Contact en aandacht voor de vader-kind relatie en aanleren van opvoedingsvaardigheden

Deze paragraaf zal toezien op de wijze waarop er ruitme voor / aandacht gegeven wordt aan de vader-kind relatie tussen een gedetineerde ouder en zijn kind en het aanleren van opvoedingsvaardigheden. De paragraaf zal een vergelijking maken tussen de werkwijze van HMP Parc en de PI Leeuwarden en beargumenteren in hoeverre de beide werkwijzen overeenkomen met de literatuur. Tot slot zal het uitleggen wat dit betekent voor de werkwijze van de PI Leeuwarden.

1.2.1 HMP Parc vs. Leeuwarden

HMP Parc heeft in tegenstelling tot de PI Leeuwarden een uitgebreid pakket aan Family Interventies. HMP Parc biedt mogelijkheden voor alle verschillende leeftijden en hanteert een bredere definitie van het begrip kind. Bathing Babies is voor kinderen onder de twaalf maanden, Language and Play vanaf één jaar tot drie jaren. Learning Together Club vanaf drie jaar tot en met negentien jaar oud. Fathers Inside en Family Man biedt mogelijkheid voor alle leeftijden. Hierdoor biedt het mogelijkheden voor alle gedetineerde vaders in HMP Parc en niet een selecte groep zoals in de PI Leeuwarden. PI Leeuwarden biedt met de Vader Kind Dagen in beginsel enkel kinderen vanaf drie tot zestien jaar oud de mogelijkheid om deel te nemen. De manier van HMP Parc is op basis van de literatuur ‘beter’. De literatuur beargumenteert immers hoe belangrijk het is om meer dan een weg naar de top te bieden. De PI Leeuwarden voldoet dus niet aan de literatuur en moet daarom meer en breder kijken naar zijn interventies.

Het programma Vrij Verantwoord Vaderschap dat wordt georganiseerd in de PI Leeuwarden is een interventie dat gelijkenissen vertoond met de interventie Fathers Inside van HMP Parc. Zowel Vrij Verantwoord Vaderschap als het programma Fathers Inside richt zich op het informeren van gedetineerden over de effecten van detentie op kinderen. De werkwijze die Fathers Inside hanteert verschilt echter compleet met VVV. Fathers Inside richt zich op de ontwikkeling van intrinsieke motivatie. Fathers Inside vindt plaats als interventie, dat toeziet op de opvoedingsvaardigheden. De interventie gaat onder andere over de rechten en behoeften van kinderen. Er wordt geprobeerd indirect te laten blijken waar de gedetineerde tekort komt door zijn verblijf in detentie. VVV vertelt de gedetineerde meer wat hij fout doet in plaats van de gedetineerde zich dit zelf laten realiseren. De PI Leeuwarden kijkt te weinig naar de inhoud van de interventies en de doelmatigheid ervanDe Vader Kind dag van de PI Leeuwarden is vergelijkbaar met de ‘presentation day’ van de interventies Fathers Inside en Family Man. Beide organiseren leuke activiteiten en de mogelijkheid om als vader en kind samen te zijn. Dit is dus al iets wat Leeuwarden heel erg goed doet. De gedetineerden geven echter aan dat de kleine vader kind dagen op dit moment nog te beperkt worden vormgegeven in vergelijking met de grote vader kind dagen.

Wat er dus nog mist binnen de Penitentiaire Inrichting Leeuwarden is een interventie waarbij de moeder wordt betrokken. De literatuur geeft immers aan dat door Family Based Interventions de gedetineerde, het kind en de partner van de gedetineerde beter gewend raken aan de nieuwe rollen die zij automatisch innemen als gevolg van de detentie en welke rol de gedetineerde krijgt op het moment dat hij het gezamenlijke huis weer zal betreden. HMP Parc heeft dit vormgegeven door de interventies Bathing Babies en Language and Play, maar dit blijkt dus nog te missen in de PI Leeuwarden. De PI Leeuwarden zal dus moeten kijken naar de mogelijkheden om de moeder/andere verzorger meer te betrekken bij de Family Interventions.

