De electo kijkt en ziet een groot leger aankomen rijden,
voetvolk en ruiterij. Het vaandel dat gevoerd wordt is die van Breda. Vooraan loopt Justinus van Nassau met naast hem zeven mensen, geboeid en vies. Het zijn Antonio en zes andere
muiters. Sommige kunnen nauwelijks lopen en moeten worden ondersteund door hun medegevangenen. De electo schrikt en vloekt. Hij kijkt opzij waar nog enkele mannen staan te kijken.
53 ELECTO
Sergeant!
De sergeant gaat in de houding staan. ELECTO
Breng iedereen in staat van paraatheid, zorg dat alle burgers weg zijn en verzamel tien van uw beste mannen beneden op het plein. Zodra dat gebeurd is komt u mij halen bij in de ziekenzaal.
SERGEANT Ja meneer!
De electo loopt de muur af naar beneden terwijl de sergeant overstaanbare orders rondschreeuwt. Het hele kasteel is in rep en roer.
INT – GANG – KASTEEL VAN HOOGSTRATEN – DAG
De electo loopt met grote passen door de gang. MARIA (o.s.)
Raúl?
Hij kijkt achter zich en ziet Maria achter hem zijn kant op rennen.
ELECTO
Sorry, ik heb geen tijd. Ze loopt nu naast hem.
MARIA
Is het waar? Is hij gevangen genomen. De Electo kijkt haar even aan.
ELECTO (kort af) Ja.
Ze stopt en zakt in elkaar. De electo vloekt en loopt terug. Hij tilt haar op en kijkt haar aan.
ELECTO
Ga naar je kamer en blijf daar tot ik je roep. Ik zal proberen wat ik kan.
Ze zegt niets. Hij zet haar tegen de muur aan en loopt weer verder. Maria zakt weer op de grond en staart naar de muur voor haar.
54 INT – ZIEKENZAAL – KASTEEL VAN HOOGSTRATEN – DAG
De chirurgijn is de verbanden aan het verschonen bij de enige patiënt die nog in de zaal ligt. Dan gaat de deur open. De electo komt naar binnen gelopen.
CHIRURGIJN
Electo, waar kan ik u mee van dienst zijn? ELECTO
Dokter. Weet u, hoe u de laatste sacramenten moet uitvoeren?
De man kijkt hem verbaasd aan. CHIRURGIJN
Ja, natuurlijk.
EXT – NET BUITEN HET KASTEEL VAN HOOGSTRATEN – DAG
Justinus van Nassau komt naar de eerste poort van het kasteel gelopen. Hij neemt een kleine escorte en de gevangenen mee. Een aantal honderd meter achter hem staat zijn leger. Hij kijkt de muren rond en ziet tientallen mannen achter de
borstweringen staan en hij ziet dat het geschut in gereedheid wordt gebracht. Voor hem komt de electo uit de poort gelopen, achter hem lopen tien soldaten.
ELECTO
Gouverneur. Waaraan hebben wij deze eer te danken. De mannen staan nu tegenover elkaar.
JUSTINUS
Ah, dus u bent de electo van de unie van Hoogstraten. Zo zo…
ELECTO
Inderdaad, heer. Waar kan ik u mee van dienst zijn. Plots wordt Justinus rood en vormen zijn ogen spleetjes.
JUSTINUS Wat denkt u zelf!
Hij wenkt en één van zijn soldaten brengt de gevangenen naar voren. De gevangenen zijn aan elkaar geketend met een lange ketting die tussen hun handboeien loopt. Ze kunnen nauwelijks meer op hun benen staan en zijn helemaal uitgeput. Hun kleding zit onder opgedroogd bloed en modder. De electo kijkt naar de zeven man, maar zegt niets.
55 JUSTINUS
Een klein vogeltje heeft mij verteld waar en wanneer ik precies de groep plunderende stropers kon vinden, nadat zij al viermaal mijn gebieden leeg hadden geroofd. En weet u wat, electo, toen ik mijn mannen op die dag naar die bepaalde plaats stuurde kwamen ze met deze zeven terug. De rest schijnen ze gedood te hebben. Och u had het moeten zien. De gruwel. Benen, armen, handen. Alles lag overal. Wat een bloed, wat een bloed.
