Cursussen voor oudere verkeersdeelnemers

Veilig Verkeer Nederland (VVN), seniorenorganisatie ANBO, het Verbond van Verzekeraars en enkele individuele verzekeringen ondertekenden op 5 november 2015 de Safety Deal Oudere Automobilisten. Vanuit dit initiatief wordt de opfriscursus van VNN, die in 2015 is gelanceerd, ondersteund en gestimuleerd. De online opfriscursus is bedoeld voor alle weggebruikers, maar is in 2017 ook meer onder de aandacht van senioren gebracht. Daarnaast geeft VVN ook trainingen op locatie op het gebied van de auto, fiets, scootmobiel en voorlichting over verkeersregels. De Opfriscursus werd in 2017 176.190 keer gedaan door 109.276 unieke bezoekers (VVN, 2018). In 2017 werden de trainingen op locatie 228 keer gegeven, met 8.551 deelnemers.

De ANWB geeft samen met de Koninklijk Nederlandse Automobiel Club (KNAC) een opfriscursus voor senioren. De training bestaat uit een persoonlijk intakegesprek, een rit op de openbare weg met een instructeur, tips over veilig rijgedrag en slimme autotechnologieën en een afsluitende evaluatie.

Het programma “Doortrappen” is erop gericht ouderen langere tijd veilig te laten fietsen. Via lokale samenwerkingen met o.a. fysiotherapeuten, fietsenmakers, klaverjasclubs en de ouderenbond kunnen ouderen op geschikte momenten wanneer ze zelf het onderwerp fietsen ter sprake brengen of interesse ervoor tonen tips krijgen om veilig te fietsen. In 2017 hebben een aantal pilots plaatsgevonden in Amersfoort, Alphen a/d Rijn, Amsterdam-Noord en Ouder- Amstel. Uit de pilots blijkt dat de aanpak aanslaat, maar dat er nog vragen zijn als het gaat om de organisatorische kant van de aanpak.(Bouwknegt et al., 2018).

8.5.5 Rijopleiding: Invoering T-rijbewijs

Op 1 juli 2015 is de categorie T op het rijbewijs ingevoerd. Vanaf die datum moet iedereen een T- rijbewijs hebben om met land- en bosbouwtrekkers (LBT) en motorrijtuigen met beperkte snelheid (MMBS) op de openbare weg te rijden. Het T-rijbewijs vervangt het eerdere trekker- certificaat.

Volgens de nieuwe wetgeving mogen bestuurders die op 1 juli 2015 18 jaar waren en een rijbewijs B hadden, daarmee ook een tractor besturen. Bij de eerstvolgende vernieuwing van het B-rijbewijs wordt de categorie T automatisch bijgeschreven. Het rijbewijs moet dan wel voor 1 juli 2025 zijn vernieuwd.

In theorie heeft de invoering van het T-rijbewijs een positief effect op het gedrag van chauffeurs van landbouwvoertuigen en zou daarmee tot een verbetering van de verkeersveiligheid moeten leiden. Bij de evaluatie van het T-rijbewijs bleek dat het niet mogelijk was om de effecten van de invoering van het T-rijbewijs op de verkeersveiligheid te kunnen vaststellen (RHDHV, 2018). De evaluatie van het T-rijbewijs leverde de volgende conclusies op (RHDHV, 2018):

– Aanbod: Vooral de vóór de invoering al bestaande rijscholen verzorgen de opleiding T- rijbewijs. De huidige opleiders slagen er met hun invulling voor de opleiding voldoende in om kandidaten op het examen voor te bereiden. Er is genoeg aanbod.

– Doelmatigheid: De ervaringen van de verschillende betrokkenen leiden tot de conclusie dat het examen T-rijbewijs doet waarvoor het is bedoeld. Het CBR, de opleiders, de examinatoren en de kandidaten zijn tevreden over het T-rijbewijs.

– Handhaving: De invoering van het T-rijbewijs heeft bij de politie kortstondig geleid tot extra aandacht voor handhaving op landbouwvoertuigen en MMBS7_{, wat heeft bijgedragen aan het} veiligheidsbewustzijn van bestuurders en hun bedrijven. Om hier een vervolg aan te kunnen geven, is invoering van de wetgeving kentekening en snelheidsverhoging een voorwaarde8_.

7 _{Een motorrijtuig met beperkte snelheid (MMBS) of een landbouw- of bosbouwtrekker (LBT) is een motorvoertuig dat}

ingericht is voor het uitvoeren van specifieke werkzaamheden en in Nederland geen kenteken nodig heeft. De regeling rond MMBS was oorspronkelijk bedoeld om onder andere landbouwvoertuigen op de openbare weg toe te staan. Maar door veelal jongeren werd er op een andere manier invulling aan gegeven. Personenauto’s kunnen door middel van aanpassingen worden ‘teruggekeurd’ tot MMBS, waardoor jongeren vanaf 16 jaar er zonder rijbewijs in kunnen rijden. Het trekkercertificaat was niet vereist voor 16- en 17-jarige bestuurders van MMBS. Vanaf 1 juli 2015 moet men voor het besturen van een MMBS in het bezit zijn van een geldig Nederlands rijbewijs met de categorie T of men moet voldoen aan de volgende voorwaarden: het rijbewijs B is door de gemeente afgegeven voor 1 juli 2015; men is op het moment van de aanvraag voor een rijbewijs 18 jaar of ouder; de categorie B op het rijbewijs is niet ongeldig verklaard (op het moment van de aanvraag). De ingevoerde rijbewijsplicht maakt het voor de politie mogelijk om ook voor (land)bouwvoertuigen en MMBS te handhaven op het rijden zonder rijbewijs.

8 _{Begin 2013 heeft de Tweede Kamer de motie-Kuiken aangenomen die opriep tot kentekening van}

landbouwvoertuigen. Het wetsvoorstel van de minister van Infrastructuur en Milieu (IenM) om dit mogelijk te maken, en tegelijk de maximumsnelheid voor landbouwvoertuigen te verhogen van 25 km/uur naar 40 km/uur, werd breed gedragen door de betrokken partijen, maar werd op 13 december 2016 toch door de Tweede Kamer verworpen. Wel werd een motie aangenomen om de maximumsnelheid te verhogen naar 40 km/uur. De (voormalig) Minister van Infrastructuur en Milieu kondigde in een kamerbrief aan het eerder afgewezen wetsvoorstel opnieuw te zullen indienen. Dat is echter niet gebeurd en haar opvolgster heeft in december 2017 in een debat met de Tweede Kamer beloofd snel met een nieuw wetsvoorstel te komen.

De verwachte positieve werking van het T-rijbewijs kan verder geoptimaliseerd worden door (RDHDV, 2018):

– Meer aandacht te schenken aan hogere orde vaardigheden in het examen T-rijbewijs; – Verkeerseducatie voor jonge bestuurders te richten op het verhogen van de motivatie om

veilig te rijden;

– Onderzoek te doen naar de haalbaarheid om voor lichtere voertuigen een aparte categorie t- light in te voeren;

– Handhaving te intensiveren door de invoering van wetgeving kentekening en snelheidsverhoging.