Het voorleesproject van de PI Leeuwarden zou vergeleken kunnen worden met een van de aspecten van LEarning Together Club, waar de vader de mogelijkheid krijgt om samen met zijn kind te kijken

naar de educatie en het leerproces. Het is dus een ontzettend goed project van de PI Leeuwarden, maar vindt op dit moment te onregelmatig plaats.

Bij de uitwerking van een benadering dat zich richt op de vader-kind relatie hoort volgens de literatuur een omgeving dat niet kaal, koud en grijs is en waar mogelijkheden tot fysiek contact worden toegestaan, er mogelijkheid is tot fysiek contact en er faciliteiten zijn die de bezoeken gemakkelijker maken in plaats van moeilijker. HMP Parc heeft zo’n omgeving. HMP Parc heeft een bezoekershal met verschillende muurschilderingen, tekeningen van kinderen, gekleurde tafels en stoelen en verschillende planten. Wat bijdraagt aan deze omgeving van de bezoekershal, is dat de camerakamer zich buiten de bezoekershal bevindt, waardoor de beveiliging van het personeel, de gedetineerden en de bezoekers op een minder imponerende wijze, toch wordt gewaarborgd. Dit maakt dat de inrichting van de ruimte in overeenstemming is met de literatuur en de kinderen zich niet geïntimideerd zullen voelen of angstig raken. Daarbij draagt het ook bij aan een gevoel van privacy van de gedetineerde en zijn familie, dat niet iedereen de gesprekken kan opvangen. Dit is op dit moment nog wel het geval in Leeuwarden. De bewaking van het bezoek vindt nog direct en actief plaats in de bezoekershal. Privacy en een vriendelijke ruimte is hier dus nog niet geïmplementeerd. De Inrichting Leeuwarden moet dus meer aandacht besteden aan de vormgeving van de ruimten waar het bezoek mee in aanraking komt en in het specifiek de ruimte waar het contact plaatsvindt. Daarnaast heeft de PI Leeuwarden in tegenstelling tot HMP Parc ook geen faciliteiten die het bezoek vergemakkelijken. HMP Parc beschikt over een Family Interventions Lounge, een Zen Garden, een Play Area, een cafeetje en een bezoekerscentrum. De PI Leeuwarden heeft niets van dit alles, terwijl dit wel een vraag is van de literatuur is om mee te nemen als het gaat om een Family Approach. Leeuwarden zal dus ook hier aandacht aan moeten besteden en kijken welke faciliteiten aansluiten bij hun doelgroep.

De literatuur beoogt een juiste keuze van de gedetineerden die deelnemen aan de interventies. Zij moeten namelijk geen negatief effect hebben op hun kinderen door vertoning van antisociaal gedrag of een ongezond beeld (op basis van de Nederlandse cultuur) heeft van hoe familierelaties eruit zien. HMP Parc heeft dit gewaarborgd door een integrale benadering toe te passen als het gaat om de selectie van gedetineerden en door de familie als een van de leefgebieden naast werk en inkomen, id bewijs etc. te zien. HMP Parc kijkt naar het gedrag, de geschiedenis, de interventies en de beveiliging als het gaat om het waarborgen van een positief effect. De PI Leeuwarden laat in beginsel iedere gedetineerde toe om rechtstreeks contact te hebben met zijn kinderen. Hierdoor kan het voorkomen dat er als antisociale vader de kans krijgt deel te nemen aan bijvoorbeeld en een gedetineerde vader met de juiste intenties niet. De PI Leeuwarden zal daarom meer en beter moeten kijken naar wie en welke gedetineerden deel mogen nemen aan de interventies en hier integraal samen met de casemanagers naar te kijken.

Tot slot gaat de literatuur in op de Facillitator van interventies. Hij of zij zal op een wijze moeten worden geselecteerd dat hij geen negatieve effecten teweeg brengt bij de gedetineerde, zoals een grotere kennis over hoe uit beeld te blijven van politie en justitie. Evenals in HMP Parc heeft de PI Leeuwarden ook een mogelijkheid gecreëerd voor personeel om mee te kunnen beslissen en denken aan een opzet en uitwerking van de methoden van de familiebenadering. Als we kijken naar de uitkomsten van HMP Parc is dit zeker de juiste wijze van handelen en is Leeuwarden hier op de juiste weg.