Hij is even stil en kijkt de electo aan. Over het gezicht van de electo trekt een vlaag van woeden. Maar hij blijft stil.
JUSTINUS
En, toen ik deze zeven gelukkige lieden zelf onder ogen zag, merkte ik iets op wat mij totaal niet verraste. Het zijn UW mannen.
Hij loopt naar Antonio en pakt hem hardhandig bij zijn gezicht zodat hij de electo aankijkt. Antonio en de electo wisselen een blik uit.
JUSTINUS
Deze herkende ik nog van zijn smeekbede op hulp, een paar weken terug.
Hij laat Antonio los en veegt zijn had aan de kleding van Antonio af.
JUSTINUS
Vertelt u mij eens wat hier gaande is, electo.
De electo kijkt naar de zeven gevangenen en richt zich dan weer op Justinus.
ELECTO
U heeft hier inderdaad een aantal muiters opgepakt, heer. Maar ik vrees dat zij niet langer meer behoren tot de Unie van Hoogstraten. Deze mannen zijn namelijk al door de Unie verbannen en ter dood veroordeeld. (wijzend naar de rode band om de arm van één van de muiters) Kijk zij dragen het rood van de aartshertog, niet ons groen.
Justinus kijkt hem aan. JUSTINUS
En waarom is dat? ELECTO
Omdat deze mannen deel waren van een groep muiters die zichzelf los hebben gemaakt van de Unie van Hoogstraten en
56 op eigen initiatief opereerden. Zij wilden weer terug in dienst treden van Albrecht, maar die heeft hen blijkbaar niet meteen toegelaten. Hun acties worden geenszins
goedgekeurd door mij en we hebben meerdere malen zoekacties uitgevoerd om deze mannen op te pakken en terecht te stellen.
JUSTINUS
Een groep muitende muiters zegt u dus. Nou, het moet ook niet gekker worden. He? In dat geval zult u blij zijn dat wij datgene hebben gedaan wat u niet kon. Rest u alleen nog deze zeven op te hangen.
ELECTO
Ik zal morgenochtend vroeg hoogstpersoonlijk zelf de order geven, heer gouverneur. Dan hoeft u zich geen zorgen meer te maken over plunderingen in uw gebieden.
Justinus kijkt hem verwonderd aan. JUSTINUS
Ik denk dat u mij verkeerd begrepen heeft, electo. Ik wil dat deze mannen nu worden geëxecuteerd. Laten we zeggen als blijk van… als blijk van vertrouwen.
Justinus kijkt met klein lachje naar de electo. De electo zucht en knikt.
ELECTO Zoals u wenst.
Hij gebaart naar Justinus om het kasteel binnen te komen. ELECTO
Met uw goedkeuring zou ik nog wel graag deze mannen hun laatste sacramenten laten toedienen door onze priester. Justinus loopt met de electo hoofdschuddend mee naar binnen.
JUSTINUS Wat u wilt…
EXT – PLEIN – KASTEEL VAN HOOGSTRATEN –DAG
Aan de andere kant van het plein staat een galg. Het
houtenbouwwerk staat op een verhoogde stellage. Het hout is donker en slecht onderhouden. Voor de stellage staan de zeven gevangenen, geboeid en hun hoofden gebogen. Naast hen staan twee staatse soldaten als bewakers. De electo staat tegenover hen, met Justinus ernaast. Een grote groep muiters staat in de
57 houding en kijkt stil naar de mannen en de galg, het is
doodstil in het hele kasteel.
De electo staat te wachten en kijkt strak naar een deur rechts van hem. Die gaat na enkele momenten open en een PRIESTER komt naar buiten gelopen. Het is de chirurgijn in een
priestergewaad. Justinus maakt een minachtend zuchtje, maar is dan weer stil. De priester loopt naar de zeven gevangenen toe. De eerste man knielt. De priester fluistert onverstaanbaar wat in het oor van de man en deze zegt iets terug, de priester slaat een kruisje en hij gaat naar de volgende. De electo
kijkt naar het gebeuren en let niet op Justinus die ongeduldig met zijn vingers op zijn eigen armen tikt. De vierde man in de rij begint te snikken en valt op zijn knieën voorover. Hij grijpt zijn haar en begint te huilen. De gevangene die naast hem staat tilt de man omhoog en ondersteunt hem.
