alle buurtbewoners zijn automatisch en kosteloos lid van de buurtvereniging en tweemaal per jaar vindt er een Algemene Ledenvergadering (ALV) plaats. Hier kunnen buurtbewoners elkaar treffen en wordt er gesproken over zaken die er spelen. Zo heeft de vereniging zich onder andere bezig gehouden met gemeentelijk parkeerbeleid, losloopbeleid in het Noorderplantsoenpark en nieuwbouwprojecten in de wijk. De vereniging heeft een formeel bestuur bestaande uit een voor-zitter, een secretaris, penningmeester en algemene bestuursleden.
Tabel 5
Cijfermatige karakteristieken Oranjewijk en Nederlands gemiddelde (Auteur, 2015)
Opmerkelijk laag Oranjewijk Nederlands gemiddelde
Eensgezinswoning 33% 84%
Aantal auto’s per huishouden 0,4 1,2
Gemiddelde huishoudsgrootte 1,5 pers 2,4 pers
Gemiddeld elektriciteitsgebruik (kWh) 2.300 kWh 3.835 kWh
Leeftijd 0-14 jaar (%) 10% 17%
Leeftijd 45-64 jaar (%) 22% 31%
Opmerkelijk hoog
Aantal kinderdagverblijven binnen 3km 59,6 6,1
Aantal restaurants binnen 3km 204,8 20,0
Leeftijd 15-24 jaar (%) 30% 12%
Aantal supermarkten binnen 3km 30,0 5,1