Creëren formele overlegtafels

Figuur 24: Analyseschema: Creëren formele overlegtafels

Figuur 24 geeft aan dat bijna alle gemeenten overlegtafels hebben gecreëerd, zowel binnen als buiten de gemeente. In de interviews komt naar voren dat de ene griffier een grotere rol heeft gespeeld om de raad te ondersteunen bij de strategie creëren formele overlegtafels dan een andere. Alleen de griffier uit de gemeente B gaf aan dat zij de raad op dit punt niet ondersteunde (interview met griffier gemeente B, augustus 2017): “Wij vinden heel veel van die modellen ongelofelijk bureaucratisch… daar zijn wij hier niet van.” De griffiers uit de gemeenten C, D en F richten hun mogelijkheden om de raad te ondersteunen bij intergemeentelijke samenwerking uitsluitend op het stimuleren van de tactiek creëren overlegtafels met actoren binnen de gemeente. De overlegtafels die zijn opgebouwd, worden bezet door betrokkenen van de eigen gemeente (interviews met griffiers gemeenten C, D & F, 2017).

In gemeente C heeft de griffier een faciliterende rol gespeeld in het creëren van de werkgroep jeugd. Dit is een werkgroep van raadsleden die eens per drie maanden met de portefeuillehouder vergadert over het intergemeentelijke thema jeugdzorg. In gemeente F is ook sprake van een raadsgroep die intergemeentelijke samenwerking kwesties bespreekt, waarbij zo nu en dan een directeur van de gemeenschappelijke regeling wordt uitgenodigd. Mogelijkheid 7, stimuleren van ontwikkeling en ondersteuning van een raadsgroep regionale samenwerking (met portefeuille houder), sluit hier op aan. De griffier uit gemeente F probeert bij deze mogelijkheid dan ook een directeur van de

gemeenschappelijke regeling uit te nodigen. In gemeente D zijn de interne overlegtafels nog verder geformaliseerd. Hier heeft de griffier een faciliterende rol gespeeld om een aparte raadswerkgroep te creëren die een formele status heeft. In deze werkgroep zijn verschillende politieke partijen uit de raad vertegenwoordigend, worden de samenwerkingsverbanden verdeeld onder elkaar, en worden gemeenschappelijke regelingen bezocht door de werkgroepsleden. De griffier uit gemeente D vertelt hoe hij de raad met de volgende vragen en handelingen ondersteunt (interview met griffier gemeente D, september 2017): “Wat staat ons komende jaren te wachten en vinden jullie nu als raadsleden, dat we daar als raad apart over moeten praten, dus een debat over moeten voeren, dan rapporteren jullie dat terug aan de raad en gaan wij daar een debat over organiseren.”

In de gemeenten A en E helpen griffiers de raadsleden met de tactiek creëren overlegtafels met actoren buiten de gemeente. In de regio waar de gemeente A deel van uitmaakt, spreken raadsleden één keer per twee maanden met elkaar over een tal van onderwerpen. Eén keer per jaar gaat het specifiek over de gemeenschappelijke regelingen. De griffier in gemeente E geeft aan dat voor een specifieke gemeenschappelijke regeling een regiocommissie in het leven is geroepen waar raadsleden uit de verschillende betrokken gemeenten zitting nemen. Hierdoor zijn raadsleden van de

verschillende gemeenten beter in staat, voordat de intergemeentelijke raadstukken worden behandeld in de raad, tot onderlinge afstemming te komen. De eerder genoemde mogelijkheid 2, stimuleren van ontwikkeling en ondersteuning van een (in)formele regioraad (met of zonder

bestuurders of directeuren), wordt hier door de griffiers door middel van een lichte vorm invulling aan gegeven. De griffiers hebben door middel van hun advies bij commissievorming meestal veel invloed op de samenstelling van de commissie. De griffier uit gemeente D geeft daar de volgende

mogelijkheid voor (interview met griffier gemeente D, september 2017): “Zoek hier vooral mensen bij die het leuk vinden om dit te doen en probeer de politiek buiten boord te houden.” Hiermee bedoelt de griffier dat partijen niet de nadruk moeten leggen op een perfecte verdeling van raadsleden in de commissie wat representatief is aan de raad, maar dat wordt gezocht naar raadsleden die namens de raad in een commissie willen zitten.