GEVANGENE
Het komt goed, nog even en we zijn thuis.
De man staat weer op, veegt zijn tranen weg en kijkt voor zich uit.
GEVANGENE Goed zo.
De priester is nu bij Antonio. Antonio knielt en de priester leunt naar voren.
PRIESTER (fluisterend) Eet dit.
Ongemerkt drukt de man iets in de handen van Antonio. Deze kijkt hem vragend aan.
PRIESTER
Het is van Raúl. Sla je kruisje en eet het dan snel op. De priester slaat een kruisje.
PRIESTER
Ego te absolvo a peccatis tuis in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.
Antonio slaat ook een kruisje en eet dan snel hetgeen op wat hij heeft gekregen.
ANTONIO Amen.
De priester wil opstaan en terwijl hij dit doet laat hij uit zijn mouw een dun klein mes zakken. Hij doet alsof hij Antonio
58 een klopje op zijn zij geeft en steekt dan, zonder dat iemand het ziet het mes in zijn lichaam. Antonio’s ogen worden groot en hij kijkt naar de priester, die kijkt hem terug aan.
PRIESTER Shhhh.
De priester loopt verder naar de volgende gevangene en neem zijn biecht af. Antonio probeert op te staan, maar hij zakt op zijn knieën. Alles wordt wazig voor zijn ogen terwijl hij
naast hem vaag nog heel in de verte de stem van de priester hoort.
PRIESTER (vaag en in de verte) Aaaaameeeeeeeehhn
Dan sluiten zijn ogen en valt Antonio voorover op de harde koude stenen van het plein.
De priester snelt zich naar hem toe en draait Antonio op zijn rug. Zijn gezicht is bleek en zijn zij is rood en nat van het bloed. De priester voelt zijn hartslag en luistert naar zijn ademhaling, daarna scheurt hij zijn kleding open waar het doorweekt is van het bloed. De man inspecteert de wond en kijkt dan naar de electo.
PRIESTER
Hij is dood, meneer. Hij had een wond aan zijn zij die niet is gedicht. Hij is waarschijnlijk doodgebloed. De electo knikt. De verslagenheid is op het gezicht van de toekijkende muiters te zien. Justinus wenkt naar één van zijn soldaten. Die loopt naar Antonio toe en voelt aan zijn hals, dan schudt hij zijn hoofd.
JUSTINUS
Nou, dit bespaart weer werkt voor de beul, he. Niemand reageert.
De zes resterende gevangenen worden door een muiter naar de galg geleid. Antonio laten ze op de grond liggen. De zes mannen staan naast elkaar op het houtenplateau. Eén voor één krijgen ze een strop om hun nek gelegd en aangetrokken. De soldaat gaat bij een hendel staan en legt zijn hand er op, zijn gezicht staat grimmig. Hij kijkt naar de electo. Het gezicht van de electo staat strak, emotieloos. Hij doet een stap naar voren.
59 ELECTO
In naam van het eskader, de electo en de raad van de Unie van Hoogstraten wordt u opgehangen tot de dood volgt. Moge God u behoeden.
Hij geeft een kort knikje. Het geratel en het openvallen van hout is te horen. Het emotieloze gezicht van de electo
veranderd naar een treurige blik. Sommige van de toekijkende muiters draaien hun gezicht af, andere staren in de verte. EXT – TOEGANGSPOORT – KASTEEL VAN HOOGSTRATEN – SCHEMER
Justinus zit op zijn paard en rijdt samen met zijn escorte het kasteel uit, zijn leger tegemoet. Hij kijkt een officier aan die naast hem rijdt.
JUSTINUS
Ik vertrouw het voor geen meter. Zorg dat je meteen bericht naar de Staten-Generaal stuurt zodra we terug zijn.
EXT – PLEIN – KASTEEL VAN HOOGSTRATEN – SCHEMER
De electo kijkt hoe Justinus de poort uit rijdt. Dan rent hij snel naar het lichaam van Antonio.
ANTONIO
Jij daar! Help me mee hem naar de ziekenzaal te tillen. Soldaat 2 die vlakbij staat kijkt hem fronsend aan maar doet wat hij zegt. Samen tillen ze Antonio omhoog.
INT – ZIEKENZAAL – KASTEEL VAN HOOGSTRATEN – SCHEMER De deuren val de ziekenzaal slaan open. Antonio wordt
binnengebracht ondersteund door de electo en soldaat 2. De chirurgijn staat in de zaal voor een tafel en gooit net zijn priestergewaad af.
CHIRURGIJN Leg hem hier neer!
Hij wijst naar de tafel voor hem, die is bedenkt met vaal
witte doeken. Van een klein tafeltje naast hem vol met medisch gereedschap pakt hij een mes. De mannen leggen Antonio op de tafel. De chirurgijn snijdt met het mes zijn kleding stuk en trekt het aan de kant zodat de wond vrij komt te liggen. De electo staat er ongerust bij te kijken
ELECTO En?
60 CHIRURGIJN
De wond is niet het probleem. Ik heb hem slechts
oppervlakkig gesneden om alles wat echter te laten lijken. Zijn hart is een ander verhaal. Het middel dat ik hem heb toegediend is erg moeilijk te doseren. Ik heb zijn lengte en gewicht moeten schatten.
ELECTO
Wat als de dosis niet goed was?
De chirurgijn blijft werken op Antonio en kijkt niet op. Hij verschoont en verbindt de wond.
CHIRURGIJN
Dan wordt hij niet meer wakker…
De electo is stil en kijkt naar Antonio, die daar
bewegingsloos op de tafel ligt. Zijn ogen gesloten, vredig. CHIRURGIJN
Het middel zorgt ervoor dat zijn hartslag verlaagd.
Hierdoor lijkt het voor de leek alsof hij niet meer leeft. Als de dosis te hoog blijkt, zal zijn hartslag dusdanig laag worden dat deze stopt en dan lijkt het niet alleen alsof hij dood is.
Hij is even stil en legt een kussen onder het hoofd van Antonio.
ELECTO
Kunt u verder niets doen? Een tegenmiddel of iets? CHIRURGIJN
Het enige dat we kunnen doen is afwachten… Afwachten en bidden.
INT – ZIEKENZAAL – KASTEEL VAN HOOGSTRATEN – SCHEMER/NACHT/DAG De tijd verstrijkt snel. We zien hoe de chirurgijn nu en dan Antonio controleert. Hij voelt zijn hartslag, bekijkt de wond en controleert zijn ogen. De hele nacht zijn er mensen rondom Antonio. Eerst zit de electo lange tijd naast hem, later een aantal soldaten en daarna komt Maria ook. De electo en Maria zitten een poosje samen en kijken treurig naar Antonio. Hij pakt even haar hand vast en gaat dan weg. Maria zit de hele nacht naast Antonio. De zon komt weer op, licht spoelt door de ramen naar binnen. De hele dag blijft ze aan zijn zijde. Er is wat levendigheid in de ziekenzaal. Mensen lopen naar binnen en buiten. De chirurgijn onderzoekt patiënten en zo nu en dan weer Antonio. Andere muiters komen ook bij hem kijken en gaan dan weer weg. De electo zit er ook regelmatig. Het wordt weer
61 nacht en het licht verdwijnt terwijl kaarsen worden
aangestoken. De tijd keert weer terug naar de normale snelheid.
Maria zit aan het bed van Antonio. Ze ligt voorovergebogen half slapend over hem heen en houdt zijn hand vast.
Opgedroogde tranen plakken nog op haar gezicht. Dan plotseling beweegt Antonio een beetje. Hij hoest en langzaam gaan zijn ogen open. Maria schrikt wakker en een lach verschijnt op haar gezicht. Ze kijken elkaar aan. Antonio’s ogen staan nog
versuft, maar hij glimlacht naar Maria. MARIA (zachtjes)
Hey.
ANTONIO (versuft) Hey.
Maria omhelst hem lang en tranen beginnen weer over haar wangen te rollen.
MARIA
Ik dacht dat ik je kwijt was. Ik dacht dat je niet meer wakker zou worden.