Ten slotte geven de meeste griffiers aan dat zij actief zijn in regionale griffierskringen waar wordt gesproken over intergemeentelijke samenwerking. Een griffiersoverleg wordt op elke plek anders ingevuld. De meeste griffiers richten hun aandacht op werkverdelingafspraken tussen griffiers en raadsleden uit verschillende gemeenten. Een griffier krijgt dan de verantwoordelijkheid voor de coördinatie van een toegewezen gemeenschappelijke regeling en onder raadsleden worden

portefeuillehouders aangewezen die zich dienen te specialiseren in één gemeenschappelijke regeling. Op die manier kunnen raadsleden uiteindelijk met elkaar de kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rol van de raad invullen. Mogelijkheid 8, stimuleren werkverdeling tussen griffiers, en mogelijkheid 9, stimuleren van werkverdeling tussen raden en raadsleden met behulp van ambassadeurs/fractiespecialisten omtrent regionale samenwerking, zijn mogelijkheden die griffiers hierbij kunnen inzetten. Echter, de griffier uit gemeente E gaat een stap verder bij het vormgeven van de griffierskring (interview met griffier gemeente E, september 2017): “In onze vergaderingen komt ook altijd de directeur van het ondersteunend bureau van Foodvalley of zijn plaatsvervanger bij ons de stand van zaken even toelichten.” Daarbij handelt deze griffier ook als belangenbehartiger van de raad, om op die manier de raad in een sterke positie te brengen bij intergemeentelijke

samenwerking: “..als jullie een voorstel hebben, dan zou het beste zijn om deze op die manier naar de raden te brengen. En soms als we er gewoon over eens zijn: je moet het gewoon zo doen, anders doen we het niet.” (ibid.) De griffier uit gemeente E zet daarmee in op mogelijkheid 10, stimuleren

(in)formeel griffiers overleg (met directeur gemeenschappelijke regeling of andere bestuurders). Sommige griffiers willen in de toekomst mogelijkheden inzetten om raadsleden te ondersteunen bij het uitvoeren van de verschillende strategieën en tactieken die raadsleden kunnen gebruiken bij het versterken van de traditionele rollen bij intergemeentelijke samenwerking. De griffier uit gemeente D geeft bijvoorbeeld aan dat hij raadsleden wil stimuleren om op partijniveau de zaken op elkaar af te stemmen. De gedachte hierachter is dat raadsleden op die manier een sterker tegengeluid kunnen creëren tegenover de colleges en de gemeenschappelijke regeling. De griffier uit gemeente B is hier geen voorstander van: “Je moet niet op je eigen partij richten, want dat schiet niet op, je moet op het niveau van gemeenteraad doen en je moet de goede thema’s kiezen.” (interview met griffier

gemeente B, augustus 2017) Ten slotte suggereert de griffier van gemeente C dat hij zijn

mogelijkheden eventueel wil inzetten voor het creëren van een regiogroep bestaande uit raadsleden met beslissingsbevoegdheid voor de rest van de raden (interview met griffier gemeente C, augustus 2017). Op die manier zou door zijn inzet een regiocommissie met een volmacht over de raden kunnen worden gecreëerd waarmee de traditionele rollen van de raad bij intergemeentelijke samenwerking worden versterkt. De griffier wil zich hier alleen voor inzetten wanneer sprake is van voldoende draagvlak. Ook deze variant komt overeen met mogelijkheid 2, stimuleren van ontwikkeling en ondersteuning van een (in)formele regioraad (met of zonder bestuurders of directeuren). De griffier

uit gemeente C spreekt hier over een regioraad met formele bevoegdheden (interview met griffier gemeente C, augustus 2017).