Hij slaat zijn armen zo goed als hij kan om haar heen. ANTONIO
Hey, rustig maar. Ik ben er. Alles is goed. Alles is goed. Dan horen ze ineens een kuchje. Antonio kijkt opzij en ziet de electo wat ongemakkelijk in de deuropening staan. Antonio
heeft een grote glimlacht op zijn gezicht. ANTONIO
Kom binnen. (grappend) Baas.
Ze lachen beide en de electo loopt naar hem toe. De vrouw zit weer overeind en de electo omhelst zijn vriend. Over de
schouder van Antonio kijkt hij met een aarzelende blik naar de vrouw. Zij schudt alleen heel zachtjes en kort haar hoofd. De twee mannen laten elkaar los.
ELECTO Welkom terug.
ANTONIO
Ik wist niet eens dat ik weg was. Het laatste dat ik weet is dat die priester die verdacht veel op hem leek,
62 Hij wijst naar de chirurgijn die nu ook bij het drietal is komen staan.
ANTONIO
Mij iets gaf en zei dat het van jou was. Iedereen lacht.
ELECTO
Nou, ik heb hem alleen gevraagd of hij iets wist waarmee ik je van de galg kon redden, een namaakdood is waar hij mee kwam. Dus de eer is volledig aan onze goede dokter. Toch zijn we wel even bang geweest dat hij je niet nep dood had gemaakt, maar echt dood. Gelukkig werd het de eerste optie.
CHIRURGIJN
En daarvoor kun je God bedanken. Antonio glimlacht en is even stil.
ANTONIO
Hoe gaat het met de andere jongens dan? Zijn zij ook allemaal weer wakker geworden?
De electo kijkt hem aan, maar zegt niets. Dan draait hij zijn blik af. Antonio’s ogen worden groot.
ANTIONIO
Wat! Wie is er niet wakker geworden? Hoeveel hebben… De electo kijkt hem bedrukt aan.
ELECTO
Ze… ze hebben het middel niet gekregen. Alleen jij. De anderen zijn… de anderen zijn wel opgehangen.
Antonio’s gezicht staat woedend. ANTONIO
Wat! Hoe durf je mij te redden en hen te laten sterven! Die mannen hebben net zo goed hun best gedaan als ik, ze deden voor niemand onder. Verdomme! Hoe durf je, klootzak. Waarom heb je me niet gewoon laten sterven met de rest van hen. Dan had ik tenminste mijn eer nog. Je wilt alles van me afpakken, he? Lul.
ELECTO
Antonio, begrijp het nou. Als het anders had gekund had ik dat gedaan. Maar we konden niet iedereen redden. Justinus zou toch nooit hebben geloofd dat vlak voor de executie
63 zeven man plotseling allemaal dood neervallen. Kom op! Dit was onze enige mogelijkheid. Het heeft je leven gered.
ANTONIO
Noem de naam van die moordenaar niet! Hij heeft ervoor gezorgd dat al mijn mannen dood zijn. Het was een
bloedbad. Een bloedbad! We hadden geen kans. De helft was al dood na het eerst salvo van de kanonnen en daarna gaven ze ons niet eens de kans om ons over te geven. Die eikels staken en schoten iedereen neer die ze maar konden vinden… Hij is even stil. Zijn ogen worden vochtig.
ANTONIO
Ik had daar moeten sterven! Ik had op mijn paard moeten zitten en ik had daar ook moeten sterven. Met de rest van hen.
Zijn gezicht vertrekt weer van woede en hij kijkt naar de electo.
ANTONIO
En nu! Nu, leef ik dankzij jou nog steeds. Jij, jij, jij… Maria pakt Antonio’s hand stevig vast en wil hem tot bedaren brengen.
MARIA
Toe Antonio, hij bedoelt het goed. Iedereen bedoelt het goed. De anderen hebben je ook nodig.
Antonio trekt zijn hand los en wend zijn gezicht af. ANTONIO
Eruit! Allemaal eruit!
Ontdaan staan Maria en de electo op en lopen zwijgend de deur uit. De chirurgijn blijft achter en controleert de wond van Antonio nogmaals. Het verband is rood van het bloed.
CHIRURGIJN
U moet zich rustig houden raadsman. Uw wond heeft tijd